Amblygonit (Ambligonit) – minerał z grupy fosforanów. Należy do grupy minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi. Został odkryty i oznaczony przez Augusta Breithaupta w 1817 w Saksonii. Nazwa pochodzi od greckich słów amblys = tępy i goni = kąt (stępione kąty), nawiązuje do kątów między ścianami tego minerału.

Amblygonit
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

(Li,Na)Al[(F,OH)PO4]
zasadowy fluorofosforan litu i glinu

Twardość w skali Mohsa

5,5–6

Przełam

nierówny, półmuszlowy

Łupliwość

dobra w czterech kierunkach

Układ krystalograficzny

trójskośny

Gęstość minerału

2,98–3,11 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

biała,
żółta,
zielonkawa,
niebieskawa,
szara

Rysa

biała

Połysk

szklisto-perłowy

Dodatkowe dane
Szczególne własności

kryształy: kryształy rzadkie, zwykle ziarnisty

Cechy fizyczne edytuj

Zazwyczaj tworzy źle wykształcone kryształy o pokroju izometrycznym, grubotabliczkowe, krótkosłupkowe o często zbrużdżonych ścianach. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych. Jest kruchy, przezroczysty. Opornie rozpuszcza się w kwasach. Topi się łatwo (wzdyma się i tworzy białą, nieprzezroczystą kuleczkę).

Występowanie edytuj

Jest składnikiem bogatych w fosfor pegmatytów, związanych z wtrąceniami granitów. Występuje w skałach objętych procesami metasomatycznymi. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: apatyt, pollucyt, spodumen, turmalin, lepidolit, petalit.

Miejsca występowania:

  • Brazylia – Minas Gerais (żółte, duże kryształy – został tu znaleziony największy, oszlifowany kryształ o masie 65,5 karata, obecnie znajduje się w zbiorach Smithsonian Institution w Waszyngtonie), Paraiba,
  • USA – Kalifornia (kryształy jasnożółte, słomkowe o mniejszej wartości), Dakota Pd (były tu spotykane i eksploatowane kryształy o masie kilku ton), Nowy Meksyk, Arizona,
  • Szwecja – Varutråsk,
  • Francja – Montebras,
  • Namibia,
  • Mjanma – znaleziono tu złocistożółty kryształ o masie 19,7 karata (po oszlifowaniu).

Zastosowanie edytuj

  • źródło litu
  • kamień szlachetny – zazwyczaj masa obrobionych kamieni nie przekracza 15 karatów.
  • kamień kolekcjonerski (szlifowany na potrzeby kolekcjonerów), stanowi ozdobę kolekcji.
  • surowiec ceramiczny

Bibliografia edytuj

  • Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 popr. i uzup. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
  • Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.