Agata Zysiak (ur. 1985 w Łodzi) – polska socjolożka specjalizująca się w socjologii historycznej, studiach miejskich, studiach nad Europą Wschodnią, modernizacji i mobilności społecznej. W swoich badaniach wykorzystuje metody jakościowe, historię mówioną i analizę biograficzną[1][2].

Jest absolwentką studiów magisterskich na socjologii na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego, na którym obroniła również pracę doktorską z nauk społecznych pod kierunkiem prof. Kazimierza Kowalewicza. W roku 2017 została Laureatką Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego za książkę Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście (Wydawnictwo Nomos)[3]. W laudacji wygłoszonej podczas wręczenia nagrody prof. Andrzej Friszke wskazał, że:

Książka jest polemiką wobec najpowszechniej dziś realizowanej historii, w której lata powojenne są jedynie okresem represji, terroru i zniewolenia. Nie zapominając o tych tragicznych kartach powojnia, Agata Zysiak ukazuje inną perspektywę – projektu wielkiej modernizacji. Już na wstępie osadza tę koncepcję w literaturze światowej – socjologicznej i politologicznej, a egzemplifikację przenosi do Łodzi – robotniczego miasta położonego niedaleko zburzonej Warszawy[4].

Za Punkty za pochodzenie Zysiak otrzymała również nagrodę „Bronisław Geremek Prize” za wybitną pierwszą książkę oraz Nagrodę Rektora Uniwersytetu Łódzkiego[5]. W 2023 roku wydała w Stanach Zjednoczonych książkę Limiting Privilege: Upward Mobility Within Higher Education in Socialist Poland (nakładem wydawnictwa Purdue University Press)[6], która bazuje na jej badaniach zgromadzonych do nagrodzonej wcześniej polskojęzycznej publikacji.

Działalność naukowa edytuj

Realizowała projekty naukowe finansowane przez Narodowe Centrum Nauki, w tym grupowy projekt badawczy o wizjach modernizacji na podstawie łódzkiej prasy[7], a także projekty indywidualne – na etapie doktoratu o powojennej edukacji wyższej[8] oraz podoktorski porównujący narracje robotników w polskiej Łodzi i amerykańskim Detroit[9].

Była stypendystką m.in. Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie oraz Fundacji Kościuszkowskiej. W ramach rezydencji badawczych wizytowała dwukrotnie na Uniwersytecie Michigan w Ann Arbor[10], ponadto na Uniwersytecie Stanowym Wayne w Detroit, na Wolnym Uniwersytecie Berlina[11] oraz w Instytucie Historii Europy Wschodniej Uniwersytetu Wiedeńskiego. W roku akademickim 2017/2018 była członkinią Szkoły Nauk Społecznych Instytutu Studiów Zaawansowanychw Princeton[12]. Była adiunktką w Instytucie Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego[13]. Od 2016 pracuje jako adiunktka w Instytucie Socjologii na Uniwersytecie Łódzkim. Od 2021 roku jest „postdoczką” w Research Center for the History of Transformations (RECET) w Wiedniu[14].

Jest członkinią Polskiego Towarzystwa Socjologicznego; Polskiego Towarzystwa Historii Mówionej; Akademii Młodych Uczonych PAN; Association for Slavic, East European, and Eurasian Studies (ASEEES) oraz European Association of Urban History (EAUH).

Działalność społeczna edytuj

Jest współzałożycielką Łódzkiego Stowarzyszenia Inicjatyw Miejskich „Topografie”, w latach 2007–2013 pełniła w nim funkcję przewodniczącej. Była częścią zespołu odpowiadającego za program i działanie prowadzonego przez stowarzyszenie Miejskiego Punktu Kultury Prexer-UŁ (centrum kultury działającego pod mecenatem Uniwersytetu Łódzkiego[15]). Była inicjatorką pierwszych w historii stowarzyszenia projektów i szkoleń związanych z historią mówioną oraz archiwistyką społeczną, a także współautorką koncepcji portalu Cyfrowe Archiwum Łodzian Miastograf.pl[16][17][18].

Nagrody edytuj

  • 2017 Nagroda Inki Brodzkiej-Wald za najlepszą pracę doktorską dotyczącą współczesności z dziedziny humanistyki
  • 2017 Nagroda Historyczna im. Kazimierza Moczarskiego za książkę Punkty za pochodzenie
  • 2017 Bronisław Geremek Prize for an outstanding first book – za książkę Punkty za pochodzenie
  • 2017 Nagroda Rektora Uniwersytetu Łódzkiego – za książkę Punkty za pochodzenie

Stypendia edytuj

  • 2019–2024 Stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla Wybitnych Młodych Naukowców
  • 2015 Stypendium Fundacji Kościuszkowskiej, Polska-USA
  • 2013 Doctoral Support Program, Central European University w Budapeszcie

Książki edytuj

  • Limiting Privilege: Upward Mobility Within Higher Education in Socialist Poland, Wydawnictwo Purdue University Press, West Lafayette 2023;
  • Wielki przemysł, wielka cisza: Łódzkie zakłady przemysłowe 1945–2000, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego i Stowarzyszenie Topografie, Łódź 2020 (wydanie drugie, poprawione w roku 2022), wraz z Martą Madejską, Marcinem Szymańskim, Joanną Kocembą-Żebrowską, Wiesławą Różycką-Stasiak, Eweliną Kurkowską, Michałem Grudą;
  • Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście, Wydawnictwo Nomos, Kraków 2017;
  • From Cotton and Smoke. The Industrial City and Discourses of Asynchronous Modernity, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018 (polskie tłumaczenie w 2021); wraz z Kamilem Śmiechowskim, Kamilem Piskałą, Wiktorem Marcem, Kają Kaźmierską i Jackiem Burskim;
  • Opowiedzieć uniwersytet – Łódź akademicka w biografiach, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015 (drugie wydanie w 2016), wspólnie z Kają Kaźmierską i Katarzyną Waniek;

