Alex Zülle

Alex Zülle (ur. 5 lipca 1968 w Wil) – szwajcarski kolarz szosowy, mistrz świata oraz dwukrotny zwycięzca Vuelta a España.

Alex Zülle

Alex Zülle na Tour de France 1993
Data i miejsce urodzenia	5 lipca 1968 Wil
Kariera seniorska
Lata Drużyna 1991–1997 ONCE 1998 Festina 1999–2000 Illes Balears 2001–2002 Coast 2003–2004 Phonak
Dorobek medalowy
Reprezentacja Szwajcaria Mistrzostwa świata w kolarstwie szosowym złoto Lugano 1996 Ind. na czas
Strona internetowa

Początki kariery

Profesjonalną karierę rozpoczął jesienią 1991 roku w grupie Manolo Saiza – ONCE. Zwrócił na siebie uwagę miejscowych ekspertów, zdobywając trzecie miejsce w Wyścigu Dookoła Katalonii. W owym czasie w drużynie ONCE głównymi postaciami byli Bask Marino Lejarreta (który potrafił rok po roku w tym samym sezonie kończyć na wysokich pozycjach Vueltę, Giro oraz Tour de France) oraz Katalończyk Melchior Mauri (zwycięzca Vuelta a España 1991). Alex Zülle szybko wyrósł na lidera ONCE. Nie ustępował miejscowym zawodnikom w jeździe po górach i dobrze spisywał się w czasówkach. W sezonie 1992 wygrał trzy mniejsze hiszpańskie wyścigi etapowe: marcową Setmana Catalana (Tydzień Kataloński), majową Vuelta a Asturias (Dookoła Asturii) oraz sierpniową Vuelta a Burgos (Dookoła Burgos). W międzyczasie zdobywał pierwsze doświadczenia w Wielkich Tourach. Podczas Vuelty zajął drugie miejsce na etapie do Benicasim oraz trzecie na płaskowyżu Pla de Beret. W swym debiucie w Tourze był drugi za Miguelem Indurainem na prologu w San Sebastián. Następnego dnia dzięki zdobytej na lotnej premii bonifikacie został na jeden dzień liderem „Wielkiej Pętli”.

Walka z najlepszymi

W sezonie 1993 Zülle przystąpił do realizacji planów. W marcu wygrał klasyfikację generalną i dwa etapy Paryż-Nicea, zaś w kwietniu ukończył na trzecim miejscu Vuelta al Pais Vasco (Dookoła Kraju Basków). W rozgrywanej jeszcze wówczas na przełomie kwietnia i maja Vuelcie stoczył zacięty pojedynek z rodakiem i obrońcą tytułu Tonym Romingerem. Zülle wygrał 10-kilometrowy prolog w La Coruni (o 30 sekund przed kolejnym kolarzem) i górską czasówkę pod Alto de Navacerrada. Prowadził przez kolejnych trzynaście dni, lecz po górskim etapie do Valdezcaray koszulkę lidera odebrał mu Rominger. Ostatecznie mimo zwycięstwa na ostatnim etapie (czasówce z Padron do Santiago de Compostela) przegrał ten wyścig ze starszym rodakiem o 29 sekund. Szanse na zwycięstwo stracił po upadku podczas deszczowego etapu do Alto de Naranco. Inni zawodnicy nie liczyli się w tej walce, bowiem trzeci Hiszpan Laudelino Cubino stracił do zwycięzcy aż 8:54. Na prologu Tour de France znów uległ tylko Indurainowi, lecz kraksa na drodze do Verdun tuż przed pierwszą długą czasówką i Alpami znacznie osłabiła jego siły, przez co nie liczył się on w walce o czołowe lokaty. W 1994 roku ukończył Vueltę na czwartej pozycji, przegrywając z Romingerem oraz dwoma kolarzami Banesto: Baskiem Mikelem Zarrabeitią i Hiszpanem Pedro Delgado. W Tourze zakończył ściganie na ósmym miejscu, nie wygrywając żadnego etapu.

