Wikipedia

Aleja akacjowa w Dukli

aleja w województwie podkarpackim

Aleja akacjowa w Dukli – aleja robinii akacjowej znajdująca się przy drodze krajowej nr 19 na terenie miejscowości Dukla i Zboiska.

Aleja akacjowa w Dukli
Obiekt zabytkowy nr rej. A-801 z 20.02.2013[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Dukla ul. Trakt Węgierski, Zboiska

Data założenia

1 połowa XIX w.

Położenie na mapie gminy Dukla
Mapa konturowa gminy Dukla, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Dukla-Zboiska, aleja akacjowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Dukla-Zboiska, aleja akacjowa”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Dukla-Zboiska, aleja akacjowa”
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego
Mapa konturowa powiatu krośnieńskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Dukla-Zboiska, aleja akacjowa”
Ziemia49°33′45,8″N 21°41′25,8″E/49,562722 21,690500
Multimedia w Wikimedia Commons

Aleję ze względu na jej wartości historyczne, krajobrazowe i przestrzenne w 2013 wpisano do rejestru zabytków. Aleja wraz z pałacem i parkiem stanowi unikatowe w skali kraju założenie. Na terenie Podkarpacia to jedyna tak długa aleja robinii akacjowej.

Historia edytuj

Aleja powstała w pierwszej połowie XIX w[2]. W tym okresie Dukla była miastem prywatnym. Pałac w Dukli był jednym z ważniejszych w ówczesnej Polsce ośrodków kulturalnych[3]. W XVIII w. dla podkreślenia rangi rezydencji umieszczano w pewnej odległości od niej obiekty funkcjonalno-architektoniczne stanowiące motywy krajobrazowe połączone promieniście z centrum za pomocą dróg ujętych w szpalery drzew. Taka tendencja architektoniczna została zrealizowana w Dukli. Potwierdza to mapa katastralna z połowy XIX w. z oznaczonymi szpalerami drzew przy drogach dojazdowych do Dukli wychodzących w trzy strony świata; na południe w kierunku Przełęczy Dukielskiej, na zachód w stronę Nowego Żmigrodu i na północ do Krosna. Mapa Miega z końca XVIII informuje, że przebieg drogi na odcinku alei nie zmienił się od tamtego okresu do obecnych czasów[4].

Opis edytuj

Aleja składa się z dwóch szpalerów ograniczających pobocza drogi krajowej nr 19 prowadzącej z Dukli w kierunku północnym. Rozciąga się na długości około 1280 m. Początek bierze na wysokości parku otaczającego pałac, a kończy w okolicy dawnej przeprawy przez rzekę Jasiołkę w miejscowości Zboiska. Szpalery składają się z drzew wyłącznie jednego gatunku: robinii akacjowej, rozstawionych w odległości przeciętnie 8 m. Poszczególne drzewa mają wysokość około 19–22 m i zasięg korony około 8–10 m. Szpalery oddalone są względem siebie o około 15 m. Są lekko nachylone ku osi drogi, tworząc w ten sposób wnętrze krajobrazowe porównywalne w kontekście architektury do korytarza. Według inwentaryzacji z 2011 aleja liczyła 247 drzew, a nasadzenia określono na około 100 lat[4][5].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2021-04-07].
  2. ↑ Aleja akacjowa w Dukli. zabytek.pl. [dostęp 2021-04-07]. (pol.).
  3. ↑ Wojciech Krukar, Tadeusz Andrzej Olszański, Paweł Luboński: Beskid Niski. Przewodnik. Oficyna wydawnicza Rewasz, Pruszków 1999, s. 265. ISBN 83-85557-59-8.
  4. ↑ a b dr Grażyna Stojak: Decyzja rejestrowa nr A-801-uzasadnienie. Wojewódzki Podkarpacki Konserwator Zabytków w Przemyślu, Przemyśl 2013-02-22, s. 1,2,3.
  5. ↑ Przy wjeździe do Dukli kwitnie 200 robinii. zielonepodkarpacie.pl. [dostęp 2014-11-06]. (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Zenon Dudzik: Dukla. Miasto i Gmina. Urząd Miasta i Gminy w Dukli, Kraków 1994, s. 32.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleja_akacjowa_w_Dukli&oldid=70539145”