122 mm haubica wz. 1909/37

122 mm haubica wz. 1909/37 (ros. 122-мм гаубица образца 1909/37 года) – radziecka haubica, modernizacja działa opracowanego w 1909 roku przez niemiecką firmę Krupp.

122 mm haubica wz. 1909/37
122-мм гаубица образца 1909/37 года
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 ZSRR

Rodzaj

haubica

Dane taktyczno-techniczne
Kaliber

121,92 mm

Długość lufy

1700 mm (L/14)

Donośność

8940 m

Prędkość pocz. pocisku

364 m/s (pocisk 21,7 kg)

Masa

1450 kg (bojowa)
2480 kg (marszowa)

Kąt ostrzału

-1° do +43° (w pionie)
4° (w poziomie)

Szybkostrzelność

2-4 strz/min

Obsługa

7 osób

Prędkość marszowa

6-14 km/h

Historia edytuj

Haubica wz. 1909 była używana na szeroką skalę przez armię carską podczas I wojny światowej. Po jej zakończeniu była używana przez oddziały walczące w toczącej się na terenie Rosji wojnie domowej. Znalazła się także na uzbrojeniu armii fińskiej.

W 1936 roku Armia Czerwona miała na uzbrojeniu 920 haubic wz. 1909. W 1937 roku w fabryce w Permie rozpoczęto modernizację haubic wz. 1909. Zmodernizowane haubice miały balistykę identyczną jak 122 mm haubice wz. 1910/30. Ujednolicenie balistyki osiągnięto poprzez powiększenie objętości komory nabojowej. Zwiększenie maksymalnego ładunku miotającego wymusiło zastosowanie nowego celownika i wzmocnienie łoża. Zmodernizowanych 122 mm haubic wz. 1909/37 powstało 800-900 szt.

Haubica wz. 1909/37 miała krótką lufę i była przeznaczona głównie do strzelania torami stromymi, przy kącie podniesienia lufy od +20° do +43°. Amunicja rozdzielnego ładowania, stosowano 6 ładunków miotających różniących się masą. Zamek klinowy o poziomym ruchu klina. Opornik hydrauliczny, powrotnik sprężynowy. Łoże jednoogonowe, na drewnianych kołach. Zawieszenie nieresorowane. Trakcja ośmiokonna.

Haubice wz. 1909/37 były używane podczas wojny zimowej. Kilka z nich zostało zdobytych przez wojska fińskie (kolejne 21 znalazło się w rękach fińskich podczas wojny kontynuacyjnej). Otrzymały one fińskie oznaczenie 122 H/09-30. Finowie zdecydowali się także na przeprowadzenie identycznej modernizacji posiadanych haubic wz. 1909 (zmodernizowane działa otrzymały nazwę 122 H/09-40).

W 1941 roku Armia Czerwona posiadała 800–900 haubic wz. 1909/37. W początkowym okresie walk znaczna ich część dostała się w ręce niemieckie i była używana pod oznaczeniem 12.2 cm le.F.H.386(r).

W chwili wybuchu wojny radziecko-niemieckiej haubica wz. 1909/37 była konstrukcja przestarzałą. Przestarzałe zawieszenie uniemożliwiało trakcję mechaniczną, a jednoogonowe łoże powodowało, że kąt ostrzału w poziomie był niewielki, co utrudniało zwalczanie celów ruchomych ogniem na wprost. Niska była także donośność, mniejsza o 1800 m od donośności pocisków wystrzeliwanych z niemieckiej 10.5 cm le.F.H.18. Do zalet działa należała niewielka masa, solidna konstrukcja i duża skuteczność pocisków kalibru 122 mm. Pomimo dostaw nowoczesnych 122 mm haubic wz. 1938 haubice wz. 1909/37 były używane do końca wojny.


Amunicja edytuj

Amunicja
Rodzaj Wzór Masa pocisku, kg Masa materiału wybuchowego, kg Prędkość początkowa, m/s (maksymalny ładunek miotający) Donośność maksymalna, м
Amunicja przeciwpancerna
przeciwpancerny kumulacyjny (na uzbrojeniu od 1943 roku) BP-460A ? ? ? ?
amunicja odłamkowa, burząca i odłamkowo-burząca
odłamkowo-burzący OF-462 21,76 3,67 364 8910
odłamkowy O-462A 21,7 ? 364 8910
odłamkowy О-460А ? ? ? ?
burzący F-460 ? ? 344 7550
burzący F-460 ? ? 344 7550
burzący F-460N ? ? 344 7550
burzący F-460U ? ? 344 7550
burzący F-460K ? ? 344 7550
szrapnel Sz-460 ? ? 343 7230
szrapnel Sz-460T ? ? 342 7240
Amunicja oświetlająca
oświetlający S-462 ? ? 340 6800
Amunicja propagandowa
propagandowy А-462 ? ? 364 7000
Amunicja dymna
dymny D-462 ? ? 364 8910
dymny D-462A ? ? ? ?
Amunicja chemiczna
odłamkowo-chemiczny OCh-462 ? ? 364 8950
chemiczny Ch-462 21,8 ? 366 8477
chemiczny Ch-460 ? ? 358 7700

Bibliografia edytuj

  • Stefan Pataj: Artyleria lądowa 1872-1970. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1975.
  • А. Иванов: Артиллерия СССР в период второй мировой войны. Санкт-Петербург: Издательский Дом «Нева», 2003. ISBN 5-7654-2731-6.