Wikipedia

Albrecht Tischbein

Albrecht (Johann Heinrich) Tischbein (ur. 15 listopada 1803 w Sternbergu, pol. Gwiazdów, zm. 22 marca 1881 w Rostocku) – niemiecki inżynier, współtwórca niemieckiego przemysłu stoczniowego, budowniczy pierwszych parowców napędzanych śrubą okrętową[1][2][3].

Albrecht Tischbei
Johann Heinrich Albrecht Tischbei
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 listopada 1803
Sternberg

Data i miejsce śmierci

22 marca 1881
Rostock

Zawód, zajęcie

inżynier, budowniczy statków

Narodowość

niemiecka

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Dzieciństwo i młodość edytuj

Należał do rodziny Tischbein(inne języki), znanej z uzdolnień artystycznych. Był najstarszym synem malarza Augusta Albrechta Christiana Tischbeina(inne języki), kuzyna Johanna H.W. Tischbeina (Goethe-Tischbein). W 1803 roku ojciec przeprowadzał się z Lubeki do Rostocku, gdzie miał w następnym roku objąć stanowisko wykładowcy rysunku w tamtejszym uniwersytecie. Jego żona, Sophia Tischbein, urodziła ich pierworodnego syna 15 listopada 1803 roku w urzędzie pocztowym miejscowości Sternberg, przez którą przejeżdżali[1].

Albrecht Johann Heinrich spędził dzieciństwo i młodość w Rostocku i w Lubece. Nie był zainteresowany malarstwem. Zafascynował go port i technika morska okresu rewolucji przemysłowej. Przypuszcza się, że już będąc dzieckiem słyszał o pierwszych parowcach (np. Nautilus i North River Steamboat(inne języki) Fultona). Od 1816 roku pływał po Renie parowy brytyjski statek Defiance(inne języki) (pod zmienioną nazwą Prinz von Oranien), odbierany osobiście przez Wilhelma I[4]. Gdy Albrecht miał 16 lat, w stoczni Savannah Steam Ship Company zwodowano żaglowiec ze wspomagającym silnikiem parowym, nazwany SS Savannah. W 1819 roku dwukrotnie przepłynął on Atlantyk[1] i odwiedził porty Liverpool, Sztokholm, Petersburg, Kronsztad, Arendal.

Inspiracje
 
Jongkind: Rotterdam (1856)
 
Zakład Johna Cockerilla w Seraing (1865)
 
Maschinenfabrik Buckau R. Wolf

Działalność zawodowa edytuj

Albrecht Tischbein od 1822 roku studiował mechanikę[a] w Rotterdamie, w którym mieszkała siostra jego matki, Sophia Margaretha von Roentgen. Jej syn, Gerhard Moritz Roentgen(inne języki) (1795–1852), był od wczesnej młodości zainteresowany marynarką wojenną i budową okrętów[1][2]. Jednym z jego znajomych był John Cockerill (1790–1840), syn działającego w Belgii brytyjskiego przemysłowca, właściciel dużej belgijskiej spółki węgla i stali(inne języki) w Seraing[2].

Tischbein stopień inżyniera otrzymał w 1825 roku[5]. Praktyczne doświadczenie zdobył pod kierunkiem kuzyna, pracując w John Cockerill & Cie w Seraing i w zarządzanej przez niego stoczni Nederlandsche Stoomboot Maatschappij(inne języki)[1][2].

W następnych latach pracował głównie w Niemczech, w Rostocku i Magdeburgu[1][2].

W Buckau (Magdeburg) współtworzył w 1837 roku zakład zajmujący się budową statków i produkcją maszyn Maschinenfabrik Buckau AG(inne języki). Pełnił funkcję dyrektora technicznego, kierował też budową pierwszego statku – drewnianego parowca o nazwie Kronprinz Von Preussen (silnik pochodził z Holandii), a następnie uruchomił budowę parowców żelaznych. Wkrótce uruchomiono pierwsze regularne rejsy parowców między Magdeburgiem i Hamburgiem (firma United Hamburg-Magdeburg Steamship Company, 1841)[1][2].

W 1849 roku Tischbein złożył ofertę na budowę w Rostocku żelaznych parowców dla planowanej linii Rostock-Petersburg, rezygnując z funkcji dyrektora technicznego w Buckau (krótko pracował jako inżynier). Konkurencyjną ofertę na budowę w Rostocku statków drewnianych złożył Wilhelm Zeltz(inne języki). Po wyborze oferty Tischbeina wspólnie z Wilhelmem Zeltzem założyli w 1850 roku stocznię „Schiffswerft und Maschinenfabrik von Wilhelm Zeltz und Albrecht Tischbein“. Wspólnicy zawarli umowę tymczasową na trzy lata. Zeltz nie zrezygnował z prowadzenia swojej stoczni jednostek z kadłubami drewnianymi i wrócił do tej działalności po zakończeniu produkcji dwóch pierwszych parowców żelaznych.

