Alfred Loisy

Alfred Firmin Loisy (ur. 28 lutego 1857 w Ambrières, zm. 1 czerwca 1940 w Ceffonds) – francuski katolicki ksiądz, profesor i teolog, który stał się sztandarową postacią modernizmu katolickiego. Był gorącym zwolennikiem biblijnej krytyki tekstualnej, jednak interpretował jej dane niezgodnie z Magisterium Kościoła. Jego poglądy zostały potępione przez Leona XIII oraz Piusa X. Jego książki zostały wpisane na indeks kościelny, a w 1908 r. został ekskomunikowany.

Alfred Loisy

Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1857 Ambrières
Data i miejsce śmierci	1 czerwca 1940 Ceffonds
Miejsce pochówku	Ambrières
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	29 czerwca 1879

Kariera naukowa

A. Loisy kształcił się w szkołach katolickich, w latach 1874–1879 był alumnem w Wyższym Seminarium Duchownym w Châlons, ostatnie dwa lata przed święceniami, 1878/1879, studiował w Institut Catholique w Paryżu. Został wyświęcony na kapłana 29 czerwca 1879 r. Po chorobie, w 1881 r. powrócił do paryskiego Instytutu jako wykładowca hebrajskiego. W 1899 odszedł z Instytutu i został zatrudniony w świeckiej uczelni École pratique des hautes études. Po ekskomunice w 1908 r., otrzymał stanowisko wykładowcy w Collège de France, gdzie w stanie świeckim pracował do emerytury w 1931 r. Zmarł w 1940 r.

Poglądy

Swe publikacje rozpoczął od „Pięciu Tez” dotyczących głównie zagadnień teologii biblijnej. Poruszał m.in. tematy autorstwa Pięcioksięgu, interpretacji opisu stworzenia w Księdze Rodzaju 1-3, podważył też tradycyjne nauczanie o natchnieniu Pisma Świętego.

W 1902 zainteresował się pracą A. van Harnacka, Das Wesen des Christentums, w której protestancki teolog podważał zasadność powstania Kościoła. Pozycja Loisy’ego była mniej radykalna. Między 1901 a 1903 napisał m.in. następujące prace: La Religion d’Israel, Etudes évangéliques, Autour d’un petit livre, oraz pozycję o Ewangelii Jana: Le quatrième Evangile. Praca, która odbiła się najgłośniejszym echem nosiła tytuł L’Evangile et L’Eglise. Po ogłoszeniu przez papieża Piusa X dwóch dokumentów antymodernistycznych w 1907 r., w lipcu dekretu Lamentabili Sane oraz jesienią encykliki Pascendi Dominici Gregis, Loisy sprzeciwił się Magisterium Kościoła, otwarcie wskazując miejsca w swych pismach, które wyrażały potępione w dokumentach Stolicy Apostolskiej tezy. W tym czasie napisał w swoim dzienniku:

Chrystus ma mniejsze znaczenie w mojej religii niż nawet to, które spotyka się u liberalnych protestantów: gdyż przywiązuję małe znaczenie do objawienia Boga Ojca, za co oni uznają Jezusa. Jeżeli religia jest dla mnie czymkolwiek, to jestem bardziej panteistyczno-pozytywistycznym humanistą niż chrześcijaninem. (Mémoires II, s. 397)

Katoliccy komentatorzy stwierdzali, że dla Loisy’ego religia miała swe właściwe środowisko w tzw. wielkim społeczeństwie, które uznawał za spadkobiercę najszczytniejszych kart historii Kościoła. Podczas gdy moderniści pytali: jak może ostać się Kościół?, dla Piusa X pytanie brzmiało: jak ci panowie mogą być księżmi? Loisy został ekskomunikowany z klauzulą Vitandus (należy unikać) rok po opublikowaniu dokumentów anty-modernistycznych, 7 marca 1908 r.

Bibliografia

• Ilaria Biagioli, François Laplanche, Claude Langlois (eds), Autour d’un petit livre. Alfred Loisy cent ans après, Paris, Brepols, 2007.
• „KIRCHENLEXIKON” („Church Dictionary”, with „LOISY, Alfred Firmin”), Bautz.de, 2006-03-23, webpage: Bautz-German-Loisy.
• Houtin A.; Sartiaux F.: Alfred Loisy, Sa Vie, Son Oeuvre. Paris: 1960.brak strony w książce
• Mueller, Andreas Uwe, Christlicher Glaube und historische Kritik. Maurice Blondel und Alfred Loisy im Ringen um das Verhaeltnis von Schrift und Tradition (Freiburg, Herder, 2008).
• Ratté J.: Alfred Loisy. W: Tenże: Three Modernists. Alfred Loisy, William L. Sullivan, George Tyrrell. London-Sydney: Sheed & Ward, 1968, s. 45–141. ISBN 07220-0536-9.
• Tadeusz Kisielewski: Pierwszy "polski" papież?. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2010. ISBN 978-83-7510-490-5.