Rozdziały w publikacjach zbiorowych:

  • Kobiety na katedry! Profesorki w PRL i ograniczenia akademickiego awansu, [w:] Miasto pracujących kobiet, red. I. Desperak, M.Krogulec, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020;
  • Marsylia 1940/41. Dziwne losy Amerykanina na europejskiej wyprzedaży umysłów, [w:] Migracje modernizmu, red. Tomasz Majewski, Agnieszka Rejniak-Majewska, Wiktor Marzec, Wyd. Officyna, Łódź 2014;
  • Miasto, morderstwo, maszyna. Osobliwe przypadki we wczesnonowoczesnej Łodzi, [w:] Rekonfiguracje modernizmu. Nowoczesność i kultura popularna, red. Tomasz Majewski, WAiP, Warszawa 2009, wraz z Wiktorem Marcem.

Przypisy edytuj

  1. Uniwersytet Łódzki, profil pracowniczki [dostęp 2024-01-14].
  2. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego [dostęp 2024-01-14].
  3. Jarosław Dulewicz, Agata Zysiak – „«Punkty za pochodzenie». Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście” – recenzja i ocena, portal „HistMag” [dostęp 2024-01-14].
  4. Nagroda Moczarskiego 2017 dla Agaty Zysiak. „Lata powojenne to nie tylko represje i terror”, wyborcza.pl, 8.12.2017 [dostęp 2024-01-13].
  5. Recenzje: M. Cieślikowska, Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia 43, no. 1 (November 20, 2018): 289–95,- J. Dulewicz, „Histmag”, 10/2017 (online)- A. Dziedziczak Foltyn, „Uniwersytet socjalistyczny i jego współczesne neoliberalne analogie”, Kultura i Społeczeńśtwo nr 1 2018, ss 273-287- D. Jarosz, „Rocznik Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 2017, t. 78, ss 438-443- R. Stobiecki, „Dzieje Najnowsze” 2017, nr 4 (49), ss 292-296.- R. Stobiecki, Acta Poloniae Historica, vol 116 2018 ss 431-436- M. Kula, „Punkty, czyli złuda modernizacji”, Kultura i Społeczeńśtwo nr 1 2018 ss 265-272- J. Szumski, „Uniwersytet i nie-inteligencka opowieść o PRL”, Kultura i Społeczeństwo nr 1 2018 ss 251-264- A. Turkowski, „Ciągłość zamiast zmiany: z historii reformowania systemu szkolnictwa wyższego w Polsce”, Studia Socjologiczne, nr 3 (230) 2018 ss 207-- T. Zarycki, „Punkty za inteleligenckość. Agaty Zysiak rekonstrukcja historii Uniwersytetu Łódzkiego a rola PRL w umocnieniu inteligenckiej hegemonii”, Kultura i Społeczeństwo nr 1 2018 ss 231-250.
  6. Książka dr Agaty Zysiak wydana w USA, Uniwersytet Łódzki/Strefa studenta [dostęp 2024-01-14].
  7. „Cztery dyskursy o nowoczesności – modernizm peryferii na przykładzie Łodzi (XIX-XX wiek)”, nr 2011/03/B/HS6/01874, Wykaz projektów finansowanych przez NCN [dostęp 2024-01-19].
  8. „Nauka w socjalistycznym mieście przemysłowym – przypadek Łodzi (1945-1980)”, nr 2011/03/N/HS6/01948, Wykaz projektów finansowanych przez NCN [dostęp 2024-01-19].
  9. „Utracone miasta – deindustrializacja i klasa robotnicza w perspektywie porównawczej – Łódź (Polska) i Detroit (USA)”, nr 2016/20/S/HS6/00567, Wykaz projektów finansowanych przez NCN [dostęp 2024-01-19].
  10. Weiser Center for Europe and Eurasia (WCEE), University of Michigan, Past Visiting Scholars [dostęp 2024-01-19].
  11. „The socialist modernization and a new Intelligentsia. Academic careers in the Polish post-war university: a biographical perspective” von Agata Zysiak (Universität Lodz), der Freien Universität Berlin [dostęp 2024-01-19].
  12. Institute For Advanced Study, Agata Zysiak [dostęp 2024-01-19].
  13. Profil naukowy na stronie Instytutu Studiów Społecznych im. Profesora Roberta Zajonca [dostęp 2024-01-14].
  14. RECET, Our team, Agata Zysiak PhD [dostęp 2024-01-14].
  15. Igor Rakowski-Kłos, Ostatni weekend w Prexerze. Trochę bunkier, trochę centrum świata, Wyborcza.pl Łódź, 30.09.2016 [dostęp 2024-01-19].
  16. Magdalena Wiśniewska-Drewniak, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Miastograf – Cyfrowe Archiwum Łodzian – szkic raportu z badania pilotażowego, Repozytorium UMK [dostęp 2024-01-19].
  17. Stowarzyszenie Topografie, Katalog II Festiwalu Działań Miejskich Miastograf, 1-10.10.2009 [dostęp 2024-01-19].
  18. Stowarzyszenie Topografie, Raport z działalności, 2010 [dostęp 2024-01-19].

Linki zewnętrzne edytuj