Wikipedia

Afgańska Partia Socjaldemokratyczna

Afgańska Partia Socjaldemokratyczna (paszto افغان ټولنپال ولسواکیز ګوند), znana też jako Partia Mellat (paszto افغان ملت ګوند)[2] – pasztuńska partia polityczna o charakterze nacjonalistycznym i socjaldemokratycznym, założona dnia 8 marca 1966 roku. Jej założycielem oraz pierwszym przewodniczącym był Ghulam Mohammad Farhad[5][6].

Afgańska Partia Socjaldemokratyczna
افغان ټولنپال ولسواکیز ګوند
Państwo

 Afganistan

Przewodniczący

Adżmal Szams, Anwar ul-Hak Ahadi

Data założenia

8 marca 1966

Ideologia polityczna

pasztuński nacjonalizm[1][2], socjaldemokracja[3], pasztunizacja

Poglądy gospodarcze

gospodarka mieszana[4]

Partia opowiada się za pasztunizacją oraz za przyłączeniem do Afganistanu terenów pasztuńskojęzycznych leżących w granicach Pakistanu[5][7].

Historia edytuj

Afgańska Partia Socjaldemokratyczna została założona dnia 8 marca 1966 roku[2][6], jednak oficjalne ogłoszenie założenia tej partii politycznej miało miejsce 27 marca tego roku[8].

W 1984 roku zmarł pierwszy przewodniczący partii Ghulam Mohammad Farhad[9]. Na początku 1987 roku kongres partii wybrał Szams-ul-Hudę Szamsa na jego następcę[9]. Część członków partii nie zaakceptowała nowego przewodniczącego; w ugrupowaniu powstała frakcja kierowana przez Mohammada Amina Wakmana[9][10].

Frakcja Szamsa edytuj

Frakcja Szamsa była zdecydowanie przeciwna partii rządzącej oraz fundamentalistycznym afgańskim partiom[9]. Działała w pakistańskim Peszawarze, gdzie wydawała czasopismo Afghan Mellat; publikowano w niej treści nacjonalistyczne i wzywające do rozwoju demokracji w Afganistanie[9].

Po śmierci Szamsa w 2005 roku przewodniczącym jego frakcji został Adżmal Szams[9][11].

Frakcja Wakmana/Ahadiego edytuj

Następcą Mohammada Amina Wakmana został Anwar ul-Hak Ahadi, kierujący tą frakcją od 1995 roku[9][7][12]. Od tego czasu frakcja zdystansowała się od nacjonalizmu, jednak opowiada się za promowaniem języka paszto[7].

W 2014 roku w wyborach prezydenckich frakcja poparła Hamida Karzaja[7].

Program gospodarczy edytuj

Frakcja Szamsa[13] edytuj

Kwestie polityczne edytuj

  • brak ingerencji w sprawy wewnętrzne innych państw,
  • niedopuszczenie do ingerowania innych państw w sprawy wewnętrzne Afganistanu,
  • poszanowanie dla prawa do pokojowego uczestniczenia w strajkach, demonstracjach i zgromadzeniach,
  • poszanowanie dla Karty Narodów Zjednoczonych i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka,
  • utrzymywanie przyjaznych stosunków międzynarodowych, w szczególności z państwami muzułmańskimi oraz sąsiadującymi z Afganistanem,
  • wzmocnienie zdolności obronnych afgańskich sił zbrojnych.

Kwestie gospodarcze edytuj

Kwestie społeczne edytuj

  • podejmowanie działań na rzecz podniesienia standardu życia ludzi mieszkających na obszarach wiejskich i miejskich m.in. poprzez ułatwienie dostępu do edukacji,
  • poszanowanie prawa tworzenia organizacji politycznych, społecznych i zawodowych,
  • walka z analfabetyzmem,
  • wprowadzenie obowiązkowej edukacji na poziomie podstawowym,
  • wprowadzenie programów ubezpieczeń oraz świadczeń socjalnych dla emerytów, osób niepełnosprawnych oraz niezdolnych do pracy,
  • wsparcie dla równouprawnienia kobiet,
  • wyposażenie ośrodków zdrowia, przychodni i szpitali w nowoczesne urządzenia medyczne,
  • zachowanie i obrona suwerenności oraz integralności terytorialnej kraju.

