Żuanwiliowate (Joinvilleaceae) – monotypowa rodzina roślin jednoliściennych z rzędu wiechlinowców. Zasięg obejmuje południowo-wschodnie krańce Azji i wyspy na Oceanie Spokojnym. Należy tu tylko jeden rodzaj żuanwilia (Joinvillea) z czterema gatunkami[4][5]. Rosną one w lasach, zwykle w miejscach widnych, także wzdłuż dróg[6].

Żuanwiliowate
Ilustracja
Joinvillea ascendens
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

żuanwiliowate

Nazwa systematyczna
Joinvilleaceae Tolm. & A.C. Sm.
Taxon 19: 888. 30 Dec 1970[3]
Typ nomenklatoryczny

Joinvillea Gaudich. ex Brongn. & Gris (1861)[3]

Morfologia edytuj

 
Joinvillea plicata
Pokrój
Byliny z długimi, sztywnymi, dętymi łodygami o wysokości do 6 m i średnicy do 1,5 cm, wyrastającymi z mięsistego kłącza. Łodygi z węzłami i pustymi międzywęźlami[6][7].
Liście
Pędy ulistnione są równomiernie, dwurzędowo ułożonymi, lancetowatymi liśćmi, u nasady pochwiastymi (pochwy są otwarte). U nasady odstającej od łodygi części blaszki liściowej występuje błoniasty języczek liściowy oraz uszkowate wyrostki. Sama blaszka osiąga do 100 cm długości i 20 cm szerokości[6][7].
Kwiaty
Zebrane w kwiatostan szczytowy, silnie rozgałęziony, wiechowaty, składający się z licznych kłosów z drobnymi kwiatami. Kwiaty są obupłciowe. Okwiat składa się z dwóch, trójlistkowych okółków. Pręcików jest 6, ich dwa okółki otaczają pojedynczy słupek złożony z trzech owocolistków. W trzech komorach zalążni znajdują się pojedyncze zalążki na centralnym łożysku[6][7].
Owoce
Mięsisty, trójgraniasty pestkowiec, czerwony, żółty lub czarny[6][7].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd wiechlinowce (Poales), rodzina żuanwiliowate (Joinvilleaceae). Rodzina stanowi grupę siostrzaną dla Ecdeiocoleaceae[2].

Pozycja rodziny w kladogramie przedstawiającym powiązania filogenetyczne w obrębie rzędu wiechlinowców:

wiechlinowce


pałkowate Typhaceae



bromeliowate Bromeliaceae





Rapateaceae






łuczydłowate Xyridaceae



niedotrawowate Eriocaulaceae





majakowate Mayacaceae




turniowate Thurniaceae




sitowate Juncaceae



ciborowate Cyperaceae








rześciowate Restionaceae




biczycowate Flagellariaceae




wiechlinowate Poaceae




Ecdeiocoleaceae



żuanwiliowate Joinvilleaceae









Podział rodziny[2][5]

rodzaj żuanwilia (Joinvillea Gaudich. ex Brongn. & Gris (1861))

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  2. a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  3. a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. University of Maryland. [dostęp 2010-11-11]. (ang.).
  4. Christenhusz, M. J. M., Byng, J. W.. The number of known plants species in the world and its annual increase. „Phytotaxa”, s. 201–217, 2016. Magnolia Press. DOI: 10.11646/phytotaxa.261.3.1. 
  5. a b Joinvillea. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-02-09].
  6. a b c d e Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 1055;. ISBN 83-214-1305-6.
  7. a b c d Rośliny kwiatowe. Wielka Encyklopedia Przyrody. Warszawa: Muza SA, s. 465-466. ISBN 83-7079-779-2.