Ametyścik cienkodzioby

Ametyścik cienkodzioby
	Eugenes fulgens
	(Swainson, 1827)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	kolibrowate
Podrodzina	kolibry
Plemię	Lampornithini
Rodzaj	Eugenes
Gatunek	ametyścik cienkodzioby
Synonimy
	Trochilus fulgens Swainson, 1827; Eugenes fulgens fulgens (Swainson, 1827); Eugenes viridiceps Boucard 1878; Trochilus Papantzin De la Llave 1833;
	Trochilus fulgens Swainson, 1827; Eugenes fulgens fulgens (Swainson, 1827); Eugenes viridiceps Boucard 1878; Trochilus Papantzin De la Llave 1833;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; tylko w sezonie lęgowym występuje przez cały rok
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ametyścik cienkodzioby^[5], ametyścik^[6] (Eugenes fulgens) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae). Nie jest zagrożony.

Zasięg występowania edytuj

Występuje od południowo-zachodnich USA (południowo-wschodnia Arizona, południowo-zachodni Nowy Meksyk, południowo-zachodni Teksas), przez Meksyk po Honduras i Nikaraguę^[2]^[7]. Populacje z północy zasięgu są wędrowne^[8].

Systematyka edytuj

Jest to gatunek monotypowy^[7]. Za podgatunek E. fulgens uznawano występującego w Kostaryce i zachodniej Panamie ametyścika wspaniałego (E. spectabilis)^[2]. Dokładniejsze badania, w tym genetyczne, potwierdziły jednak, że zasługuje on na status odrębnego gatunku^[9]^[10].

Morfologia edytuj

Długość ciała 11–13 cm; masa ciała zazwyczaj 7,5–8,5 g^[8]. Samce są nieznacznie większe od samic, mają krótszy dziób, są barwniej i bardziej jaskrawo upierzone^[8].

Ekologia i zachowanie edytuj

Zamieszkuje lasy sosnowo-dębowe i dębowe, tropikalne wilgotne lasy górskie i obrzeża lasów^[8]. Spotykany też na łąkach i polach uprawnych z kwiatami agawy^[8]. Występuje na wysokościach od 1500 do co najmniej 2740 m n.p.m., zimą może schodzić na niżej położone obszary^[8]

W zniesieniu 2–3 jaja wysiadywane przez samicę 15–19 dni^[11].

Status edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) stosuje starsze ujęcie systematyczne (sprzed podziału) i uznaje ametyścika cienkodziobego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku, BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny^[4].

Przypisy edytuj

↑ Eugenes fulgens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Magnificent Hummingbird (Eugenes fulgens). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-20)]. (ang.).
↑ ^a ^b D. Lepage: Magnificent Hummingbird Eugenes fulgens. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-02-16]. (ang.).
↑ ^a ^b Eugenes fulgens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Lampornithini Jardine, 1833 (wersja: 2020-03-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-14].
↑ P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40, zeszyt specjalny, s. 152, 1999.
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-14]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f D.R. Powers, R. Partida-Lara & P.L. Enríquez: Rivoli's Hummingbird (Eugenes fulgens), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-10-17]. (ang.).
↑ S.C. Renner & K.-L. Schuchmann. Biogeography, geographical variation, and taxonomy of the hummingbird genera Eugenes Gould, 1856, Sternoclyta Gould, 1858, and Hylonympha Gould, 1873 (Aves: Trochilidae). „Ornithologischer Anzeiger”. 43, s. 103–114, 2004. (ang.).
↑ L.E. Zamudio-Beltrán & B.E. Hernández-Baños. A multilocus analysis provides evidence for more than one species within Eugenes fulgens (Aves: Trochilidae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 90, s. 80–84, 2015. DOI: 10.1016/j.ympev.2015.04.024. (ang.).
↑ Jacek Twardowski, Kamila Twardowska: Ptaki świata. Szczegółowe opisy 800 gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2016, s. 195. ISBN 978-83-8059-276-6.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Rivoli's Hummingbird. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Eugenes fulgens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Magnificent Hummingbird (Eugenes fulgens). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-20)]. (ang.).

[avibase-3] D. Lepage: Magnificent Hummingbird Eugenes fulgens. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-02-16]. (ang.).

[iucn-4] Eugenes fulgens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Lampornithini Jardine, 1833 (wersja: 2020-03-01). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-14].

[Mielczarek&Cichocki-6] P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40, zeszyt specjalny, s. 152, 1999.

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-14]. (ang.).

[botw-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f D.R. Powers, R. Partida-Lara & P.L. Enríquez: Rivoli's Hummingbird (Eugenes fulgens), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. S.M. Billerman) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-10-17]. (ang.).

[Renner&Schuchmann-9] S.C. Renner & K.-L. Schuchmann. Biogeography, geographical variation, and taxonomy of the hummingbird genera Eugenes Gould, 1856, Sternoclyta Gould, 1858, and Hylonympha Gould, 1873 (Aves: Trochilidae). „Ornithologischer Anzeiger”. 43, s. 103–114, 2004. (ang.).

[Zamudio-Beltrán&Hernández-Baños-10] L.E. Zamudio-Beltrán & B.E. Hernández-Baños. A multilocus analysis provides evidence for more than one species within Eugenes fulgens (Aves: Trochilidae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 90, s. 80–84, 2015. DOI: 10.1016/j.ympev.2015.04.024. (ang.).

[ptswiata-11] Jacek Twardowski, Kamila Twardowska: Ptaki świata. Szczegółowe opisy 800 gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2016, s. 195. ISBN 978-83-8059-276-6.

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]