Afrosorkowce

Afrosorkowce
	Afrosoricida
	Stanhope, Waddell, Madsen, de Jong, Hedges, Cleven, Kao & Springer, 1998
	; Przedstawiciel rzędu – tenrek zwyczajny (Tenrec ecaudatus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
(bez rangi)	Atlantogenata
Rząd	afrosorkowce
Synonimy
	Zalambdodonta Gill, 1883; Todralestidae Gheerbrant, 1991; Chambilestidae Gheerbrant & Hartenberger, 1999; Tenrecomorpha Arnason, Adegoke, Bodin, Born, Esa, Gullberg, Nilsson, Short, Xu Xiufeng & Janke, 2002; Tenreciformes Zagorodnyuk, 2008;
	Zalambdodonta Gill, 1883; Todralestidae Gheerbrant, 1991; Chambilestidae Gheerbrant & Hartenberger, 1999; Tenrecomorpha Arnason, Adegoke, Bodin, Born, Esa, Gullberg, Nilsson, Short, Xu Xiufeng & Janke, 2002; Tenreciformes Zagorodnyuk, 2008;
Podrzędy
	2 podrzędy – zobacz opis w tekście
	2 podrzędy – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Afrosorkowce^[7] (Afrosoricida) – rząd ssaków z infragromady łożyskowców (Eutheria) wyłoniony z owadożernych na podstawie badań molekularnych.

Zasięg występowania edytuj

Gatunki zaliczane do rzędu afrosorkowców występują w Afryce^[8].

Systematyka edytuj

Do rzędu zaliczane są następujące podrzędy^[9]^[10]^[8]^[7]:

Tenrecomorpha Butler, 1972 – tenrekokształtne
Chrysochloridea Broom, 1915 – złotokretowe

Opisano również wymarłe rodzaje o niepewnej pozycji systematycznej^[11]:

Chambilestes Gheerbrant & Hartenberger, 1999^[4] – jedynym przedstawicielem był Chambilestes foussanensis Gheerbrant & Hartenberger, 1999
Dilambdogale Seiffert, 2010^[12] – jedynym przedstawicielem był Dilambdogale gheerbranti Seiffert, 2010
Namalestes Pickford, Senut, Morales, Mein & Sánchez, 2008^[13] – jedynym przedstawicielem był Namalestes gheerbranti Pickford, Senut, Morales, Mein & Sánchez, 2008
Todralestes Gheerbrant, 1991^[3]

Przypisy edytuj

↑ M.J. Stanhope, V.G. Waddell, O. Madsen, W.W. de Jong, S.B. Hedges, G.C. Cleven, D. Kao & M.S. Springer. Molecular evidence for multiple origins of Insectivora and for a new order of endemic African insectivore mammals. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 95 (17), s. 9971, 1998. DOI: 10.1073/pnas.95.17.9967. (ang.).
↑ T.N. Gill: Order III. — Insectivora. W: J.S. Kinglsy (red.): The standard natural history. Cz. 5: Mammals. Boston: S.E. Cassino and company, 1884, s. 136. (ang.).
↑ ^a ^b E. Gheerbrant. Todralestes variabilis n. g., n. sp., nouveau Proteuthérien (Eutheria, Todralestidae fam. nov.) du Paléocène du Maroc. „Comptes rendus de l’Académie des sciences”. Série II: Mécanique-physique, Chimie, Sciences de l'univers, Sciences de la Terre. 312, s. 1250, 1991. (fr.).
↑ ^a ^b E. Gheerbrant & J. Hartenberger. Nouveau mammifère insectivore (?Lipotyphla, ?Erinaceomorpha) de l’Eocène inférieur de Chambi (Tunisie). „Paläontologische Zeitschrift”. 73 (1-2), s. 144, 1999. DOI: 10.1007/BF02987988. (fr.).
↑ U. Arnason, J.A. Adegoke, K. Bodin, E.W. Born, Y.B. Esa, A. Gullberg, M. Nilsson, R.V. Short, X. Xu & A. Janke. Mammalian mitogenomic relationships and the root of the eutherian tree. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 99 (12), s. 8153, 2002. DOI: 10.1073/pnas.102164299. (ang.).
↑ І.В. Загороднюк. Наукові назви рядів ссавців: від описових до уніфікованих. „Вісник Львів. Ун-ту”. Серія біологічна. 48, s. 37, 2008. (ukr.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 19-21. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Order Afrosoricida. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-12-29].
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-12]. (ang.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 26–27. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ J.S. Zijlstra: Afrosoricida. Hesperomys project. [dostęp 2022-12-29]. (ang.).
↑ E.R. Seiffert. The oldest and youngest records of afrosoricid placentals from the Fayum Depression of northern Egypt. „Acta Palaeontologica Polonica”. 55 (4), s. 601, 2010. DOI: 10.4202/app.2010.0023. (ang.).
↑ M. Pickford, B. Senut, J. Morales, P. Mein & I.M. Sánchez. Mammalia from the Lutetian of Namibia. „Memoir of the Geological Survey of Namibia”. 20, s. 468, 2008. (ang.).

