Aloza tęczowa

Aloza tęczowa
	Alosa pseudoharengus
	(Wilson, 1811)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	śledziokształtne
Rodzina	śledziowate
Rodzaj	Alosa
Gatunek	aloza tęczowa
Synonimy
	Clupea megalops Rafinesque, 1818; Clupea parvula Mitchill, 1814; Clupea pseudoharengus Wilson, 1811; Clupea vernalis Mitchill, 1815; Clupea virescens DeKay, 1842; Meletta venosa Valenciennes, 1847; Pomolobus pseudoharengus (Wilson, 1811);
	Clupea megalops Rafinesque, 1818; Clupea parvula Mitchill, 1814; Clupea pseudoharengus Wilson, 1811; Clupea vernalis Mitchill, 1815; Clupea virescens DeKay, 1842; Meletta venosa Valenciennes, 1847; Pomolobus pseudoharengus (Wilson, 1811);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Aloza tęczowa^[3], aloza wielkooka^[3] (Alosa pseudoharengus) – gatunek ryby z rodziny śledziowatych (Clupeidae).

Występowanie edytuj

Północno-zachodni Atlantyk od Zatoki Św. Wawrzyńca i Nowej Szkocji po Karolinę Północną, oraz jeziora Seneca i Cayuga w stanie Nowy Jork. Introdukowana w jeziorze Ontario rozprzestrzeniła się po wszystkich Wielkich Jeziorach.

Tworzy stada, zazwyczaj w pobliżu ujść rzek, do których wchodzi na tarło. Zazwyczaj przebywa na głębokości 56–110 m (maksymalnie 145 m).

Cechy morfologiczne edytuj

Osiąga maksymalnie 40 cm (zazwyczaj 30 cm) długości i 200 g masy ciała. Ciało umiarkowanie spłaszczone, na brzuchu wyraźny kil z łusek. Żuchwa wystaje poza szczękę, z przodu pyska niewielkie zęby zanikające z wiekiem. Średnica oka większa niż długość pyska. Wyrostki filtracyjne na dolnej części pierwszej pary łuków skrzelowych wyrastają z wiekiem w liczbie 38–44. W płetwach brzusznych 9 promieni.

Ubarwienie grzbietu szarozielone. Za głową ciemna plama. Wnętrze jamy otrzewnej srebrzyste.

Odżywiane edytuj

Młode osobniki w rzekach żywią się okrzemkami, widłonogami i małżoraczkami. Dorosłe zjadają krewetki i małe ryby.

Drapieżnikami są sandacz amerykański, bass małogębowy, Pomoxis, pstrągi oraz rekiny i minogi. Pasożytami są kolcogłowy, tasiemce, przywry i widłonogi.

Rozród edytuj

Dojrzewa płciowo przy długości powyżej 11 cm w wieku 2–5 lat, populacje słodkowodne dojrzewają wcześniej niż słonowodne. Trze się od III do VIII. Na tarło migruje w górę rzek, trze się w jeziorach i wolnych odcinkach rzek. Również populacje jeziorowe migrują do dopływów. Wkrótce po tarle tarlaki schodzą do morza lub jeziora. Tarło odbywa się zazwyczaj wieczorem przy temperaturze nieprzekraczającej 27,8 °C. Ikra jest pelagiczna okrągła, gładka, nie lepka. Żółtko jest ziarniste, jasne, bursztynowe do żółtego, przezroczyste. W temperaturze 7 °C inkubacja trwa 15 dni, w temperaturze 15 °C 6 dni, w temperaturze 21 °C 3 i pół, a przy 28 °C 2 dni.

Larwy po wykluciu pozostają w pobliżu tarlisk. Po 1 lub 2 tygodniach po wykluciu, przy długości około 10 mm, formują stada. Do morza schodzą latem i jesienią, czasem w listopadzie i grudniu.

Znaczenie edytuj

Ma znaczenie w rybołówstwie. czasem łowiona przez wędkarzy. Sprzedawana świeża, solona, wędzona lub mrożona. Czasem wykorzystywana do połowu homarów i krabów, oraz do produkcji karmy dla zwierząt.

Nadmierne połowy, zanieczyszczenie wód i zabudowa rzek doprowadziły do spadku jej liczebności.

Przypisy edytuj

↑ Alosa pseudoharengus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Alosa pseudoharengus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.

Bibliografia edytuj

Alosa pseudoharengus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 19 marca 2011]

[itis-1] Alosa pseudoharengus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Alosa pseudoharengus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Rutk-3] Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.

[3]

[1]

[2]