Akceleracjonizm (ang. accelerationism, od słowa acceleration czyli „przyspieszenie”) – szereg marksistowskich i reakcyjnych idei w teorii krytycznej i społecznej, które wzywają do drastycznej intensyfikacji wzrostu kapitalistycznego, zmian technologicznych, sabotażu infrastruktury i innych procesów społecznych w celu zdestabilizowania istniejących systemów i stworzenia radykalnej transformacji społecznej[1].

Charakterystyka edytuj

Termin ten odnosi się również do postmarksistowskiej idei, że z powodu wewnętrznych sprzeczności i niestabilności kapitalizmu, zniesienie tego systemu i struktur klasowych może być spowodowane jego przyspieszonym rozwojem[2][3][4]. Różne idee, w tym idea deterytorializacji Gillesa Deleuze'a i Félixa Guattariego, propozycje Jeana Baudrillarda dotyczące „strategii fatalnych” oraz aspekty teoretycznych systemów i procesów opracowanych przez angielskiego filozofa, teoretyka neoreakcjonizmu, Nicka Landa[1], mają decydujący wpływ na akceleracjonizm, którego celem jest analiza, a następnie promowanie społecznych, ekonomicznych, kulturowych i libidinalnych sił składających się na proces akceleracji[5].

Jednocześnie idea akceleracjonizmu odrzuca współczesną politykę, jako niezdolną do działania. Alex Williams oraz Nick Srnicek Manifeście akceleracjonistycznym stwierdzili: „Mimo coraz szybciej zbliżających się kataklizmów polityka nie jest zdolna do tworzenia nowych idei i organizacji, do zapoczątkowania zmiany społecznej, która pozwoliłaby nam zmierzyć się z groźbą unicestwienia. Kryzys nabiera siły i prędkości, tymczasem polityka słabnie i zwalnia. Paraliż politycznej wyobraźni sprawił, że nawet przyszłość została anulowana”[6]. Natomiast Nick Srnicek charakteryzuje akceleracjonizm jako formę przeciwdziałania pracy w systemie kapitalistycznym: „Z mojego punktu widzenia, akceleracjonizm w życiu codziennym polegałby na wykształceniu prawdziwej nienawiści do pracy w ten sposób, żeby ludzie przypomnieli sobie, jak straszna jest konieczność zarabiania pieniędzy i zaczęli myśleć o tym, dlaczego spędzają tyle czasu w pracy i są od niej tak zależni”[7]

Akceleracjonizm był od tego czasu traktowany jako spektrum ideologiczne podzielone na wzajemnie sprzeczne warianty lewicowe i prawicowe. Oba opowiadają się za nieokreśloną intensyfikacją kapitalizmu i jego struktur, a także warunkami do rozwoju technologicznego, który w hipotetycznym punkcie w czasie, stałaby się niekontrolowany i nieodwracalny[8][6][9].

Jednak termin ten, w sposób mocno odróżniający się od pierwotnych teoretyków akceleracjonizmu, był używany przez prawicowych ekstremistów, takich jak neofaszyści, neonaziści, biali nacjonaliści i biali suprematyści, w coraz większym stopniu. Odnosił się on do „przyspieszenia” konfliktu rasowego poprzez zabójstwa, morderstwa i ataki terrorystyczne jako sposób na brutalne osiągnięcie białego etnopaństwa[10][11][12].

Przypisy edytuj

  1. a b Andy Beckett, Accelerationism: how a fringe philosophy predicted the future we live in, „The Guardian”, 11 maja 2017, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-05-12] (ang.).
  2. Steven Shaviro, Post Cinematic Affect, John Hunt Publishing, 2010, ISBN 978-1-84694-431-4 [dostęp 2023-05-13] (ang.).
  3. New Statesman, What is accelerationism? [online], New Statesman, 5 sierpnia 2016 [dostęp 2023-05-13] (ang.).
  4. J. Adams, Occupy Time: Technoculture, Immediacy, and Resistance after Occupy Wall Street, Palgrave Pivot, 2014, ISBN 978-1137275585.
  5. Peter Wolfendale, So, Accelerationism, what's all that about? [online], Dialectical Insurgency, 2014 [dostęp 2023-05-13] (ang.).
  6. a b Alex Williams, Nick Srnicek, #PRZYSPIESZ Manifest akceleracjonistycznej polityki [online], Rozdzielczość Chleba (RIP), 19 maja 2016 [dostęp 2023-05-13] (pol.).
  7. Katarzyna Piasecka, Akceleracjonizm: przyszłość bez pracy to już nie science fiction [online], Cafébabel, 2016 [dostęp 2023-05-13] (pol.).
  8. El vertigen acceleracionista (II): Entrevista a Robin Mackay [online], CCCB LAB, 5 listopada 2014 [dostęp 2023-05-13] (kat.).
  9. Nick Land, #Accelerate [online], Urban Future (2.1), 29 września 2015 [dostęp 2023-05-13] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-29] (ang.).
  10. H.E. Upchurch, The Iron March Forum and the Evolution of the “Skull Mask” Neo-Fascist Network, Kristina Hummel, Paul Cruickshank (red.), „Combating Terrorism Center”, 14 (10), 2021 (ang.).
  11. White Supremacists Embrace "Accelerationism" [online], Anti-Defamation League, 2019 [dostęp 2023-05-13] (ang.).
  12. Mia Bloom, Far-Right Infiltrators and Agitators in George Floyd Protests: Indicators of White Supremacists [online], Just Security, 30 maja 2020 [dostęp 2023-05-13] (ang.).