Agha Petros
Petros Elia z Baz (syr. ܐܝܠܝܐ ܦܛܪܘܣ trans. Elia Petros; ur. kwiecień 1880, zm. 2 lutego 1932), lepiej znany jako Agha Petros (syr. ܐܓܐ ܦܛܪܘܣ trans. Agha Petros), asyryjski przywódca wojskowy w okresie I wojny światowej.
 Agha Petros | |
| generał | |
| Data i miejsce urodzenia |
kwiecień 1880 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 lutego 1932 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
asyryjskie |
| Jednostki |
piechota |
| Główne wojny i bitwy |
Dilman, Hakkari 1916, Hakkari 1917, Góry Seray, Urmia, Charah i in. |
Życiorys edytuj
Petros Elia pochodził z wioski Dolny Baz w Imperium Osmańskim. Otrzymał tam podstawowe wykształcenie, a następnie uczęszczał do szkoły prowadzonej przez europejskich misjonarzy w perskim mieście Urmia. Po ukończeniu studiów wrócił do Baz i został tam nauczycielem. Dzięki biegłej znajomości wielu języków, w tym syryjskiego, tureckiego, arabskiego, francuskiego, perskiego, kurdyjskiego, angielskiego i rosyjskiego, Osmanowie mianowali go sekretarzem, a w 1909 na krótko konsulem w Urmii[1].
Kariera wojskowa edytuj
Po wkroczeniu Rosjan do Urmii, Agha Petros został mianowany generałem z niewielkimi siłami asyryjskimi pod swoim dowództwem. W serii bitew wielokrotnie pokonał siły Osmanów i Kurdów. Później zwrócili się do niego alianci i powierzono mu dowództwo lewego skrzydła armii asyryjskich ochotników. Prawe skrzydło było dowodzone przez brata Mar Szymona XIX Beniamina, Dawida Mar Szymona, a centrum było pod dowództwem Mar Szymona XIX Beniamina.
Jego ochotnicy odnieśli kilka sukcesów nad siłami osmańskimi, zwłaszcza pod Sulduz, gdzie 1500 jeźdźców Petrosa pokonało siły Kheiri Beya (8000 ludzi)[2]. Petros pokonał także Osmanów w dużym starciu pod Sawodżbolagh i wyparł ich z powrotem do Rawanduz[1].
Po inwazji młodoturków na Mosul, armia asyryjska, dowodzona przez Petrosa, intensywnie i skutecznie walczyła z armią osmańską i ich kurdyjskimi sojusznikami, wypierając ich z Mosulu i całego obszaru, co doprowadziło do przejęcia kontroli nad regionem przez Wielką Brytanię. Bitwy zostały szczegółowo opisane w zachowanych listach Petrosa i brytyjskich urzędników[3].
Lata późniejsze edytuj
Petros był głównym negocjatorem Asyryjczyków w latach 1919-1923. 24 lipca 1923 wziął udział w Konferencji Pokojowej Ligi Narodów w Lozannie w Szwajcarii, gdzie zwrócił się do delegacji tureckiej o przesiedlenie Asyryjczyków do prowincji Hakkari i jej okolic w zamian za ich lojalność. Ówczesny minister spraw zagranicznych Turcji, İsmet İnönü, który przewodniczył tureckiej delegacji w Lozannie, był zwolennikiem przesiedlenia, ale telegram otrzymany od rządu centralnego w Ankarze udaremnił to[4].
Podczas swoich ostatnich lat Petros przeniósł się w pobliżu Tuluzy we Francji, gdzie mieszkał aż do śmierci. Zmarł na udar mózgu 2 lutego 1932.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Ninos Nirari, آغا بطرس. سنحاريب القرن العشرين [Agha Petros. Sennacheryb dwudziestego wieku], A-olaf.com, San Diego 1996, s. 20-23 [dostęp 2024-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-12] (arab.).
- ↑ Joseph Naayem, Shall This Nation Die?, Nowy Jork: Chaldean Rescue, 1920, s. 277 [dostęp 2024-03-20] (ang.).
- ↑ Assyrian Military Activity in Iraq During WW1, [w:] World War I [dostęp 2024-03-20] (ang.).
- ↑ Racho Donef, 1923: Agha Petros and the Lausanne Telegraphs [online], Atour.com, 6 marca 2004 [dostęp 2024-03-20] (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
Agha Petros, Assyrian Cultural Foundation (ang.).