Święta Agata (obraz Francisco de Zurbarána)
Święta Agata (hiszp. Santa Águeda) – obraz Francisco de Zurbarána, jeden z siedmiu portretów świętych zleconych po Soborze trydenckim przez kardynała Paleottiego.
Autor | |
---|---|
Data powstania |
1630–1633 |
Medium | |
Wymiary |
127 × 60 cm |
Miejsce przechowywania | |
Miejscowość | |
Lokalizacja |
Tytułowa męczennica Agata, poniosła śmierć ok. roku 251, za panowania cesarza rzymskiego Decjiusza. Jej żywot był wzorowany na legendach innych czterech świętych dziewicach: św. Małgorzaty, św. Doroty, św. Barbarze z Nikomedii i św. Katarzynie z Aleksandrii. Każda z nich była niezwykłej urody, pochodziły z dobrych rodów, złożyły śluby czystości i ginęły za wiarę w Chrystusa. Według legendy Agata również złożyła śluby czystości. By złamać jej wiarę i by pozbawić cnoty[1] zamknięto ją w domu rozpusty, gdzie namawiano ją do ożenku z prefektem Katanii, Kwincjanem oraz namawiano ją do wyrzeczenia się wiary. Święty Izydor z Sewilli na przełomie VI i VII wieku pisał: Pełna wiary, szlachetna dziewczyna, odrzuca te słowa i całą nadzieję pokłada w Chrystusie, zawsze niezwyciężona.
Opis obrazu edytuj
Zurbarán przedstawia Agatę jako piękną kobietę pochodząca z dobrego domu. Na jej stan świadczyć mają jedwabna suknia i perły wiszące na jej szyi. Były to wówczas najdroższe klejnoty na równi ze zlotem, uważane za symbol czystości i nieskazitelności. Perła była identyfikowana z Jezusem, a jego związek z nią przedstawiał m.in. Klemens Aleksandryjski w swojej pracy Wychowawca:
Perłą jest jaśniejący, przeczysty Jezus, którego poczęła Dziewica z Boskiego światła: jak bowiem perła powstająca w ciele i muszli perłowca oraz w wilgoci jest ciałem wilgotnym i przejrzystym pełnym światła i powietrza, tak i Bóg wcielony Logos jest duchowym światłem przeświecającym przez wilgotne ciało
Do sukni ma przypięty czerwony płaszcz, będący aluzją do jej męczeńskiej śmierci i do krwi Chrystusa. Święta Agata trzyma w rekach tacę z odciętymi piersiami, które są jej atrybutami. Jak podaje legenda, gdy odrzuciła zaloty namiestnika, ten wsadził ją do lochu, gdzie poddał torturom; miano ją chłostać, przypalać gorącym żelazem i w końcu odciąć piersi. Po dniach tortur została przewieziona do więzienia, gdzie w nocy miała widzenie świętego Piotra, a Anioł uleczył jej rany i przywrócił piersi. W kolejny dzień została poddana następnym torturom, lecz wówczas zatrzęsła się ziemia i pałac namiestnika pochłonęła ziemia. Święta zmarła w więzieniu. Agata, biorąc pod uwagę ukrytą symbolikę, jest niezłomną męczennicą, która bez strachu oddaje życie w imię miłości do Chrystusa.
Do postaci Agaty pozowała prawdopodobnie ta sama kobieta co w innych dziele z tego samego cyklu: Święta Małgorzata
Przypisy edytuj
- ↑ W czasach rzymskich prawo zakazywało karać dziewice.
Bibliografia edytuj
- Lucia Impelluso , Natura i jej symbole, Hanna Cieśla (tłum.), Warszawa: Arkady, 2006, ISBN 83-213-4440-2, OCLC 749805019 .
- Święci według mistrzów, Warszawa: Demart S.A., 2009, ISBN 978-83-7427-535-4.