Pierwszymi zbudowanymi w Niemczech parowcami z napędem śrubowym były[1]:

  • Erbcrossherzog Friedrich Franz[b] – wodowanie: 9 września 1851, rejs próbny: 26 listopada 1851; prędkość: 9,25 węzła, nośność: 229 ton
  • Grosspürst Constantin – wodowanie: 23 grudnia 1851, przekazanie do eksploatacji: maj 1852

Oba parowce już od tego roku oferowały pasażerom regularną usługę – rejsy co 14 dni w obu kierunkach, w eleganckich kajutach[1].

W latach 1853–1860 stocznię opuściło ponad 20 kolejnych jednostek. Do 1875 roku, w stopniowo przekształcanych stoczniach (Zeltz & Tischbein, Albrecht Tischbein i Hansa-Werfte) wybudowano ok. 30 statków. Spośród nich bywa wyróżniany Rostock (1872) – pierwszy parowiec z podwójnym napędem śrubowym (projekt Tischbeina), który pływał między Rostockiem a Szwecją do 1886 roku[1].

Żelazne parowce budziły niewielkie zainteresowanie armatorów, którzy chętniej kupowali tańsze statki drewniane. Albrecht Tischbein skierował działalność swojego zakładu (Maschinenbauanstalt und Schiffswerft A. Tischbein, Rostock) na naprawy różnych maszyn parowych i innych maszyn energetycznych oraz wytwarzanie innych urządzeń, takich jak maszyny rolnicze, wyposażenie cukrowni itp.[1].

 
Port Rostock, Neptun Werft(inne języki)

Tischbein pozostał dyrektorem do 1876 roku. Zmarł w Rostocku 22 marca 1881 roku. Po kilku fuzjach i wykupie jego firma stała się w 1890 roku częścią Aktien-Gesellschaft Hansa Werft für eiserne Schiffe und Maschinenbauanstalt. Firma nadal działa pod nazwą Neptun Werft(inne języki) GmbH[1][6].

Upamiętnienie edytuj

Albrecht Tischbein jest został wymieniony w książce Wolfganga Müllera, poświęconej osobistościom zasłużonym dla Rostocka w okresie 800 lat historii miasta (Rostocker Persönlichkeiten aus 800 Jahren, 2012)[7].

W Rostocku imię Albrechta Tischbeina nosi ulica (Albrecht-Tischbein-Straße), prowadząca do bramy Neptun Werft GmbH[8].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Na początku XIX wieku na uczelniach nie istniał kierunek kształcenia „mechanika” lub „Inżynieria mechaniczna“. Określenie „studiować mechanikę” onaczało zdobywanie wiedzy i umiejętności w praktyce zawodowej[1] (zdawali egzaminy zawodowe; zob. historia inżynierii(inne języki). Formalnego, współcześnie definiowanego wykształcenia inżynierskiego nie miał również Gerhard Moritz Roentgen, który zdobywał wiedzę m.in. w stoczniach brytyjskich i zakładach Johna Cockerilla[1].
  2. ↑ Nie mylić z zatopionym przed grudniem 1848 statkiem Erbgrossherzog Friedrich Franz Wiesse (zob. lista wraków(inne języki))

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Von Harald Hückstädt. Albrecht Tischbein Wegbereiter Des Eisenschiffbaus In Deutschland. „Deutsches Schiffahrtsarchiv”, s. 109-152, 1987. Deutsches Schifffahrtsmuseum (DSM). (niem.). 
  2. ↑ a b c d e f Manfred Beckert: Tischbein, Johann Heinrich Albrecht. [w:] Strona internetowa uniwersytetu [on-line]. Uniwersytet Ottona von Guerickego w Magdeburgu. [dostęp 2018-12-28]. (niem.).
  3. ↑ redakcja: Albrecht Tischbein. [w:] Hansestadt Rostock [on-line]. ostsee.de INFO GmbH. [dostęp 2018-12-28]. (niem.).
  4. ↑ John Kennedy: The history of steam navigation. Liverpool: Charles Birchall Limited (digit. Robarts, University of Toronto, 2004), 1903, s. ss 376.
  5. ↑ Albrecht Tischbein (1803 1881), Ingenieur, Maschinen- und Schiffbauer. [w:] Strona internetowa miasta Sternberg > verdiente Persönlichkeiten Sie sind hier: Startseite » Stadt » Kieck mol Söhne und Töchter der Stadt: [on-line]. stadt-sternberg.de. [dostęp 2018-12-29]. (niem.).
  6. ↑ Albert Gieseler: Aktiengesellschaft "Neptun", Schiffswerft und Maschinenfabrik. [w:] Dampfmaschinen und Lokomotiven [on-line]. albert-gieseler.de. [dostęp 2018-12-29]. (niem.).
  7. ↑ Ingenieur Albrecht Tischbein, Maschinen- und Schiffbauer (1803-1881). W: Müller, Wolfgang Dr.: Berühmte Rostocker Persönlichkeiten aus 800 Jahren. Lexikus Verlag, 2012.
  8. ↑ Neptun Werft GmbH, Rostock. [w:] Anfahrtsplan [on-line]. neptunwerft.de. [dostęp 2019-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-01)]. (niem.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Albrecht_Tischbein&oldid=71789960”