Żandarmeria Krajowa

Królewska Pruska Żandarmeria Krajowa (niem. Königlich Preußische Landgendarmerie) – formacja wojskowej policji powołana do utrzymania porządku wewnętrznego, dyscypliny wojskowej oraz bezpieczeństwa publicznego, utworzona na wzór francuski edyktem króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III 30 lipca 1812^[1]. Podczas wojny z Francją w 1870/71 i I wojny światowej przekształcona została w Żandarmerię Polową (niem. Feldgendarmerie). 19 listopada 1918 Żandarmeria utraciła status formacji wojskowej i została podporządkowana pruskiemu Ministerstwu Spraw Wewnętrznych.

Zadania edytuj

Do zadań Żandarmerii należały m.in. utrzymywanie stałych posterunków policji, transport więźniów, udzielanie pomocy porządkowej władzom cywilnym, zapobieganie dezercjom, dostarczanie przesyłek urzędowych, służba patrolowa, prewencja, ściganie sprawców przestępstw, udzielanie pomocy w przypadku zagrożeń, reagowanie na naruszenia przepisów policyjnych.

Formacje edytuj

W 1905 roku istniało 12 Brygad Żandarmerii:

1. Brygada – Królewiec (Königsberg)
2. Brygada – Szczecin (Stettin)
3. Brygada – Berlin
4. Brygada – Magdeburg
5. Brygada – Poznań (Posen)
6. Brygada – Wrocław (Breslau)
7. Brygada – Münster
8. Brygada – Koblencja (Koblenz)
9. Brygada – Kilonia (Kiel)
10. Brygada – Hanower (Hannover), od 1866 – powstała z wcześniejszego Królewskiego hanowerskiego Korpusu Dragonów Krajowych (Königlich hannoversches Landdragonerkorps)
11. Brygada – Kassel, od 1866 – powstała z wcześniejszego Krajowego Korpusu Żandarmerii Armii Hesji Elektorskiej (Land-Gendarmeriekorps der Kurfürstlich-Hessischen Armee)
12. Brygada – Gdańsk (Danzig)

Stan kadrowy edytuj

Pruscy żandarmi ok. 1840 – podoficerowie konno i pieszo

W 1903 stan kadrowy Żandarmerii przedstawiał się następująco:

Dowódca Żandarmerii
12 brygadierów
56 dowódców rejonów (dystryktów)
2 adiutantów
5 oficerów w sztabie (w tym dwóch płatników)
427 podoficerów, w tym 379 konnych
4858 żandarmów, w tym 1913 konnych
3 dozorców (po jednym w komendzie w Berlinie i szkołach żandarmerii w Einbeck i Wołowie)

Dowódcy edytuj

Generalmajor/Generalleutnant Ludwig von Brauchitsch 10 maja 1812 – 19 stycznia 1827
Generalleutnant Ernst Ludwig von Tippelskirch 30 stycznia 1827 – 23 stycznia 1840
Generalleutnant Karl Georg von Loebell 27 stycznia – 15 października 1841
Generalleutnant Friedrich August Peter von Colomb 2 grudnia 1841 – 20 września 1843
Generalleutnant Leopold von Lützow 21 września 1843 – 29 sierpnia 1844
Generalleutnant Wilhelm von Ditfurth 3 października 1844 – 7 marca 1848
Generalmajor Wilhelm von Thümen 8 marca 1848 – 3 kwietnia 1856
Generalmajor/Generalleutnant/General der Kavallerie Ludolf von Alvensleben 8 sierpnia 1857 – 29 grudnia 1867 (do 20 kwietnia 1865 p. o.)
Generalleutnant Friedrich von Bismarck-Bohlen 1 stycznia 1868 – 29 lipca 1870
Generalleutnant Alexander von Stuckrad 30 lipca 1870 – 17 sierpnia 1871
Generalleutnant Emil von Schwartzkoppen 19 października 1871 – 23 grudnia 1873
General der Infanterie Ferdinand von Stülpnagel 24 grudnia 1873 – 15 października 1875
Generalmajor/Generalleutnant Gustav von Neumann-Cosel 16 listopada 1875 – 1 listopada 1878 (p. o.)
Generalmajor/Generalleutnant Hermann von Wartensleben 2 listopada 1878 – 5 kwietnia 1880 (p. o.)
General der Kavallerie Gustav Waldemar von Rauch 20 kwietnia 1880 – 1 sierpnia 1888
Generalleutnant/General der Infanterie Albert von Rauch 2 sierpnia 1888 – 24 sierpnia 1897
Generalleutnant/General der Infanterie Ludwig von Hammerstein-Loxten 25 sierpnia 1897 – 31 lipca 1904
Generalleutnant/General der Kavallerie Victor von Hennigs 1 sierpnia 1904 – 8 września 1908
General der Infanterie Kurt von Medem 9 września 1908 – 24 czerwca 1913
General der Infanterie Thilo von Westernhagen 25 czerwca 1913 – 9 sierpnia 1916
General der Artillerie Franz Friedrich von Pfeil und Klein-Ellguth 10 sierpnia 1916 – 31 marca 1921^[2]

Zobacz też edytuj

Żandarmeria Krajowa byłej Dzielnicy Pruskiej

Przypisy edytuj

↑ Jürgen WJ.W. Schmidt Jürgen WJ.W., Polizei in Preussen im 19. Jahrhundert, Ludwigsfelde, ISBN 978-3-933022-66-0, OCLC 748778062 [dostęp 2020-10-09] .
↑ Dermot Bradley, Günter Wegner: Stellenbesetzung der Deutschen Heere 1815–1939. Band 1: Die Höheren Kommandostellen 1815–1939. Biblio Verlag, Osnabrück 1990, ISBN 3-7648-1780-1, s. 26–27.

[1] Jürgen WJ.W. Schmidt Jürgen WJ.W., Polizei in Preussen im 19. Jahrhundert, Ludwigsfelde, ISBN 978-3-933022-66-0, OCLC 748778062 [dostęp 2020-10-09] .

[2] Dermot Bradley, Günter Wegner: Stellenbesetzung der Deutschen Heere 1815–1939. Band 1: Die Höheren Kommandostellen 1815–1939. Biblio Verlag, Osnabrück 1990, ISBN 3-7648-1780-1, s. 26–27.

[1]

[2]