Adelbert Woelfl
Adelbert Woelfl (ur. 9 maja 1823 w Ząbkowicach Śląskich, zm. 7 listopada 1896 we Wrocławiu) – niemiecki malarz i kolekcjoner, najwybitniejszy malarz dziewiętnastowiecznego Wrocławia[1].
 Portret Adelberta Woelfla autorstwa Emila Brehmera z 1855 roku | |
| Data i miejsce urodzenia |
9 maja 1823 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 listopada 1896 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
Edukacja edytuj
Urodził się jako syn mistrza farbiarskiego w Ząbkowicach Śląskich. W 1838 roku przeprowadził się do Wrocławia. Rozpoczął naukę w gimnazjum św. Macieja. W 1843 roku przeniósł się do gimnazjum Fryderyka, gdzie w 1845 roku zdał maturę[2]. Następnie studiował filozofię i filologię na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1850 roku został uczniem i sekretarzem niemieckiego portrecisty Ernsta Rescha. Kunszt malarski kształtował podczas podróży po Niemczech, Austrii i Włoszech (1857). Pierwsze jego prace przedstawiały romantyczno-heroizowane ujęcia krajobrazu[3], jednakże po sukcesie jego obrazu pt. Dawny szpital św. Barbary na jednej z wrocławskich wystaw w 1857 roku kolejne jego prace dotyczyły już architektury starego Wrocławia. Mieszkał bardzo skromnie przy ulicy Matejki (ówczesnej Mohnhauptstrasse), w okolicach Ostrowa Tumskiego i Ołbina. Został pochowany na cmentarzu św. Wawrzyńca. Z braku środków finansowych na grobie nie było nawet tablicy. W 1927 roku jego grób został zlikwidowany[4].
Twórczość[5] edytuj
Malował głównie architekturę Wrocławia, wiernie utrwalał ją w swoich pracach, ozdabiając jednocześnie licznymi scenkami rodzajowymi. Jak sam twierdził, malował kroniki miasta[6]. W swoich obrazach stosował subtelne efekty luministyczne i stonowany koloryt z przewagą ugrów, rdzawych brązów ożywionych niewielkimi akcentami zgaszonego błękitu[7].
Liczne rysunki, akwarele i obrazy olejne wystawiał na wrocławskich wystawach Śląskiego Stowarzyszenia Artystów (Schlesischer Kunstverein), a w 1870 w Berlinie. Utrzymywał się z udzielania nauk rysunku i z wykonywanych prac ilustratorskich. Otrzymał zlecenie wykonania siedmiu obrazów przedstawiających śląskie dwory; był ilustratorem pracy Hermanna Luchsa Portrety książąt śląskich[a]; wykonał cykl miniatur akwarelowych z widokami rodzinnego miasta Ząbkowic Śląskich[4]. Po 1945 roku większość jego prac zaginęła[3][8].
Po jego śmierci trzykrotnie organizowano wystawy jego prac: w 1897 roku w Śląskim Muzeum Sztuk Pięknych wraz z dziesięcioma akwafortami Siegfrieda Laboschina wykonanych według obrazów Woelfla[b], w 1941 roku w Ziębicach i w 1993 w Muzeum Narodowym we Wrocławiu[c][6]. Jego prace są ważnym źródłem ikonograficznym przekazującym informacje o architekturze dawnego Wrocławia[4].
Kolekcja edytuj
Adelbert Woelfl był znanym kolekcjonerem grafik nowożytnych twórców. W jego zbiorach znajdowały się rysunki i akwarele Carla Philippa Fohra, kompozycje Raphaela Schalla, Johanna Heinricha Königa i Amanda G. Zausiga. Wartość zbiorów po śmierci artysty oszacowano na 15 tysięcy marek. Kolekcja została zlicytowana, a prace trafiły do innych wrocławskich zbieraczy: Toni Neisser, Eduarda Feigego i Wilhelma Perlhöftera[9].
Uwagi edytuj
- ↑ Hermann Luchs, Schlesische Fürstenbilder des Mittelalters. E. Trewendt, Breslau 1872.
- ↑ Das malerische Alt-Breslau. Radirungen nach Gemälden von A. Wölfl, Breslau, 1897.
- ↑ Z okazji tej wystawy wydana została praca Adelbert Woelfl: (1823-1896): malarz dawnego Wrocławia / wstęp i oprac. katalogu Piotr Łukaszewicz; tł. [z pol.] Marek Adamski, Lothar Hyss.
Przypisy edytuj
- ↑ Zbiory działu architektury XIX i XX wieku. Muzeum Architektury we Wrocławiu. (pol.).
- ↑ P. Łukaszewicz, Adelbert Woelfl (1823-1896). Malarz dawnego Wrocławia, 1993, s. 7.
- ↑ a b Ency 2006 ↓, s. 966.
- ↑ a b c „Wrocławski Canaletto”, czyli kilka słów o Adelbercie Woelflu. Skarby kultury. [dostęp 2015-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-08)]. (pol.).
- ↑ Prace Adelberta Wölfla.
- ↑ a b Adelbert Woelfl (Wölfl) (1827–1896). Agra Art. [dostęp 2015-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-10)]. (pol.).
- ↑ Adelbert Woelfl „Podwórze dawnego zajazdu we Wrocławiu”. dzieła sztuki i antyki. [dostęp 2015-09-13]. (pol.).
- ↑ Katalog strat wojennych.
- ↑ Adelbert Woelfl (1823-1896). Śląskie kolekcje sztuki. [dostęp 2015-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-10)]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- praca zbiorowa pod red. Jana Harasimowicza: Encyklopedia Wrocławia. Wyd. III poprawione i uzupełnione. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 978-83-7384-561-9. ISBN 83-7384-561-5.