Adam Lewak
Adam Emil Lewak (ur. 3 września 1891 w Pieniakach, zm. 25 czerwca 1963 w Gdyni) – polski historyk, bibliotekarz i wydawca źródeł.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
historyk, bibliotekarz |
| Odznaczenia | |
| |
_with_President_Ignacy_Mo%C5%9Bcicki_(1931).JPG)
Życiorys edytuj
Był synem Józefa i Ludwiki z Mazurków. Zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum im. Rudolfa w Brodach (1911)[1]. Studiował na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza, do 1917 literaturoznawstwo, historię i filozofię oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim.
W 1913 roku podjął pracę na stanowisku bibliotekarza w Bibliotece Muzeum Polskiego w Rapperswilu. Trwałą zasługą jest opracowanie katalogu około 20 tysięcy, znajdujących się w Rapperswilu autografów i innych dokumentów, głównie ze spuścizn emigracyjnych. Doktoryzował się z historii na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1921 roku[2]. W latach 1922–1926 odbył szereg podróży naukowych do Francji, Tunisu i na Sycylię, w 1931 do Konstantynopola i Azji Mniejszej. W 1927 roku na stałe powrócił do Polski i przewiózł zbiory rapperswilskie do Warszawy. Tuż po powrocie został nominowany na kustosza Biblioteki Narodowej. Należał do pierwszego Komitetu Redakcyjnego Polskiego Słownika Biograficznego. Zajmował się tam m.in. kompletowaniem kartoteki bibliograficznej i jej selekcji z zakresu politycznych dziejów Polski porozbiorowej.
We wrześniu 1939 roku, jako dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego czynnie brał udział w ratowaniu przed zniszczeniem, przez niemieckie bombardowania, zbiorów bibliotecznych. Następnie został aresztowany przez władze okupacyjne i osadzony w Pawiaku. Wkrótce potem został zwolniony z więzienia.
Podczas okupacji swoją działalność skupił na rozwijaniu tajnego czytelnictwa, szczególnie wśród młodzieży. Szacuje się, że uchronił przed zniszczeniem lub przejęciem przez Niemców zbiory liczące około 1 200 000 pozycji. Po wojnie, już w roku 1945 objął ponownie kierownictwo nad Biblioteką Uniwersytetu Warszawskiego.
W 1956 przeszedł na stanowisko docenta Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 47-6-25,26,27)[3].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)[4]
Przypisy edytuj
- ↑ Sprawozdanie C. K. Gimnazjum im. Rudolfa w Brodach za rok szkolny 1910/11. Brody: 1911, s. 28, 43.
- ↑ Janina Chodera, Feliks Kiryk (red.), Słownik biograficzny historii Polski. T. 2: L-Ż, Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2005, s. 849, ISBN 978-83-04-04692-4 [dostęp 2023-09-27].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MARYNA WEILOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19].
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
Bibliografia edytuj
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 421. [dostęp 2021-05-24].
- Helena Więckowska, Lewak Adam Emil (1891–1963), [w:] Polski Słownik Biograficzny t. 17, Kraków-Warszawa-Wrocław, 1972.