Abstynencyjna edukacja seksualna

Abstynencyjna edukacja seksualna, inaczej edukacja seksualna oparta wyłącznie na abstynencji (ang. abstinence-only sex education) — forma edukacji seksualnej, która uczy o tym, by nie uprawiać seksu poza małżeństwem. Często wyklucza ona inne rodzaje edukacji w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, takie jak kontrola urodzeń i bezpieczny seks. Kompleksowa edukacja seksualna obejmuje zaś zarówno kontrolę urodzeń, jak i abstynencję seksualną. Wyniki badań nie potwierdzają skuteczności edukacji seksualnej opartej wyłącznie na abstynencji[1][2]. Stwierdzono, że jest ona nieskuteczna w zmniejszaniu ryzyka zakażenia HIV w krajach wysoko rozwiniętych[3]. Nie zmniejsza ona wskaźnika aktywności seksualnej ani częstości nieplanowanych ciąż w porównaniu z kompleksową edukacją seksualną[1].

Obrączka czystości, używana przez takie organizacje jak Silver Ring Thing czy True Love Waits jako symbol obietnicy dochowania abstynencji do ślubu.

Charakterystyka edytuj

Edukacja abstynencyjna uczy dzieci i młodzież, jak powstrzymywać się od aktywności seksualnej, propagując pogląd, że jest to jedyna pewna metoda na uniknięcie ciąży i chorób przenoszonych drogą płciową (STI). Zwracając szczególną uwagę na znaczenie „wartości rodzinnych”, programy te uczą również, że abstynencja do momentu zawarcia małżeństwa jest normą, zgodnie z którą należy żyć[4][5].

Skuteczność edytuj

Systematyczne przeglądy badań oceniających edukację seksualną opartą wyłącznie na abstynencji wykazały, że jest ona nieskuteczna w zapobieganiu niechcianym ciążom lub rozprzestrzenianiu się STI, obok szeregu innych wad[1][6][7]. Amerykańska Akademia Pediatryczna rekomenduje rezygnację ze stosowania edukacji seksualnej opartej wyłącznie na abstynencji, ponieważ została ona uznana za nieskuteczną oraz ponieważ media często przekazują informacje o braku abstynencji[8].

Przenoszenie STI edytuj

 
Znak promujący abstynencję w Ghanie jako sposób zapobiegania HIV/AIDS (2005 r.)

W meta-analizie z 2015 r. stwierdzono, że programy skoncentrowane na abstynencji nie miały wpływu na prawdopodobieństwo zachorowania na choroby przenoszone drogą płciową[9].

Systematyczny przegląd Cochrane'a sugeruje, że edukacja oparta wyłącznie na abstynencji nie zwiększa ani nie zmniejsza ryzyka HIV w państwach o wysokich dochodach[3]. W krajach rozwijających się również brakuje dowodów na skuteczność[10]. W 2008 roku Douglas Kirby dokonał przeglądu dowodów na skuteczność programów edukacyjnych opartych wyłącznie na abstynencji i nie znalazł zbyt wielu dowodów uzasadniających stosowanie takich programów[11]. Meta-analiza z 2011 r. wykazała, że jest ona nieskuteczna w zmniejszaniu ryzyka zarażenia wirusem HIV wśród młodzieży[12]. Ustalono również, że edukacja abstynencyjna zawiera wprowadzające w błąd informacje medyczne oraz wyklucza potencjalnie ratujące życie informacje o zmniejszaniu zagrożeń związanych z seksualnością[13].

HIV edytuj

Osoby w wieku 15–24 stanowią prawie połowę wszystkich nowych zakażeń HIV. Profilaktyka zakażenia HIV w tej grupie wiekowej polega na promocji zdrowia seksualnego, promocji opóźniania wieku inicjacji seksualnej, redukcji liczby partnerów seksualnych i częstości ich zmiany oraz stosowania prezerwatyw[14]. Istotna jest edukacja seksualna osób młodych w ramach edukacji szkolnej, która pozwala na kształtowanie bezpiecznych zachować seksualnych oraz na zdobycie wiedzy odnośnie do zakażenia HIV i sposobów jego transmisji[15]. Edukacja seksualna oparta wyłącznie o abstynencję do ślubu nie dostarcza informacji odnośnie do antykoncepcji, w tym stosowaniu prezerwatyw[15]. Programy profilaktyki oparte o abstynencję mają ograniczoną skuteczność w ograniczaniu ryzykownych zachowań seksualnych[16] i opóźnianiu wieku inicjacji seksualnej[17]. W metaanalizie nie potwierdzono skuteczności w zmniejszeniu ryzyku zakażenia HIV[18]. Ponadto są krytykowane za ograniczanie informacji o metodach profilaktyki o udowodnionej skuteczności w zapobieganiu zakażeniu HIV oraz dyskryminacji osób homoseksualnych[16].