Kwestie kulturowe edytuj

  • brak kontroli ze strony władz nad radiem i telewizją,
  • poszanowanie wszystkich języków używanych w Afganistanie przy uznaniu języków dari i paszto jako urzędowych,
  • wspieranie wolności słowa jako aspektu odgrywającego kluczową rolę w rozwoju demokracji,
  • zachęcanie do akceptowania aspektów obcych kultur w celu dostosowania afgańskiej kultury do rozwoju społeczno-gospodarczego przy zachowaniu afgańskiej tożsamości oraz podstawowych wartości kulturowych.

Frakcja Wakmana/Ahadiego[4] edytuj

  • odrzucenie struktury federalnej,
  • poszanowanie dla własności prywatnej
  • przestrzeganie praw człowieka,
  • rozwój górnictwa oraz rolnictwa,
  • sprzeciw wobec dopuszczenia do udziału w życiu politycznym ugrupowań o charakterze autorytarnym i totalitarnym,
  • sprzeciw wobec walki klas,
  • ustanowienie szariatu,
  • utrzymywanie przyjaznych stosunków międzynarodowych, w szczególności z państwami muzułmańskimi oraz sąsiadującymi z Afganistanem,
  • uznanie języka paszto za język narodowy,
  • wprowadzenie podatku progresywnego,
  • wsparcie dla pozarządowych organizacji gospodarczych, społecznych i zawodowych,
  • wsparcie dla rozwoju kultury i sportu,
  • wsparcie dla równouprawnienia kobiet,
  • wspieranie demokracji parlamentarnej,
  • zachowanie i obrona suwerenności oraz integralności terytorialnej kraju.

Mandaty do Izby Ludowej edytuj

Wybory Mandaty +/−
2005
8/249
 –
2010
4/249
   4
2018
0/249
   4

Przypisy edytuj

  1. ↑ Saikal ↓, s. 166.
  2. ↑ a b c Dorronsoro 2005 ↓, s. 71.
  3. ↑ Socialist Affairs and Women & Politics 1990 ↓, s. 27.
  4. ↑ a b Executive Summary of The Afghan Mellat's Manifesto. afghanmellat.org, 1995-07-28. [dostęp 2007-05-10]. (ang.).
  5. ↑ a b Khalilzad 2006 ↓.
  6. ↑ a b Thomas Ruttig: Islamists, Leftists – and a Void in the Center. Afghanistan's Political Parties and where they come from (1902-2006). kas.de. s. 12. [dostęp 2013-05-24]. (ang.).
  7. ↑ a b c d POLITICAL PARTIES. azadiradio.org. [dostęp 2007-09-27]. (ang.).
  8. ↑ Emadi 2001 ↓, s. 28.
  9. ↑ a b c d e f g Who is Who of Afghanistan. institute-for-afghan-studies.org. [dostęp 2007-09-29]. (ang.).
  10. ↑ Dr. Mohammad Amin Wakman. afghanmellat.org. [dostęp 2006-12-16]. (ang.).
  11. ↑ AJMAL SHAMS. afghanmillat.org. [dostęp 2018-04-16]. (ang.).
  12. ↑ Dr. Anwar-Ul-Haq Ahady. afghanmellat.org. [dostęp 2007-05-07]. (ang.).
  13. ↑ MANIFESTO OF THE AFGHANISTAN SOCIAL DEMOCRATIC PART. afghanmillat.org. [dostęp 2018-04-16]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Afgańska_Partia_Socjaldemokratyczna&oldid=72066405”