Dalsze sukcesy i tytuł mistrza świata

Alex Zülle na igrzyskach w Atlancie 1996

W 1995 roku hiszpańską Vueltę przesunięto na wrzesień. Dla Züllego pierwszym celem tego sezonu stał się Tour de France. Szwajcar nie zamierzał się jednak oszczędzać przed „Wielką Pętlą”. W lutym wygrał Volta a la Comunitat Valenciana (Dookoła regionu Walencji), w marcu był trzeci w Paryż-Nicea i drugi w Setmana Catalana, zaś w kwietniu wygrał Vuelta al Pais Vasco. W czerwcu zajął drugie miejsca w Bicicleta Vasca (Rowerze Baskijskim) i Tour de Suisse (Dookoła Szwajcarii), gdzie pomimo zwycięstw na prologu i dłuższej czasówce przegrał jedynie o 11 sekund z Rosjaninem Pawłem Tonkowem. Podczas Touru słabiej spisywał się w jeździe na czas. Wygrał pierwszy górski etap do La Plagne po długiej ucieczce, z przewagą ponad dwóch minut nad Indurainem. W całym wyścigu kolejność była odwrotna, a Zülle okazał się o 4:35 wolniejszy od kolarza z Pampeluny. Pierwsza, wrześniowa Vuelta należała do ekipy „ONCE”. Wyścig ten wygrał Francuz Laurent Jalabert (trzeci był Belg Johan Bruyneel, czwarty Melchior Mauri), zaś Zülle musiał zadowolić się tylko etapowym zwycięstwem na Pla de Beret w Pirenejach. Pierwsze prawdziwie wielkie zwycięstwa i zarazem najwyższe w karierze miejsce w rocznym rankingu UCI (drugie) przyniósł Szwajcarowi dopiero sezon 1996. Przed Tour de France Zülle wygrał dwie katalońskie etapówki Setmana Catalana i Volta a Catalunya, w tej drugiej przesuniętej od roku na drugą połowę czerwca triumfując aż na trzech odcinkach. „Wielką Pętlę” zaczął od 3-dniowego prowadzenia po zwycięstwa na prologu w holenderskim s'Hertogenbosch. Jednak dwie kraksy na zjeździe z przełęczy Cormet de Roseland na pierwszym alpejskim etapie do Les Arcs pokrzyżowały jego plany włączenia się do walki o generalne zwycięstwo. Letnie porażki (TdF i igrzyska olimpijskie w Atlancie) wynagrodził sobie na jesieni. W końcu wygrał Vueltę (w tym etap do Valdezcaray), by na madryckim podium stanąć w towarzystwie swych rodaków Laurenta Dufaux i Tony’ego Romingera. Potem zaś zdobył złoty medal w jeździe indywidualnej na czas na mistrzostwach świata w Lugano. W zawodach tych o 40 sekund wyprzedził Brytyjczyka Chrisa Boardmana i o 42 swego „wiecznego konkurenta”, czyli Romingera.

Przejście do Festiny i afera dopingowa

Ostatni rok startów w ekipie ONCE (1997) Zülle zaczął od drugiego miejsca w Setmana Catalana i drugiego w karierze zwycięstwa w Vuelta al Pais Vasco. W sezonie tym potrafił się pokazać z dobrej strony w wyścigach klasycznych tzn. finiszował trzeci w belgijskiej La Fleche Wallonne (Strzale Walońskiej) i drugi we włoskim Mediolan-Turyn. Powtórnie zdołał też zwyciężyć we Vuelcie, podczas której zdystansował Hiszpana Fernando Escartina i swego rodaka Laurenta Dufaux. Na prowadzenie w tym wyścigu wyszedł po dziewiątym etapie i do końca już tylko powiększał przewagę nad rywalami, kropkę nad „i” stawiając dzięki zwycięstwu na przedostatnim etapie – czasówce wokół Alcobendas. W tym samym roku jeszcze przed startem do piątego etapu wycofał się z Tour de France.

Przechodząc do Festiny miał przeważyć szalę na stronę tej ekipy w jej wyścigu zbrojeń z niemieckim Telekomem przed kolejną edycją Tour de France. Wcześniej jednak po raz pierwszy miał wystartować również w Giro d’Italia. Przygotowany był dobrze, o czym świadczyły trzecie lokaty w Setmana Catalana i Vuelta al Pais Vasco oraz druga pozycja w Tour de Romandie, rozgrywanym tuż przed Giro. Podczas Giro wszystko zaczęło się od zwycięstwa w prologu na ulicach francuskiej Nicei. Potem odniósł zwycięstwa na etapie szóstym (do Lago Laceno w Appeninach) i piętnastym (czasówka wokół Triestu). W sumie w ciągu pierwszych siedemnastu dni Szwajcar przez dwanaście dni jechał w różowej koszulce lidera. Prowadzenie stracił w Dolomitach, na etapie siedemnastym do Passo Pordoi, zaś dwa dni później na drodze do Plan di Montecampione stracił około pół godziny i ostatecznie spadł na czternastą pozycję – wyścig wygrał Włoch Marco Pantani przed Pawłem Tonkowem. Start kolarzy Festiny w Tourze zakończył się z powodu afery dopingowej już po tygodniu, więc sezon 1998 Zülle próbował ratować na Vuelcie. Niemniej zajął w niej tylko ósme miejsce, a na pocieszenie przypadła mu tylko wiktoria wywalczona przedostatniego dnia na czasówce – tym razem wokół Fuenlabrady.

