Żwirowiec łąkowy

Żwirowiec łąkowy
	Glareola pratincola
	(Linnaeus, 1766)
	; Żwirowiec łąkowy na Krymie
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	mewowce
Rodzina	żwirowcowate
Podrodzina	żwirowce
Rodzaj	Glareola
Gatunek	żwirowiec łąkowy
Synonimy
	Hirundo Pratincola Linnaeus, 1766; Glareola limbata Rüppell, 1845; Glareola fusca fülleborni Neumann, 1910; Glareola pratincola erlangeri Neumann, 1920; Glareola pratincola boweni Bannerman, 1930; Glareola pratincola riparia Clancey, 1979;
	Hirundo Pratincola Linnaeus, 1766; Glareola limbata Rüppell, 1845; Glareola fusca fülleborni Neumann, 1910; Glareola pratincola erlangeri Neumann, 1920; Glareola pratincola boweni Bannerman, 1930; Glareola pratincola riparia Clancey, 1979;
Podgatunki
	G. p. pratincola (Linnaeus, 1766); G. p. fuelleborni Neumann, 1910;
	G. p. pratincola (Linnaeus, 1766); G. p. fuelleborni Neumann, 1910;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; okres lęgowy zimowiska występuje przez cały rok zalatuje, sezonowość występowania niepewna
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Żwirowiec łąkowy^[5], żwirowiec obrożny (Glareola pratincola) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny żwirowcowatych (Glareolidae), występujący w Eurazji i Afryce. Sporadycznie zalatuje do Polski. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka edytuj

Dawniej za podgatunek żwirowca łąkowego uznawano żwirowca orientalnego (G. maldivarum), a niekiedy także żwirowca stepowego (G. nordmanni)^[2]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia obecnie jedynie dwa podgatunki: G. p. pratincola i G. p. fuelleborni. Opisane podgatunki erlangeri i riparia uznaje za synonimy G. p. fuelleborni^[6]. Również podgatunek boweni opisany z Afryki Zachodniej włączono do G. p. fuelleborni^[2]. Podgatunek limbata opisany z wybrzeży Morza Czerwonego uznany za błędny^[2].

Występowanie edytuj

Żwirowiec łąkowy zamieszkuje w zależności od podgatunku^[6]:

G. pratincola pratincola – Afryka Północna oraz pas ciągnący się od Półwyspu Iberyjskiego przez Europę Południową, Bałkany, Bliski Wschód po Pakistan. Zimuje w Afryce Subsaharyjskiej. Bardzo rzadko pojawia się w Polsce (do 2021 roku 17 stwierdzeń, głównie wiosną^[7]).
G. pratincola fuelleborni – Afryka Subsaharyjska od Senegalu po południową Somalię oraz na południe po wschodnią RPA.

Morfologia edytuj

Wygląd: W szacie godowej wierzch ciała oliwkowobrązowy z ceglastym nalotem. Brzuch i kuper białe, na bokach i piersi znajduje się strefa przejściowa w szarobrązowym kolorze. Płowe podgardle ograniczone jest czarną linią. Ogon rozwidlony, ciemny. Krótki dziób koloru czarnego z czerwoną nasadą. Charakterystyczne, rdzawobrązowe pokrywy podskrzydłowe. Samca i samicę można rozróżnić po kolorze kantarka. U samca jest on czarny, a u samicy brązowy. Osobniki młodociane na wierzchu ciała mają ciemne i jasne cętki oraz brakuje im płowej plamy na podgardlu. Podgatunek afrykański jest nieco mniejszy i ciemniejszy.
Wymiary średnie: długość ciała ok. 22–27 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 50 cm
masa ciała ok. 60–95 g

Ekologia i zachowanie edytuj

Biotop: Suche, rozległe obszary równinne takie jak step czy półpustynia, jednak zawsze w pobliżu wody.
Gniazdo: Na ziemi, tworzy kolonie, czasem mieszane z żwirowcem stepowym.

Jaja

Krótki film

Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w maju–sierpniu (Europa), kwietniu–lipcu (Bliski Wschód), marcu–maju (Afryka Zachodnia) lub sierpniu–grudniu (półkula południowa) 2–4 (zwykle 3) jaja.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres około 18 dni przez obydwoje rodziców.
Pożywienie: Owady, które chwyta w locie lub na ziemi. Ponadto zjada też pająki i mięczaki^[8].

Status i ochrona edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje żwirowca łąkowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, mieści się w przedziale 160–600 tysięcy osobników. Ogólny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[4]^[8].

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[9].

Zobacz też edytuj

ptaki Polski

Przypisy edytuj

↑ Glareola pratincola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Collared Pratincole (Glareola pratincola). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e D. Lepage: Collared Pratincole Glareola pratincola. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-19]. (ang.).
↑ ^a ^b Glareola pratincola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Glareolidae Brehm,CL, 1831 - żwirowcowate - Coursers and Pratincoles (Wersja: 2022-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-01-19].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, Crab-plover, coursers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-19]. (ang.).
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
↑ ^a ^b Species factsheet: Glareola pratincola. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-04-19]. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Glareola pratincola, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Collared Pratincole (Glareola pratincola). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).

[avibase-3] D. Lepage: Collared Pratincole Glareola pratincola. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-19]. (ang.).

[iucn-4] Glareola pratincola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Glareolidae Brehm,CL, 1831 - żwirowcowate - Coursers and Pratincoles (Wersja: 2022-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-01-19].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, Crab-plover, coursers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-19]. (ang.).

[kf2021-7] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.

[birdlife-8] Species factsheet: Glareola pratincola. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-04-19]. (ang.).

[9] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]