Ciąża edytuj

Istnieją dowody na nieefektywność edukacji seksualnej opartej wyłącznie na abstynencji aż do ślubu[19]. Badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych wykazały, że edukacja abstynencyjna jest pozytywnie skorelowana z częstością ciąż i porodów wśród nastolatków[20][21]. Z drugiej strony kompleksowa edukacja seksualna prowadzi do zmniejszenia liczby porodów wśród nastolatków[21]. Zmniejszenie wskaźnika ciąż wśród nastolatków w latach 1995-2002 było w dużej mierze spowodowane wprowadzeniem skuteczniejszej antykoncepcji, a zmniejszenie ryzyka zajścia w ciążę wśród nastolatków w wieku 18 lub 19 lat wynika z większej dostępności antykoncepcji[22].

Chociaż edukacja seksualna wiąże się z opóźnieniem pierwszego stosunku seksualnego[23], to jednak programy oparte wyłącznie na abstynencji nie wykazują takiego związku i zdają się nie wpływać na to, czy i kiedy młodzi ludzie zaczynają uprawiać seks[24].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c Mary A. Ott, John S. Santelli, Abstinence and abstinence-only education, „Current opinion in obstetrics & gynecology”, 19 (5), 2007, s. 446–452, DOI10.1097/GCO.0b013e3282efdc0b, ISSN 1040-872X, PMID17885460, PMCIDPMC5913747 [dostęp 2019-10-08].
  2. Helen B. Chin i inni, The effectiveness of group-based comprehensive risk-reduction and abstinence education interventions to prevent or reduce the risk of adolescent pregnancy, human immunodeficiency virus, and sexually transmitted infections: two systematic reviews for the Guide to Community Preventive Services, „American Journal of Preventive Medicine”, 42 (3), 2012, s. 272–294, DOI10.1016/j.amepre.2011.11.006, ISSN 1873-2607, PMID22341164 [dostęp 2019-10-08].
  3. a b K. Underhill, D. Operario, P. Montgomery, Abstinence-only programs for HIV infection prevention in high-income countries, „The Cochrane Database of Systematic Reviews” (4), 2007, CD005421, DOI10.1002/14651858.CD005421.pub2, ISSN 1469-493X, PMID17943855 [dostęp 2019-10-08].
  4. Sharon Lamb, Just the Facts? The Separation of Sex Education from Moral Education: Just the Facts?, „Educational Theory”, 63 (5), 2013, s. 443–460, DOI10.1111/edth.12034 [dostęp 2019-11-04] (ang.).
  5. Laura Duberstein Lindberg, John S. Santelli, Susheela Singh, Changes in formal sex education: 1995-2002, „Perspectives on Sexual and Reproductive Health”, 38 (4), 2006, s. 182–189, DOI10.1363/psrh.38.182.06, ISSN 1538-6341, PMID17162310 [dostęp 2019-11-04].
  6. Douglas Kirby, Emerging Answers 2007: Research Findings on Programs to Reduce Teen Pregnancy and Sexually Transmitted Diseases [online], listopad 2007.
  7. Sarah Denford i inni, A comprehensive review of reviews of school-based interventions to improve sexual-health, „Health Psychology Review”, 11 (1), 2017, s. 33–52, DOI10.1080/17437199.2016.1240625, ISSN 1743-7202, PMID27677440 [dostęp 2019-11-04].
  8. Council on Communications and Media, American Academy of Pediatrics. Policy statement--sexuality, contraception, and the media, „Pediatrics”, 126 (3), 2010, s. 576–582, DOI10.1542/peds.2010-1544, ISSN 1098-4275, PMID20805150 [dostęp 2019-11-04].
  9. Dafina Petrova, Rocio Garcia-Retamero, Effective Evidence-Based Programs For Preventing Sexually-Transmitted Infections: A Meta-Analysis, „Current HIV research”, 13 (5), 2015, s. 432–438, DOI10.2174/1570162X13666150511143943, ISSN 1873-4251, PMID26149164 [dostęp 2019-11-04].
  10. Virginia A. Fonner i inni, School Based Sex Education and HIV Prevention in Low- and Middle-Income Countries: A Systematic Review and Meta-Analysis, „PLOS ONE”, 9 (3), 2014, DOI10.1371/journal.pone.0089692, ISSN 1932-6203, PMID24594648, PMCIDPMC3942389 [dostęp 2019-11-04].