Występy w drużynie Banesto

Po odbyciu kary za udział w aferze Festiny, powrócił na szosę w barwach Banesto (największego rywala ONCE na hiszpańskim rynku) i tuż po swym powrocie na Giro d’Italia zajął trzecie miejsce w Apeninach na etapie do Gran Sasso d’Italia, lecz wycofał się z tej imprezy przed startem do szesnastego etapu. Podczas Touru był jedynym z niewielu zawodników potrafiących w każdym terenie naciskać Lance’a Armstronga. Zajął drugie lokaty na pięciu etapach (wszystkich trzech czasówkach oraz górskich odcinkach do Sestriere i Piau Engaly). Przegrał z Amerykaninem aż o 7:37, lecz dlatego, iż uczestniczył na drugim etapie w wielkiej kraksie na grobli Passage de Gois, w wyniku czego stracił do 70-osobowej czołówki aż 6:03. Pojechał też we Vuelcie, ale po dwóch tygodniach na Giro i całym Tourze nie miał sił walczyć o wysoką lokatę w klasyfikacji generalnej tej imprezy. Do zwycięzcy Niemca Jana Ullricha stracił nieco ponad półtorej godziny, lecz po drodze zdołał wygrać górski etap do Castellar del Riu w górach Katalonii. Ostatnią poważną próbę wygrania wyścigu wieloetapowego podjął w sezonie 2000 podczas Vuelty. Wygrał wówczas 13-kilometrową czasówkę w Maladze, otwierającą cały wyścig i przez kolejne osiem dni utrzymywał się na prowadzeniu (w sumie w latach 1993, 1996-97 i 1999 różową koszulkę lidera VaE nosił przez 46 dni), które stracił po kolejnym „etapie prawdy” wokół Tarragony. W górach nie dotrzymywał kroku nawet szerokiej czołówce i w klasyfikacji generalnej uplasował się pod koniec piątej dziesiątki. Jak sam przyznał, na progu nowego tysiąclecia zdał sobie sprawę, iż jego czas w Wielkich Tourach już minął, lecz liczył jeszcze na sukcesy w mniejszych wyścigach etapowych, przede wszystkim w rodzimym Tour de Suisse.

Schyłek kariery

Swój ostatni cel zrealizował już w barwach niemieckiej ekipy Team Coast. Nieudany sezon 2001 (podczas którego Zülle wyróżnił się tylko wygranym etapem w Paryż-Nicea i trzecią lokatą w Vuelta a Asturias) nie zapowiadał powrotu do wielkiej formy. Jednak rok 2002 szwajcarski „Okularnik” rozpoczął od drugiej lokaty w portugalskiej Volta ao Algarve i zwycięstwa w Volta a la Comunitat Valenciana. Szczyt formy nastąpił w maju i czerwcu, czyli w czasie rozgrywania szwajcarskich wyścigów najwyższej kategorii: Tour de Romandie i Tour de Suisse. W tej pierwszej imprezie wygrał królewski odcinek do Leysin i kończącą wyścig czasówkę w Lozannie. Niemniej straty z początku wyścigu sprawiły, iż zadowolić się musiał drugim miejscem za Włochem Dario Frigo. W Tour de Suisse narzucił on warunki gry swym rywalom już na samym początku wygrywając prolog w Lucernie. Był zawsze blisko czoła w górach i lepiej od swych najgroźniejszych rywali wypadł też w kończącej wyścig jeździe na czas (choć jej nie wygrał), dzięki czemu odniósł generalne zwycięstwo z przewagą 1:27 nad Piotrem Wadeckim. W kwietniu 2003 roku w obliczu coraz większych problemów finansowych grupy Coast zmienił barwy klubowe i podpisał kontrakt ze szwajcarską drużyną Phonak. W barwach tej ekipy zajął trzecie miejsce w Vuelta a Castilla y León 2003 oraz piąte w Volta a la Comunitat Valenciana 2004.

Bibliografia

• Profil na cyclingarchives.com (ang.)
• Profil na sports-reference.com. sports-reference.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-03)]. (ang.)
• Wyniki w Tour de France (ang.)

Artykuł zawiera udostępnione przez p. Daniela Marszałka na licencji Creative Commons (CC-Attribution-Share-Alike) treści pochodzące z serwisu kolarstwo.szosowe.gda.pl Oryginalny artykuł znajduje się pod adresem: https://archive.ph/20050205093531/http://www.kolarstwo-szosowe.gda.pl/Emeryci_2004b.html