16 Dywizja Pancerna (III Rzesza)

16 Dywizja Pancerna (niem. 16. Panzer-Division) – niemiecka dywizja pancerna, uczestniczyła w ataku na Związek Radziecki i walkach z aliantami zachodnimi.

16 Dywizja Pancerna
16. Panzer-Division
Ilustracja
Znak taktyczny
Historia
Państwo

 III Rzesza

Sformowanie

1940, 1943

Rozformowanie

1943, 1945 (kapitulacja)

Dowódcy
Pierwszy

gen. płk Hans-Valentin Hube

Ostatni

płk Kurt Treuhaupt

Działania zbrojne
II wojna światowa
atak na Związek Radziecki
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojska lądowe

Rodzaj wojsk

wojska pancerne

Podległość

6 Armia

Skład

patrz tekst

Historia edytuj

Sformowana rozkazem z dnia 1 listopada 1940 roku z przeformowania 16 Dywizji Piechoty i 2 pułku pancernego z 1 Dywizji Pancernej. Początkowo formowana na terenie Niemiec w grudniu 1940 roku zostaje przerzucona na teren Rumunii, gdzie dokończono jej organizację.

W trakcie niemieckiej agresji na państwa bałkańskie znajdowała się w odwodzie Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych[1], lecz ostatecznie nie wzięła udziału w walkach.

W czerwcu 1941 roku licząca 158 czołgów dywizja została włączona w skład 1 Armii Pancernej (Grupa Armii Południe), w składzie której wzięła udział w ataku na ZSRR, walcząc w rejonie Żytomierza i Kijowa. W 1942 roku walczyła pod Taganrogiem i Charkowem.

W sierpniu 1942 roku weszła w skład 6 Armii i wzięła udział w natarciu na Stalingrad. W wyniku ofensywy radzieckiej została otoczona wraz z innymi oddziałami 6 Armii w Stalingradzie. Walczyła tam do stycznia 1943 roku, gdy została zniszczona a jej resztki skapitulowały przed wojskami radzieckimi[1].

W marcu 1943 roku podjęto decyzję o jej odtworzeniu, co nastąpiło na terenie okupowanej Francji[1]. W związku z lądowaniem aliantów na Sycylii w czerwcu 1943 roku została przerzucona do Włoch. Początkowo walczyła przeciw armii brytyjskiej pod Tarentem, a we wrześniu 1943 roku przeciw armii USA, które wylądowały pod Salerno[1]. Na początku października kontratakowała brytyjskie pozycje pod Termoli.

W październiku 1943 roku została przerzucona na front wschodni do walki przeciw Armii Czerwonej. Początkowo walczyła na terenie Ukrainy, a następnie wycofała się na terytorium okupowanej Polski. Od sierpnia 1944 roku walczyła w rejonie przyczółka baranowsko sandomierskiego broniąc odcinka frontu między Kurozwękami a Łagowem[2]. Znajdowała się tam do stycznia 1945 roku, kiedy została rozbita w rejonie Drogowli gmina Raków po rozpoczęciu ofensywy styczniowej wojsk radzieckich. Miejscem postoju sztabu dywizji w czasie walk na przyczółku była wieś Potok[3].

Po wycofaniu z linii frontu została skoncentrowana w rejonie Głogowa i Lubania, wchodząc w skład 4 Armii Pancernej, wtedy też została częściowo uzupełniona. Razem z 72 Dywizją Piechoty zajmowała stanowiska na linii rzeki Krzycki Rów. W lutym jej pozycje zaatakował i przełamał 120 Korpus Strzelecki dowodzony przez gen. Fiodora Daniłowskiego[4].Następnie walczyła z wojskami radzieckimi i polskimi, które sforsowały Nysę Łużycką. Wzięła udział w bitwie pod Budziszynem. Następnie wycofała się na teren Czechosłowacji, koncentrując się w rejonie Ostrawy. Tam też w maju 1945 roku skapitulowała, część oddziałów wycofało się na teren Austrii i poddało się wojskom amerykańskim.

Dowództwo dywizji edytuj

Dowódcy[5]:

  • gen. por. Hans-Valentin Hube (1940 – 1942)
  • gen. por. Günther Angern (1942 – 1943)
  • gen. mjr Burkhart Müller-Hillebrand (1943)
  • gen. mjr Rudolf Sieckenius (1943)
  • gen. mjr Hans-Ulrich Back (1943 – 1944)
  • gen. por. Dietrich von Müller (1944 – 1945)
  • płk Kurt Treuhaupt (1945)

Struktura organizacyjna edytuj

Skład w 1941:

  • 2 pułk pancerny (Panzer-Regiment 2)
  • 16 Brygada Strzelców (Schützen-Brigade 16)
    • 64 pułk strzelców (Schützen-Regiment 64)
    • 79 pułk strzelców (Schützen-Regiment 79)
    • 16 batalion motocyklowy (Kradschützen-Bataillon 16)
  • 16 pułk artylerii (Artillerie-Regiment 16)
  • 16 batalion rozpoznawczy (Aufklärungs-Abteilung 16)
  • 16 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger-Abteilung 16)
  • 16 batalion pionierów (Pionier-Bataillon 16)
  • 16 batalion łączności (Nachrichten-Abteilung 16)

Skład w 1943:

  • 2 pułk pancerny (Panzer-Regiment 2)
  • 64 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 64)
  • 79 pułk grenadierów pancernych (Panzer-Grenadier-Regiment 79)
  • 16 batalion motocyklowy (Kradschützen-Bataillon 16)
  • 16 pułk artylerii pancernej (Panzer-Artillerie-Regiment 16)
  • 16 pancerny batalion rozpoznawczy (Panzer-Aufklärungs-Abteilung 16)
  • 274 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (Heeres-Flak-Artillerie-Abteilung 274)
  • 16 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger-Abteilung 16)
  • 16 pancerny batalion pionierów (Panzer-Pionier-Bataillon 16)
  • 16 pancerny batalion łączności (Panzer-Nachrichten-Abteilung 16)

Skład w 1945[1]:

  • 2 pułk pancerny
  • 64 pułk grenadierów pancernych
  • 79 pułk grenadierów pancernych
  • 16 pułk artylerii
  • 16 pancerny batalion rozpoznawczy
  • 274 dywizjon artylerii przeciwlotniczej
  • 4 dywizjon niszczycieli czołgów
  • 16 pancerny batalion pionierów
  • 16 batalion łączności

Przypisy edytuj

Bibliografia edytuj

  • Wojciech Borzobohaty: Jodła. Okręg radomsko-kielecki ZWZ-AK 1939-1945. Warszawa: 1988.
  • Marcin Bryja: Panzerwaffe. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 1996. ISBN 83-86209-67-4.
  • Chris Bishop: Niemieckie wojska pancerne w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11391-6.
  • Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.
  • Dariusz Jędrzejewski, Zbigniew Lalak: Niemiecka broń pancerna 1939-1945. Warszawa: 1999. ISBN 83-86776-36-6.
  • Jorge Rosado, Chris Bishop: Dywizje pancerne Wehrmachtu 1939–1945. Poznań: Wydawnictwo Vesper, 2012. ISBN 978-83-7731-130-1.
  • Tadeusz Sawicki: Niemieckie wojska lądowe na froncie wschodnim. Warszawa: PWN, 1987. ISBN 83-01-06556-7.
  • Leksykon Wehrmachtu – 16 Dywizja Pancerna