  11. Douglas B. Kirby, The impact of abstinence and comprehensive sex and STD/HIV education programs on adolescent sexual behavior, „Sexuality Research and Social Policy”, 5 (3), 2008, s. 18–27, DOI10.1525/srsp.2008.5.3.18, ISSN 1868-9884 [dostęp 2019-11-04] (ang.).
  12. Blair T. Johnson i inni, Interventions to reduce sexual risk for human immunodeficiency virus in adolescents: a meta-analysis of trials, 1985-2008, „Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine”, 165 (1), 2011, s. 77–84, DOI10.1001/archpediatrics.2010.251, ISSN 1538-3628, PMID21199984, PMCIDPMC4361805 [dostęp 2019-11-04].
  13. John S. Santelli, Ilene S. Speizer, Zoe R. Edelstein, Abstinence Promotion Under PEPFAR: The Shifting Focus of HIV Prevention For Youth, „Global public health”, 8 (1), 2013, s. 1–12, DOI10.1080/17441692.2012.759609, ISSN 1744-1692, PMID23327516, PMCIDPMC3984004 [dostęp 2019-11-04].
  14. W. David Hardy: Fundamentals of HIV Medicine 2017. Oxford University Press, 2017, s. 27-30. ISBN 978-0-19-049309-7.
  15. a b Virginia A. Fonner i inni, School based sex education and HIV prevention in low- and middle-income countries: a systematic review and meta-analysis, „PLOS ONE”, 9 (3), 2014, e89692, DOI10.1371/journal.pone.0089692, PMID24594648, PMCIDPMC3942389.
  16. a b John S. Santelli, Ilene S. Speizer, Zoe R. Edelstein, Abstinence promotion under PEPFAR: the shifting focus of HIV prevention for youth, „Global Public Health”, 8 (1), 2013, s. 1–12, DOI10.1080/17441692.2012.759609, PMID23327516, PMCIDPMC3984004.
  17. D. Kirby i inni, School-based programs to reduce sexual risk behaviors: a review of effectiveness, „Public Health Reports”, 109 (3), 1994, s. 339–360, PMID8190857, PMCIDPMC1403498.
  18. H. B. Chin, T. A. Sipe, R. Elder, S. L. Mercer i inni. The effectiveness of group-based comprehensive risk-reduction and abstinence education interventions to prevent or reduce the risk of adolescent pregnancy, human immunodeficiency virus, and sexually transmitted infections: two systematic reviews for the Guide to Community Preventive Services. „Am J Prev Med”. 42 (3), s. 272-294, 2012. DOI: 10.1016/j.amepre.2011.11.006. PMID: 22341164. 
  19. What the Research Says [online], siecus.org, październik 2007 [zarchiwizowane z adresu 2010-06-16].
  20. Kathrin F. Stanger-Hall, David W. Hall, Abstinence-Only Education and Teen Pregnancy Rates: Why We Need Comprehensive Sex Education in the U.S, „PLOS ONE”, 6 (10), 2011, DOI10.1371/journal.pone.0024658, ISSN 1932-6203, PMID22022362, PMCIDPMC3194801 [dostęp 2019-11-04].
  21. a b Ashley M. Fox i inni, Funding for Abstinence-Only Education and Adolescent Pregnancy Prevention: Does State Ideology Affect Outcomes?, „American Journal of Public Health”, 109 (3), 2019, s. 497–504, DOI10.2105/AJPH.2018.304896, ISSN 0090-0036, PMID30676806, PMCIDPMC6366514 [dostęp 2019-11-04].
  22. John S. Santelli i inni, Explaining Recent Declines in Adolescent Pregnancy in the United States: The Contribution of Abstinence and Improved Contraceptive Use, „American Journal of Public Health”, 97 (1), 2007, s. 150–156, DOI10.2105/AJPH.2006.089169, ISSN 0090-0036, PMID17138906, PMCIDPMC1716232 [dostęp 2019-11-06].
  23. Laura Duberstein Lindberg, Isaac Maddow-Zimet, Consequences of sex education on teen and young adult sexual behaviors and outcomes, „The Journal of Adolescent Health: Official Publication of the Society for Adolescent Medicine”, 51 (4), 2012, s. 332–338, DOI10.1016/j.jadohealth.2011.12.028, ISSN 1879-1972, PMID22999833 [dostęp 2019-11-06].
  24. Pamela K. Kohler, Lisa E. Manhart, William E. Lafferty, Abstinence-only and comprehensive sex education and the initiation of sexual activity and teen pregnancy, „The Journal of Adolescent Health: Official Publication of the Society for Adolescent Medicine”, 42 (4), 2008, s. 344–351, DOI10.1016/j.jadohealth.2007.08.026, ISSN 1879-1972, PMID18346659 [dostęp 2019-11-06].