Wikipedia

Łoje-Awissa

wieś w województwie podlaskim

Łoje-Awissa – wieś w Polsce, położona w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim, w gminie Radziłów[5][6].

Łoje-Awissa
wieś
Ilustracja
Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Jadwigi w Łojach
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

grajewski

Gmina

Radziłów

Liczba ludności (2011)

159[2][3]

Strefa numeracyjna

86

Kod pocztowy

19-213[4]

Tablice rejestracyjne

BGR

SIMC

0404542[5]

Położenie na mapie gminy Radziłów
Mapa konturowa gminy Radziłów, na dole znajduje się punkt z opisem „Łoje-Awissa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Łoje-Awissa”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Łoje-Awissa”
Położenie na mapie powiatu grajewskiego
Mapa konturowa powiatu grajewskiego, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Łoje-Awissa”
Ziemia53°22′29″N 22°27′04″E/53,374722 22,451111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W miejscowości znajduje się kościół, który jest siedzibą parafii św. Jadwigi. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Jedwabne.

Położenie edytuj

Wieś Łoje-Awissa leży nad rzeką Wissa, na wschodnich obrzeżach Wysoczyzny Kolneńskiej. Od południowego wschodu otacza ją otulina Biebrzańskiego Parku Narodowego.

Łoje-Awissa położone są około 5 km na południe od Radziłowa, przez który przebiega droga wojewódzka nr 668, łącząca Piątnicę Poduchowną z Osowcem-Twierdzą.

Historia edytuj

W 1439 r. książę Władysław przebywając w Wiźnie, nadał 30 włók ziemi nad rzeką Wissą i Gręską Krystynowi zwanemu Łoj z Głażewa. (Cristinum dictum Łoy de Gloszewo 30 mansos super fluviss Wissa, Grąska et Barwik alias Smugulowstok)[7]. Potomkowie Krystyna Łoja przyjęli nazwisko Łojewski, herbu Jezierza. Jednak w następnych już latach pieczętowali się herbem Junosza.

Na nadanej ziemi zostały założone dwie wsie: Łoje nad Wissą i Łoje Gręzka. Notowane są one w XVI wieku.[8] Pomiędzy nimi powstała osada o nazwie Łoje Kowalewo, która aktualnie już nie istnieje[9].

Zarówno Łoje Awissa jak i Łoje Gręzka stanowiły zaścianki szlacheckie zamieszkane głównie przez Łojewskich. Andrzej, który był sędzią grodzkim i podstarościm grodzkim wiskim w połowie XVII wieku oraz Samuel Łojewski – notowany w 1666 r. jako rotmistrz królewski[10].

W XVIII wieku ród ten nie zajmował już żadnych funkcji publicznych, ani wojskowych. Łojewscy nadal mieszkali w tych zaściankach, co notuje Regestr Diecezjów z 1784 r. Oprócz nich wieś Łoje Awissa dziedziczyli: Borawski, Dąbrowski, Filichowski, Rakowski i Śleszczyński. Najwięcej było jednak Łojewskich, wymienia się ich w liczbie mnogiej. Jeszcze większą grupę stanowili we wsi Łoje Gręzko, prócz nich notowano też Chylińskiego[11].

Już wtedy Łoje Awissa były dużo większą wsią od Gręzków. W 1827 w tej pierwszej było 17 domów i 101 mieszkańców, w drugiej 8 domów i 49 mieszkańców[12].

W końcu XIX wieku nazwę (Łoje Awissa) zapisywano jak współcześnie i nazywano „wioską szlachecką”. Należała do gminy Kubry i parafii Przytuły[13].

W 1921 w Łojach Gręzka notowano zaledwie 5 domów i 22 mieszkańców, natomiast w drugiej wsi Łoje 45 domów i 277 mieszkańców, w tym 7 ewangelików[14].

W 1922 rozpoczęła w tej wsi działalność jednoklasowa szkoła powszechna. W pierwszym roku uczyło się w niej 68 dzieci. Najwięcej uczniów było w 1930, kiedy odnotowano ich około 100. W tym czasie zyskała ona status szkoły dwuklasowej. Pierwszą nauczycielką była Marianna Łojewska, później uczyli: Janina Hartlibówna, Kazimierz Nowosad, Olga Piasecka, Jan Zarański, Ludwik Kozioł i Józefa Zarańska[15].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 gmina znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 włączona do nowo utworzonego obwodu białostockiego. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1941 r. włączona w skład Landkreis Lomscha, Bezirk Bialystok III Rzeszy[16].

W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Łoje-Awissa w powiecie łomżyńskim[17]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 73072
  2. ↑ Wieś Łoje-Awissa w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-11-25], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 697 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Nazwy miejscowe....., tom VI, s. 351.
  8. ↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku....
  9. ↑ Tamże.
  10. ↑ Rodzina, Herbarz...., tom IX, s. 351
  11. ↑ Regestr Diecezjów... , s. 672.
  12. ↑ Tabella miast i wsi....., tom I, s. 283.
  13. ↑ Słownik Geograficzny ...., tom V, s. 685.
  14. ↑ Skorowidz miejscowości......, s. 46.
  15. ↑ Jemielity W, Szkoły powszechne w ....,s. 28.
  16. ↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 - Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-13].
  17. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 324

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Łoje-Awissa&oldid=73148155”