Ścibórz
Ścibórz (niem. Stübendorf) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Paczków[4].
| wieś | |
 Ścibórz | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
209–215 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
233[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-370[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ONY |
| SIMC |
0501305 |
Położenie na mapie gminy Paczków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nyskiego  | |
 50°26′41″N 17°06′58″E/50,444722 17,116111[1]
| |
Do sołectwa Ścibórz należał przysiółek wsi Frydrychów, od 2009 roku stanowi oddzielne sołectwo, a od 2024 r. miejscowość podstawowa typu osada.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.
Opis miejscowości edytuj
Wieś położona jest przy drodze krajowej DK46 nad południowym brzegiem Jeziora otmuchowskiego w miejscu gdzie kończy się zapora ziemna zalewu. Przed budową w latach trzydziestych XX w. Jeziora Otmuchowskiego wieś miała głównie charakter rolniczy. Budując zalew oraz kanał ulgi jeziora zajęto znaczną część ziemi uprawnej, a wieś znalazła się w wąskim pasie ziemi między jeziorem a kanałem ulgi. Obecnie wieś głównie letniskowa z rozwiniętą bazą turystyczną. Funkcjonuje w niej kilka gospodarstw agroturystycznych, restauracje, kemping i ośrodki wczasowe[5].
Nazwa edytuj
W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Stibornsdorf w szeregu wsi lokowanych na prawie polskim – iure polonico[6][7]. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy w swoim dziele z 1888 r. klasyfikuje niemiecką nazwę wsi Stübendorf jako nazwę pochodzącą od charakterystyki terenu i składu gleby[8].
Historia edytuj
W XVII wieku obecna wieś funkcjonowała jako dwie wsie Ścibórz Górny i Dolny. Wówczas wieś znajdowała się w księstwie nyskim przy drodze łączącej Javornik z Otmuchowem. W 1664 roku Ścibórz Górny, a w 1666 Ścibórz Dolny, został kupiony przez Jana Henryka Heymanna von Rosenthala, kanonika nyskiego i ołumunieckiego, członka rady biskupów wrocławskich. Od 1672 roku biskupa pomocniczego i administratora Księstwa Nyskiego[5].
Zabytki edytuj
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[9]:
- zespół dworski, nr 68, z XVII-XIX w.:
- dwór, w 1668 roku Jan Henryk Haymann wybudował pałac zwany obecnie dworem Heymanna[5]. Pałac, zwany także dworem, piętrowy, podpiwniczony, murowany z cegły i otynkowany budynek na planie prostokąta w stylu barokowym. Na suficie w sieni i dwóch innych pomieszczeniach dekoracje stiukowe. W związku z budową Jeziora Otmuchowskiego majątek ziemski rozparcelowano, w pałacu urządzono powiatową szkołę sportową. Po drugiej wojnie światowej w pałacu mieścił się ośrodek szkoleniowo-kolonijny pod zarządem MSW. Po 1990 roku zarządzany przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Sprzedany prywatnemu właścicielowi. W 2012 r. właściciel prowadzi remont pałacu. W wyremontowanej części prowadzi gospodarstwo agroturystyczne[10]. Pałac wraz z oficyną, stajnią i otaczającym je parkiem są zabytkami
- oficyna
- stajnia
- park
- zajazd, z XIX w.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 136726
- ↑ Paczków w liczbach [online], paczkow.pl [dostęp 2023-08-25].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1262 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c Ścibórz. [dostęp 2012-12-16].
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
- ↑ Heinrich (1812-1897) Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit. - Zweite vermehrte und verbesserte Auflage, „410 II”, 1888 [dostęp 2023-11-05].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 78. [dostęp 2012-12-28].
- ↑ Pałac Heymanna. [dostęp 2012-12-16].
Bibliografia edytuj
- Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie. Przedgórze Paczkowskie. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów, tom 21 N-Ż, pod red. M. Staffy, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 2008, ss. 399-401.
