Aleksandra Cieślikowa

polska polonistka, specjalistka językoznawstwa

Aleksandra Cieślikowa (ur. 7 stycznia 1936 w Wieliczce, zm. 11 grudnia 2018 w Krakowie[1][2]) – polska polonistka, specjalistka w zakresie językoznawstwa.

Aleksandra Cieślikowa
Data i miejsce urodzenia

7 stycznia 1936
Wieliczka

Data i miejsce śmierci

11 grudnia 2018
Kraków

profesor nauk filologicznych
Specjalność: językoznawstwo
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Doktorat

marzec 1990
Instytut Języka Polskiego PAN

Habilitacja

listopad 1990

Profesura

lipiec 1997

Uczelnia

Instytut Języka Polskiego PAN

Życiorys edytuj

Absolwentka filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po ukończeniu studiów zatrudniona została przez Witolda Taszyckiego w Pracowni Słownika Staropolskich Nazw Osobowych PAN. W marcu 1990 roku uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy Derywacja paradygmatyczna w staropolskiej antroponimii w Instytucie Języka Polskiego PAN w Krakowie, w listopadzie 1990 uzyskała habilitację na podstawie monografii Staropolskie odapelatywne nazwy osobowe. Proces onimizacji (wyd. 1990). Tytuł profesora zwyczajnego otrzymała w lipcu 1997 roku[3].

Od 1958 r. pracowała w Zakładzie Onomastyki Polskiej, początkowo należącego do Zakładu Językoznawstwa PAN, następnie IBL PAN oraz Instytutu Języka Polskiego PAN na stanowiskach asystenta, adiunkta dokumentacji naukowej, dokumentalisty, docenta, a w końcu profesora. Od marca 1992 r. była kierownikiem Pracowni Antroponimicznej IJP PAN.

Specjalizowała się głównie w badaniach nad historycznymi i współczesnymi procesami kształtowania się nazw własnych różnych kategorii: imion, nazwisk, przezwisk, a także nazw miejscowych; związkami funkcjonowania nazw własnych ze zjawiskami kulturowymi, społecznymi, obyczajowymi. Prowadziła badania etymologiczne oraz rekonstruowała antroponimię prasłowiańską, w tym wyjaśnianie genezy, etymologii imion i nazwisk.

Od 1960 była członkiem Polskiego Towarzystwa Językoznawczego.

Pochowana na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie, kwatera L1-1-25[4].

 
Grób prof. Aleksandry Cieślikowej na Cmentarzu Salwatorskim
Członkostwo w organizacjach oraz pełnione funkcje
  • od 1985 – sekretarz Zespołu Antroponimicznego przy Komisji Onomastycznej.
  • od 1993 – członek Komisji Językoznawstwa.
  • od 1994 – członek Komisji Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych przy Ministerstwie Administracji
  • od 1994 – sekretarz Komisji Onomastyki Polskiej przy Komitecie Językoznawstwa.
  • od 1994 – członek ICOS (International Council of Onomastic Sciences).
  • od 1998 – zastępca przewodniczącej Komisji Onomastyki Słowiańskiej PTJ, członek Komitetu Językoznawstwa i Komisji Kultury Języka Polskiego.
  • od 2003 – Przewodnicząca Komisji Językoznawstwa PAN
  • od października 2004 – Przewodnicząca Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych[3]
  • od 2004 – Członek Rady Języka Polskiego
  • od 2004 – Członek zarządu Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego
  • Członek Komisji Kultury Języka przy Komitecie Językoznawstwa
  • Członek Komisji Teorii Języka
Publikacje
  • Mały słownik odmiany nazw własnych. Kraków. 2008
  • Słownik staropolskich nazw osobowych, I–VI pod red. W. Taszyckiego, Wrocław 1965–1981; VII (Suplement) pod red. M. Malec, Wrocław 1984–1987.
  • Derywacja paradygmatyczna w staropolskiej antroponimii, Kraków 1992, s. 157 (praca doktorska). Recenzent. E. Wolnicz-Pawłowska, Onomastica XXXVIII, 289–295.
  • Index a tergo do Słownika staropolskich nazw osobowych pod red. A. Cieślikowej i M. Malec, Kraków 1993.
  • Odapelatywne nazwy osobowe, Kraków 2000. Suplement, Kraków 2002, stron 500.
  • Mały słownik odmiany nazw własnych. Kraków 2002, stron 282.
  • Słowiańska onomastyka. Encyklopedia. Autorstwo rozdziałów: 1. Historia onomastyki, 2. Teorie onomastyczne, 3. Metody badawcze i ich ewolucja, 4. Stan badań, 5. Polityka i pragmatyka w zakresie nazw własnych, 6. Antroponimia: Przezwiska, Pseudonimy, nazwy etniczne, Nazwy heraldyczne i dynastyczne, Inne nazwy osobowe. Warszawa–Kraków 2002, 550 stron.
  • Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej (41/2006). Profesor Kazimierz Rymut. (1935–2006)
  • Przegląd Humanistyczny (Humanistic Review). Kilka uwag o zmianach znaczeniowych i słowotwórstwie (nazwotwórstwie) onimów. 2006.
  • Aleksandra Cieślikowa, Barbara Czopek-Kopciuch. Toponimia i oronimia. 2001

Przypisy edytuj

  1. Zmarła prof. dr hab. Aleksandra Cieślikowa. ijp.pan.pl. [dostęp 2018-12-13]. (pol.).
  2. Aleksandra Cieślikowa. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2018-12-13]. (pol.).
  3. a b Prof dr hab. Aleksandra Cieślikowa. tmjp.pl. [dostęp 2018-12-14]. (pol.).
  4. GROBONET 2.6 – wyszukiwarka osób pochowanych – Cmentarz parafialny Kraków Salwator [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2021-11-22].