Bibliografia edytuj

IUCN/SSC Afrotheria Specialist Group: Afrotherian Systematics. [dostęp 2011-03-27]. (ang.).
Myers, P. et al., 1999: "Afrosoricida". (On-line), Animal Diversity Web. [dostęp 2007-12-23]. (ang.).
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Order Afrosoricida. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-12-29].

[sta&inni-1] M.J. Stanhope, V.G. Waddell, O. Madsen, W.W. de Jong, S.B. Hedges, G.C. Cleven, D. Kao & M.S. Springer. Molecular evidence for multiple origins of Insectivora and for a new order of endemic African insectivore mammals. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 95 (17), s. 9971, 1998. DOI: 10.1073/pnas.95.17.9967. (ang.).

[gill-2] T.N. Gill: Order III. — Insectivora. W: J.S. Kinglsy (red.): The standard natural history. Cz. 5: Mammals. Boston: S.E. Cassino and company, 1884, s. 136. (ang.).

[ghe-3] E. Gheerbrant. Todralestes variabilis n. g., n. sp., nouveau Proteuthérien (Eutheria, Todralestidae fam. nov.) du Paléocène du Maroc. „Comptes rendus de l’Académie des sciences”. Série II: Mécanique-physique, Chimie, Sciences de l'univers, Sciences de la Terre. 312, s. 1250, 1991. (fr.).

[ghe&har-4] E. Gheerbrant & J. Hartenberger. Nouveau mammifère insectivore (?Lipotyphla, ?Erinaceomorpha) de l’Eocène inférieur de Chambi (Tunisie). „Paläontologische Zeitschrift”. 73 (1-2), s. 144, 1999. DOI: 10.1007/BF02987988. (fr.).

[arn&inni-5] U. Arnason, J.A. Adegoke, K. Bodin, E.W. Born, Y.B. Esa, A. Gullberg, M. Nilsson, R.V. Short, X. Xu & A. Janke. Mammalian mitogenomic relationships and the root of the eutherian tree. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 99 (12), s. 8153, 2002. DOI: 10.1073/pnas.102164299. (ang.).

[zah-6] І.В. Загороднюк. Наукові назви рядів ссавців: від описових до уніфікованих. „Вісник Львів. Ун-ту”. Серія біологічна. 48, s. 37, 2008. (ukr.).

[miiz-7] Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 19-21. ISBN 978-83-88147-15-9.

[msw-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Order Afrosoricida. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-12-29].

[mdd-9] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-12]. (ang.).

[icmw-10] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 26–27. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[zij-11] J.S. Zijlstra: Afrosoricida. Hesperomys project. [dostęp 2022-12-29]. (ang.).

[sei-12] E.R. Seiffert. The oldest and youngest records of afrosoricid placentals from the Fayum Depression of northern Egypt. „Acta Palaeontologica Polonica”. 55 (4), s. 601, 2010. DOI: 10.4202/app.2010.0023. (ang.).

[pic&inni-13] M. Pickford, B. Senut, J. Morales, P. Mein & I.M. Sánchez. Mammalia from the Lutetian of Namibia. „Memoir of the Geological Survey of Namibia”. 20, s. 468, 2008. (ang.).

[7]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]