Wikipedia

201 Batalion Schutzmannschaft

201 Batalion Schutzmannschaft (niem. Schutzmannschaftsbataillon 201) – batalion policyjny Schutzmannschaft, sformowany 21 października 1941 we Frankfurcie nad Odrą, rozformowany 6 stycznia 1943 w Mohylewie, złożony z byłych ukraińskich żołnierzy batalionów Roland i Nachtigall.

201 Batalion Schutzmannschaft
Schutzmannschaftsbataillon 201
Ilustracja
Członkowie 201 Batalionu, Roman Szuchewycz siedzi drugi od lewej
Historia
Państwo

 III Rzesza

Sformowanie

21 października 1941

Rozformowanie

6 stycznia 1943

Tradycje
Rodowód

Batalion „Roland”

Komendanci
Pierwszy

kpt. Wilhelm Mocha

Konflikty zbrojne
Front wschodni (II wojna światowa)
Organizacja
Dyslokacja

Mohylew

Formacja

Schutzmannschaft

Historia edytuj

Po otrzymaniu informacji o aresztowaniu przez Niemców składu rządu Jarosława Stećki żołnierze batalionu „Nachtigall” otwarcie żądali zwolnienia uwięzionych, lub wycofania z frontu. Roman Szuchewycz wysłał do Oberkommando der Wehrmacht oświadczenie, że w tej sytuacji oddziały te nie mogą pozostać w składzie armii niemieckiej[1]. 30 lipca Wilhelm Canaris podjął decyzję o rozwiązaniu batalionu. 13 sierpnia 1941 batalion został wycofany z walk i poprzez Kraków (gdzie go rozbrojono) odtransportowany do Neuhammer, a następnie do Frankfurtu nad Odrą, gdzie skierowano również Batalion „Roland”.

1 grudnia 1941 policjanci batalionu podpisali roczny kontrakt na służbę policyjną. Służba była dobrowolna, jedynie 15 członków Nachtigalla i Rolanda (z liczby ok. 650)[2] odmówiło podpisania kontaktów[3], zostali natychmiast wysłani do obozów pracy[2]. Dowódcą batalionu w grudniu 1941 został kpt. Ordnungspolizei Wilhelm Mocha[4], jego zastępcą mjr Jewhen Pobihuszczyj[5], dowódcą 1 kompanii – kpt. Roman Szuchewycz, dowódcą 2 kompanii – por. Mychajło Brygider (Бригідер)[6]. Kolejnymi kompaniami dowodzili por. Sydor i por. Pawłyk.

16 marca 1942 batalion w sile 650 policjantów, otrzymał rozkaz wymarszu na wschód (wyruszył z Frankfurtu 19 marca), został skierowany na tereny obecnej Białorusi, gdzie zluzował łotewski batalion policyjny. Batalion wchodził w skład 62. pułku 201. Dywizji Ochronnej[7], która od lipca 1942 była podporządkowana SS-Obergruppenführerowi Erichowi von dem Bach-Zelewskiemu, Dowódcy SS i Policji w strefie Grupy Armii „Środek”[8]. Zadaniem batalionu była ochrona obiektów (mostów, sztabów itp.)[9] i jako jednostki policyjno-pacyfikacyjnej – walka z partyzantką radziecką[8]. Został rozdzielony pomiędzy 12 umocnionych punktów na terenie o powierzchni około 2400 km². 2 kompania por. Brygidera została wydzielona do ochrony sztabu w Borowkach. W toku 9-miesięcznych walk żołnierze batalionu zabili ok. 2000–2500 radzieckich partyzantów, tracąc 49 zabitych i 40 rannych[9][10].

Z uwagi na stosunek strat (40:1) zarówno Grzegorz Motyka[9], jak i Per Anders Rudling[11] uważają, że ofiarą batalionu padała również ludność cywilna, a rzeczą dotychczas nie wyjaśnioną jest jego ewentualny udział w pacyfikacji także białoruskich wsi, gdyż źródła nie zawierają informacji na ten temat[12]. Według Pera Rudlinga powojenne wspomnienia ukraińskich weteranów 201 Batalionu Schutzmannschaft nie zawierają wielu faktów co do działalności batalionu, w tym szczegółowej lokalizacji w czasie działań na Białorusi, co uniemożliwia powiązanie batalionu z konkretnymi zbrodniami dokonanymi na ludności cywilnej. Zdaniem Rudlinga rzekome anty-partyzanckie działania były de facto kampanią zagłady, gdzie w raportach pod rubryką „bandytów” wpisywani byli rozstrzelani Żydzi[3][13].

Zdaniem ukraińskiego politologa pochodzenia rosyjskiego Ołeksija Martynowa i historyka Adolfa Kondrackiego Batalion 201 wziął udział w represyjno-pacyfikacyjnych akcjach na Wołyniu i na Białorusi w których popełnił zbrodnie na żydowskiej, białoruskiej i ukraińskiej ludności cywilnej. Obaj obarczają batalion winą za pacyfikację ukraińskiej wsi Kortelisy (22 września 1942) i twierdzą, że jego żołnierze spalili tam żywcem 2875 osób[14][15]. Za sprawców zbrodni w Kortelisach historiografia przyjmuje powszechnie zapasową kompanię policyjną Nürnberg z III batalionu 15 Pułku Policyjnego SS[16][17][18][19][20][21][22]. Ofiarą tej samej akcji pacyfikacyjnej padły również sąsiednie wsie Borki, Zabłocie i Borysówka[23].

Frank Golczewski z Uniwersytetu w Hamburgu opisując działania 201 Batalionu Schutzmannschaft stwierdził, że polegały one na walce z partyzantami i mordowaniu Żydów, jednak jak zauważył Per Rudling, nie podał źródła tej informacji[10].

W grudniu 1942 większość policjantów odmówiła przedłużenia kończącego się rocznego kontraktu. Batalion został skierowany do Mohylewa, i 6 stycznia 1943 rozformowany. Policjanci-Ukraińcy zostali partiami (od 5 grudnia do 14 stycznia) przewiezieni pod konwojem do Lwowa (Roman Szuchewycz uciekł z konwoju), i tam wypuszczeni. Zawiadomiono ich tam o formowaniu nowej jednostki w Lublinie, jednak informacja nie wzbudziła zainteresowania. Za męstwo w walkach na Białorusi zostali odznaczeni por. Brydiger oraz chorążowie Małyj i Herzig.

Większość byłych policjantów przeszła do podziemia i zasiliła szeregi Ukraińskiej Powstańczej Armii, a część zasiliła później kadry 14 Dywizji Grenadierów SS.

W 1980 żyło jeszcze 201 weteranów 201 Batalionu Schutzmannschaft, natomiast w 2004 – 4[10].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ „У такій ситуації Роман Шухевич, як керівник північної групи ДУН, надіслав до ОКВ протест, в якому наголосив, що внаслідок арешту нашого Уряду і Провідника Легіон не може дальше перебувати під командуванням німецької армії.” І.К. Патриляк (Iwan Patrylak), Військова діяльність ОУН(Б) у 1940–1942 роках., Київ 2004 Wyd. Київський національний університет імені Тараса Шевченка, Інститут історії України НАН України s. 311.
  2. ↑ a b I.К. Патриляк, Військова діяльність ОУН(Б) у 1940–1942 роках. Університет імені Шевченко\Ін-т історії України НАН України, Київ 2004, s. 372.
  3. ↑ a b Per Anders Rudling, Schooling in Murder: Schutzmannschaft Battalion 201 and Hauptmann Roman Shukhevych in Belarus 1942.
  4. ↑ Hauptmann der OrPo Wilhelm Mocha jest również określany jako oficer nadzorujący (Deutsche Aufsichtsoffizier – DAO). I. Патриляк, Військова діяльність ОУН(Б) у 1940–1942 роках s. 373–374.
  5. ↑ Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa 2006, Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, ISBN 83-88490-58-3 (ISP PAN), ISBN 83-7399-163-8 (Rytm), ISBN 978-83-88490-58-3, s. 114.
  6. ↑ I. Патриляк, Військова діяльність ОУН(Б) у 1940–1942 роках s. 372.
  7. ↑ Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942–1960, Warszawa 2006 Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, ISBN 83-88490-58-3 (ISP PAN), ISBN 83-7399-163-8 (Rytm), ISBN 978-83-88490-58-3, s. 114.
  8. ↑ a b Ryszard Torzecki, Polacy i Ukraińcy: sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1993, s. 127, 325.
  9. ↑ a b c Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942–1960, Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, Wyd. Rytm, Warszawa 2006, ISBN 83-88490-58-3, s. 114–115.
  10. ↑ a b c Per Anders Rudling Schooling in Murder: Schutzmannschaft Battalion 201 and Hauptmann Roman Shukhevych in Belarus 1942 – wersja oryginalna w języku angielskim.
  11. ↑ Per Anders Rudling, Szkolenie w mordowaniu: Schutzmannschaft battalion 201 i hauptmann Roman Szuchewycz na Białorusi w 1942 r., Ukraińska policyjna kolaboracja w kontekście fałszowania historii II wojny światowej. Wstęp do tematu.[w:]Prawda historyczna a prawda polityczna w badaniach naukowych. Ludobójstwo na Kresach południowo-wschodniej Polski w latach 1939–1946. Wrocław 2011, s. 211, Per Anders Rudling Schooling in Murder: Schutzmannschaft Battalion 201 and Hauptmann Roman Shukhevych in Belarus 1942 – wersja oryginalna w języku angielskim.
  12. ↑ „The accounts contain no information on reprisal actions by the Schutzmannschaften, even though this was a standard practice.” Per Anders Rudling Schooling in Murder: Schutzmannschaft Battalion 201 and Hauptmann Roman Shukhevych in Belarus 1942.
  13. ↑ „Anti-partisanoperations were often carried out as extermination campaigns, or outright massacres. Jewish civilian victims of these massacres were often murdered under the pretense that they were also partisans. The Schutzmannschaftenand their German commanders talliedup massacred Jews as «partisans»”.
  14. ↑ Aleksiej Martynow, Ukraińska policyjna kolaboracja w kontekście fałszowania historii II wojny światowej. Wstęp do tematu. [w:] „Prawda historyczna a prawda polityczna w badaniach naukowych. Ludobójstwo na Kresach południowo-wschodniej Polski w latach 1939–1946”, Wrocław 2011, s. 385–386.
  15. ↑ Adolf Kondracki, Wołyńska tragedia oczyma naukowców niepodległej Ukrainy, [w:] „Prawda historyczna a prawda polityczna w badaniach naukowych. Ludobójstwo na Kresach południowo-wschodniej Polski w latach 1939–1946”, Wrocław 2011, s. 394–395.
  16. ↑ Reserve-Polizei-Kompanie Nürnberg that was attached to Polizei-Bataillon 310 (III/Polizei-Regiment 15) burned the Ukrainian village of Kortelisy to the ground 23 September 1942 killing 2.875 civilans. Portal axishistory 15 Pułk Policyjny.
  17. ↑ Wolfgang Curilla, Die deutsche Ordnungspolizei und der Holocaust im Baltikum und in Weissrussland, 1941–1944, Paderborn 2006. ISBN 3-506-71787-1 za: portal axishistory.
  18. ↑ Петро Горщарук, Кортеліси: довічний біль, „Сільські Вісті”. 73 (18813), 22 czerwca 2012. (ukr.).
  19. ↑ Іван Ольховський, Трагедія села Кортеліси і спекуляції на ній, „Українська газета”. 32, 18–31 grudnia 2008. (ukr.).
  20. ↑ Die Polizeikompanie Nürnberg wurde im Sommer 1941 aus etwa 130 Nürnberger und Fürther Polizeibeamten sowie Reservisten zusammengestellt und im Herbst nach Brest-Litowsk verlegt. Sie unterstand dem SS- und Polizeiführer für Wolhynien und fand Verwendung bei der Objektbewachung sowie bei der „Bekämpfung von Partisanen”. Bereits im September 1942 zerstörten Angehörige dieser Einheit die ukrainische Gemeinde Kortelisy und ermordeten 2.875 Bewohner. Auch dieses Verbrechen lag Jahrzehnte im Dunkeln, bis eine TV-Dokumentation der Medienwerkstatt Franken das vergessene Massaker publik machte. Cyt. za: Jim G. Tobias, Ganz normale Männer. Die Kriegsverbrechen einer fränkischen Polizeitruppe.
  21. ↑ Ярослава Музиченко, Вічність і Кортеліси, „Україна молода”. 175, 23 września 2009. (ukr.).
  22. ↑ С. Кортелисы (Кортеліси), Ратновский район, Волынская область, Украина. (ros.).
  23. ↑ Grzegorz Motyka, Od rzezi wołyńskiej do akcji Wisła, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2011, s. 75, ISBN 978-83-08-04576-3, OCLC 751572861.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=201_Batalion_Schutzmannschaft&oldid=72298573”