Šarkania diera

Šarkania diera (pol. Smocza Dziura) – jaskinia w północnej części Gór Strażowskich na Słowacji. Znana od dawna miejscowej ludności. Nazwa związana z miejscową legendą, według której w jaskini żył kiedyś smok (słow. šarkan).

Smocza Dziura

Położenie

Jaskinia znajduje się w północnej części Sulowskich Skał, w zachodnim zboczu grzbietu biegnącego od Roháča na południe, w kierunku Žibrida. Położona jest na terenie katastralnym wsi Súľov-Hradná. Jej otwór o kształcie ukośnie postawionej soczewki znajduje się na wysokości ok. 590 m n.p.m. Leży w odległości ok. 250 m (w kierunku wschodnim) i ok. 90 m powyżej żółto znakowanego szlaku turystycznego z Súľova-Hradnej na grzbiet Sulowskich Skał pod Roháčem.

Geologia - morfologia

Šarkania diera jest jaskinią semikrasową (lub klastokrasową). Powstała w masywie zbudowanym z tzw. zlepieńca sulowskiego na skutek mechanicznej erozji postępującej wzdłuż systemu szczelin, do której następnie dołączyła się korozja wywołana przez wody opadowe, rozpuszczające powoli zarówno wapniste lepiszcze zlepieńca jak i jego wapienno-dolomitowe ziarna. Długość jaskini wynosi ok. 60 m, wysokość dochodzi do 20 m. Dno jaskini, generalnie płaskie, tworzy gruba, ubita pokrywa wapniowego żwiru. Jaskinia nie posiada szaty naciekowej.

Znaczenie naukowe

Jaskinia jest znana jako miejsce znalezisk paleontologicznych (czaszka niedźwiedzia jaskiniowego) oraz archeologicznych (artefakty z obszaru kultury lendzielskiej z epoki neolitu), eksponowanych w Muzeum Powaskim w Zamku Budatińskim.

Ochrona jaskini

Jaskinia leży w granicach Obszaru chronionego krajobrazu Góry Strażowskie. Od 1979 r. podlega ochronie szczególnej jako pomnik przyrody (słow. pierwotnie chránený prírodný výtvor, od 1994 r. prírodná pamiatka). Pomimo, iż do jaskini od lat prowadziła dobrze widoczna ścieżka od wspomnianego wyżej żółtego szlaku, sama jaskinia nie była udostępniona do zwiedzania turystycznego. Dopiero decyzją Wojewódzkiego Urzędu Środowiska Przyrodniczego w Żylinie nr 3/2009 z dnia 14 grudnia 2009 r. jaskinię udostępniono do indywidualnego zwiedzania od 15 stycznia 2010 r.

Ze względów bezpieczeństwa jaskinię można zwiedzać każdego roku od 1 maja do 1 listopada. Wejście do niej ułatwia stalowa drabinka i kilka stalowych stopni osadzonych w skale.

Bibliografia

• Vavrík Bartolomej – Vavríková Eta i in.: Strážovské vrchy. Turistický sprievodca ČSSR č. 19, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1985;
• Súľovské vrchy. Mapa 1:50 000, wyd. 4, VKÚ Harmanec 2010, ISBN 978-80-8042-597-5.