Łuskowiec białobrzuchy
(Przekierowano z Łuskowiec leśny)
Łuskowiec białobrzuchy[4], łuskowiec leśny (Phataginus tricuspis) – ssak łożyskowy zaliczany do łuskowców. Występuje w zachodniej i centralnej części Afryki subsaharyjskiej. Narażony na wyginięcie.
| Phataginus tricuspis[1] | |
| (Rafinesque, 1821)[2] | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
łuskowiec białobrzuchy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
- Systematyka
- Gatunek opisał po raz pierwszy Constantine Samuel Rafinesque w 1821 na podstawie holotypu z Gwinei[5][2]. Wyróżniono dwa podgatunki – nominatywny oraz P. t. mabirae[5].
- Zasięg występowania
- Zasięg występowania łuskowców leśnych rozciąga się od Gwinei Bissau przez Gwineę, Sierra Leone i większość zachodniej Afryki aż po Afrykę Środkową. Najdalej na wschód sięga w południowo-zachodniej Kenii i północno-zachodniej Tanzanii (na zachód od jeziora Tanganika), na południe natomiast po północno-zachodnią Zambię i północną Angolę. Odnotowowany został również na Bioko. Nie ma wiarygodnych obserwacji z Senegambii[3].
- Morfologia
- Długość ciała wynosi 31–45 cm, masa ciała 4,5–14 kg. Całe ciało z wyjątkiem przodu głowy, wewnętrznej strony nóg i brzucha pokryte jest łuskami o barwie od ciemnobrązowej, przez rudobrunatny po żółtobrązowy. Czaszka jest wydłużona, pazury długie i zagięte. Łuskowce leśne są mniejsze od olbrzymich (M. gigantea), mają również smuklejsze ogony, niż pozostałe afrykańskie i azjatyckie łuskowce[6].
- Ekologia i zachowanie
- Środowiskiem życia łuskowców leśnych są głównie dziewicze lasy tropikalne. Natrafić na nie można zarówno na drzewach, jak i na ziemi. Pożywieniem tych ssaków są owady, głównie mrówkowate i termity. Są samotnikami[6]. Z budowy mózgu tych ssaków wynika, że dominujących u nich zmysłem jest węch[7]. Nie ma dokładnych danych co do pory rozrodu, być może występuje o dowolnej porze roku. Ciąża trwa blisko 150 dni. Samica rodzi jedno młode, sporadycznie dwa. Dokładny czas życia nie jest znany, pewien osobnik przeżył w niewoli przynajmniej 13,5 roku[6][3].
- Status i zagrożenia
- IUCN uznaje łuskowca leśnego za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable) od 2014 roku (stan w 2018). Wcześniej w 2008 uznany został za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened), a w 1996 najmniejszej troski (LC, Least Concern). W latach 90. XX wieku miał być bliski wymarcia w Rwandzie i zanikający w Ghanie i Gwinei. Jest to jednak najpospolitszy z afrykańskich łuskowców, w odpowiednim środowisku osiągając stosunkowo duże zagęszczenie[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Phataginus tricuspis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b C. S. Rafinesque. Sur le genre Manis et description d’une nouvelle espèce: Manis Ceonyx. „Annales generales des sciences physiques”. 7, s. 215, 2821.
- ↑ a b c d D. Pietersen i inni, Phataginus tricuspis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2014, wersja 2017-3 [dostęp 2018-04-08] (ang.).
- ↑ Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 134. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b Manis (Phataginus) tricuspis. W: Don E. Wilson & DeeAnn M. Reeder (red.): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference. Wyd. 3. Johns Hopkins University Press, 2005.
- ↑ a b c Andrews, J.: Manis tricuspis. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan, 2011. [dostęp 2018-04-08].
- ↑ Aminu Imam, Moyosore S. Ajao, Adhil Bhagwandin, Amadi O. Ihunwo & Paul R. Manger. The brain of the tree pangolin (Manis tricuspis). I. General appearance of the central nervous system. „The Journal of Comparative Neurology”. 525 (11), s. 2571-2582, 2011.
Identyfikatory zewnętrzne: