44 Batalion Celny
44 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1921 |
| Rozformowanie |
1922 |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
mjr Maksymilian Ferentz |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.11069/Mob. z dnia 13 sierpnia 1921 w miejsce batalionów etapowych i wartowniczych utworzone zostały bataliony celne. 44 batalion celny powstał w granicach odpowiedzialności dowództwa 2 Armii, a zorganizowano go na bazie batalionów etapowych będących w dyspozycji Armii. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych[2]. Batalion podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych[3].
Mimo że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nie nadających się do dalszej służby wojskowej[4].
Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”[3]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[5]. 44 batalion celny przemianowany został na 44 batalion Straży Granicznej.
Służba celna edytuj
Odcinek batalionowy dzielony został na trzy lub cztery pododcinki, które obsadzały kompanie celne wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się w dzień nawzajem widzieć[6]. Batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że bataliony celne wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście[7].
Rozlokowanie placówek wzdłuż przydzielonego odcinka granicznego batalion zakończył 28 listopada 1921. Sztab batalionu rozlokował się w Budsławiu, 1 i 2 kompania celna w Dołhinowie, a 3 kompania w Zacieniu[8].
W czerwcu 1922 dowództwo batalionu przeniosło się z Budsławia do Dołhinowa z pozostawieniem w Budsławiu adiutantury, kompanii gospodarczej, oddziału karabinów maszynowych, izby chorych i taborów. Faktycznie do Dołhinowa przybył dowódca batalionu, część kancelarii i oficer do zleceń. 1 kompania przeniosła się do Milczy, a 2 kompania celna do Kamionki[9]. Z dniem 28 października, po wielu perturbacjach, odwołaniach i uszczegóławianiu rozkazów całe dowództwo batalionu i pododdziały sztabowe przybyły do Dołhinowa[10]
- Sąsiednie bataliony
- 30 batalion celny ⇔ 31 batalion celny – XII 1921
Żołnierze batalionu edytuj
- Dowódcy batalionu
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby |
|---|---|---|
| major | Maksymilian Ferentz[1] | był w 1921 |
Struktura organizacyjna edytuj
| OdeB 44 batalionu celnego w Budsławiu na dzień 28 listopada 1921[8]: | |||
|---|---|---|---|
| kompania | 1. Zaciemień (mapa) | 2. Kamień (mapa) | 3. Milcza |
| wartownie | Marjanówka | Stachy | Krugłe |
| Godziewo | Karolin | Wardomicze | |
| Żurawy | Kamionka | Haczków | |
| Tokary | Krajszczanka | Sołonoje | |
| Kruniczyn | Ragozin | Milcza | |
| Jurkowo | Krugłe | Rucza | |
| Izabelin | |||
| Krzywoznaki | |||
| Pohost | |||
Przypisy edytuj
- ↑ a b Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 15.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 24.
- ↑ a b Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 75.
- ↑ Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 72.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 73.
- ↑ a b OdeB batalionów celnych ↓, s. 44bc.
- ↑ Materiały dyslokacyjne SG ↓, s. 136.
- ↑ Materiały dyslokacyjne SG ↓, s. 154.
Bibliografia edytuj
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Teresa Prengel-Boczkowska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
- Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
- Szkice dyslokacyjne batalionów celnych 1920−1922 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych:przeniesienia siedzib komend, baonów Straży Granicznej, obszary odcinków granicznych , 1922–1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.