Aleksy Toth
Aleksy Toth lub Aleksiej Gieorgjewicz Towt (ur. 18 marca 1854 w pobliżu Preszowa, zm. 7 maja 1909 w Wilkes-Barre) – kapłan greckokatolicki, a następnie prawosławny, święty prawosławny. Inicjator masowych konwersji na prawosławie dokonywanych przez wyznawców katolicyzmu wschodnich obrządków zamieszkujących w Stanach Zjednoczonych.
| święty wyznawca[1] | |
| |
| Data i miejsce urodzenia |
18 marca 1854 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 maja 1909 |
| Czczony przez | |
| Kanonizacja |
29 maja 1994 |
| Wspomnienie |
24 kwietnia[a] |
| Szczególne miejsca kultu | |
Życiorys edytuj
Urodził się w rodzinie kapłana greckokatolickiego Jerzego Totha i jego żony Cecylii. Ukończył studia w zakresie teologii katolickiej w Preszowie, po czym ożenił się z Rozalią Mihalicz. W 1878 przyjął święcenia kapłańskie w obrządku greckokatolickim. Po dwuletniej pracy duszpasterskiej jako proboszcz został skierowany do pracy w kancelarii biskupiej w Preszowie. W tym okresie zmarła jego żona i jedyne dziecko. Ks. Aleksy Toth w 1881 został rektorem seminarium duchownego w Preszowie, gdzie do 1889 wykładał prawo kanoniczne oraz historię Kościoła. W 1889 został skierowany na misję do Minneapolis, gdzie miał otaczać opieką duszpasterską imigrantów ze wschodnich Austro-Węgier, wyznania greckokatolickiego.
Po spotkaniu z rzymskokatolickim biskupem Minneapolis Johnem Irelandem ks. Toth doszedł do wniosku, że wyznawcy wschodnich obrządków katolickich są dyskryminowani przez rzymskokatolickich biskupów, którym podlegali. Biskup Ireland zabronił katolikom obrządku łacińskiego uczestnictwa w nabożeństwach sprawowanych przez ks. Totha. Po bezskutecznych apelach do biskupa Preszowa i do Rzymu kapłan postanowił dokonać konwersji na prawosławie. Skontaktował się z hierarchą Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, Włodzimierzem (Sokołowskim-Awtonomowem), przed którym w marcu 1891 złożył prawosławne wyznanie wiary razem z 405 parafianami[2]. Przeniósł się do Wilkes-Barre, znacznego skupiska emigrantów z Europy Wschodniej, gdzie kontynuował działania na rzecz konwersji katolików obrządku wschodniego na prawosławie. W tym celu napisał pracę Where To Seek The Truth?.
W ciągu całej działalności w Wilkes-Barre ks. Aleksy Toth przyjął do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego ok. 15 tys. konwertytów z katolicyzmu obrządku wschodniego. Car Mikołaj II odznaczył go za tę działalność Orderem Świętej Anny, zaś ówczesny biskup Aleutów i Alaski Tichon (Bieławin) nadał mu Order św. Aleksandra Newskiego oraz Order św. Włodzimierza za wybitne osiągnięcia w posłudze kapłańskiej.
Zmarł w 1909 i został pochowany w monasterze św. Tichona Zadońskiego w South Canaan.
Kult edytuj
Kościół Prawosławny w Ameryce kanonizował ks. Aleksego Totha 29 maja 1994, nadając mu równocześnie tytuł Wyznawcy i Obrońcy Prawosławia w Ameryce.
Jego wspomnienie w Cerkwi prawosławnej obchodzone jest dwukrotnie:
- 24 kwietnia/7 maja[3], tj. 7 maja według kalendarza gregoriańskiego
- druga niedziela po Pięćdziesiątnicy (Sobór świętych amerykańskich) lub
- trzecia niedziela po Pięćdziesiątnicy (Sobór świętych galicyjskich, w Ukraińskim Kościele Prawosławnym)
Uwagi edytuj
- ↑ liturgia prawosławna według kalendarza juliańskiego
- ↑ prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego
Przypisy edytuj
- ↑ Święci Cerkwi prawosławnej - Kategorie i tytuły. na cerkiew.pl
- ↑ W. Osadczy: Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, ss. 259-260. ISBN 978-83-227-2672-3.
- ↑ podwójne datowanie
Bibliografia edytuj
- G. A. Grey, Portrety świętych Ameryki, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2003, ss.49-52
- Święty Aleksy Toth na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)