Aleksandr Butlerow

chemik rosyjski

Aleksandr Michajłowicz Butlerow (ros. Александр Михайлович Бутлеров, ur. 15 września 1828 w Czistopolu, zm. 17 sierpnia 1886 w Butlerowce koło m. Aleksiejewskoje) − rosyjski chemik, profesor Uniwersytetu w Kazaniu (od roku 1854) i Petersburgu (od 1869), członek Petersburskiej Akademii Nauk. Opracował teorię struktury związków organicznych. Po raz pierwszy wydzielił azobenzen. Zsyntetyzował jodek metylenu i urotropinę. Wykazał istnienie izomerii w związkach nienasyconych. Twórca kazańskiej szkoły chemików organicznych. Interesował się także pszczelarstwem i mediumizmem.

Aleksandr Butlerow
Александр Михайлович Бутлеров
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 września 1828
Czystopol

Data i miejsce śmierci

17 sierpnia 1886
Butlerowka k. Aleksiejewskoje

podpis

Życiorys edytuj

Urodzony w rodzinie ziemiańskiej. Ojciec był oficerem w wojnie z Napoleonem Bonaparte w 1812 roku. Uczył się na prywatnej pensji, później w Gimnazjum Kazańskim. W latach 1844–1849 studiował na Uniwersytecie Kazańskim.

Od 1849 roku nauczyciel akademicki, od 1854 profesor nadzwyczajny, a od 1857 profesor zwyczajny chemii w Kazaniu. W latach 1860–1863 dwukrotnie rektor Uniwersytetu Kazańskiego. W latach 1868–1885 profesor zwyczajny chemii na Uniwersytecie Petersburskim. Od 1885 roku w stanie spoczynku, jednak dalej wykładał chemię specjalną. W 1871 roku akademik nadzwyczajny, a w 1874 akademik zwyczajny Petersburskiej Akademii Nauk. W latach 1878–1882 zmienił N. N. Zinina na stanowisku przewodniczącego Oddziału Chemii Rosyjskiego Związku Fizyko-Chemicznego.

W 1856 roku zainteresował się pszczelarstwem i stało się dla niego drugą pasją. Prowadził doświadczenia nad różnymi typami uli i sposobami gospodarki pasiecznej, konstruował sprzęt pasieczny, interesował się pszczołą kaukaską. Organizował wystawy, zjazdy, występował jako prelegent. W 1885 zorganizował Ludową Buraszewską Szkołę Pszczelarską. Redagował czasopismo pszczelarskie Russkij pczełowodnyj listok, które wychodziło 33 lata. Wydał też kilka książek o tematyce pszczelarskiej, które były przetłumaczone na język polski. Za wkład w rozwój pszczelarstwa nazwano go ojcem racjonalnego pszczelarstwa rosyjskiego.

Dorobek edytuj

Wybrane polskie publikacje książkowe:

  • Teoria budowy związków organicznych. Wybór pism, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1953[1]
  • Jak hodować pszczoły, Warszawa, 1886[2].
  • Pszczoła, jéj życie i główne prawidła rozumowanego hodowania pszczół, Suwałki, B. Grabowski, 1877[2]
  • Rozmaite sposoby sztucznego rozmnażania pszczół oraz inne uwagi, które pszczelarz koniecznie znać powinien, Suwałki, B. Grabowski, 1877[2]
  • Medjumizm. Studja obserwacyjne w zakresie spirytyzmu doświadczalnego, Lwów, "Kultura i Sztuka", 1921[2]
  • Mediumizm, Oficyna Wydawnicza Rivail, 2012, ISBN 978-83-62402-25-0[3]

Przypisy edytuj

  1. Butlerov, Aleksandr Mihajlovič (1828-1886) w katalogu Nukat
  2. a b c d Butlerov, Aleksandr Michajlovič (1828-1886). Katalog Biblioteki Narodowej. [dostęp 2012-07-17].
  3. Mediumizm. Oficyna Wydawnicza Rivail. [dostęp 2012-07-17].

Bibliografia edytuj

  • Bolszaja Sowietskaja Encykłopiedija t. 4 Moskwa 1971.

Zobacz też edytuj