Amirani
Amirani – w mitologii gruzińskiej heros (pół człowiek pół bóg), protoplasta Promoteusza.
| heros | |
| Występowanie | |
|---|---|
| Rodzina | |
| Matka | |
Amirani był synem Dali, bogini przyrody, zwierząt i łowów, narodzonym ze związku z człowiekiem – myśliwym[1].
Według mitu Swanów, żona myśliwego, w zemście za zdradę męża, zabiła boginię, ścinając jej włosy podczas snu[1]. Myśliwy wydobył dziecko z łona zmarłej matki i nadał mu imię Amirani[1]. Chłopiec miał na ciele znamiona świadczące o jego półboskim pochodzeniu – symbole słońca i księżyca na łopatkach oraz złoty ząb[1].
Mity gruzińskie opowiadają historie tytana Amiraniego, który rzuca wyzwanie bogom, porywa Kamar – symbol ognia i uczy ludi podstaw metalurgii[1]. Za karę bogowie (w niektórych wersjach Jezus Chrystus) przykuli łańcuchami Amiraniego skały (w niektórych wersjach do żelaznego pala) w górach Kaukazu, a orzeł codziennie wydziobywał mu wątrobę, która odrastała w czasie nocy[1]. Wierny pies Amiraniego lizał łańcuchy, by je stopić, jednak kiedy raz do roku stawały się cienkie, bogowie zsyłali kowali, by je naprawić[1]. Według innych mitów, jaskinia, gdzie przykuty był Amirani, ukazywała się ludziom raz na siedem lat[1].
Powstanie mitu o Amiranim datowane jest na III wiek p.n.e.[1] Opowieść mogła być zasłyszana przez greckich podróżników lub osadników i wbudowana w grecki mit o Promoteuszu[1]. W kulturze i literaturze gruzińskiej Amirani symbolizuje naród gruziński[1].
Inne mity o Amiranim mówią o jego narodzinach w ciemnym lesie[2]. Według tych opowieści, Amirani od dzieciństwa przejawiał niespotykaną siłę i apetyt za trzech dorosłych[2]. Podczas poszukiwania skarbu Amirani wraz z braćmi napotkał trójgłowego giganta, którego pokonał[2]. Wówczas gigant poprosił go, by nie zabijał trzech robaków, które wypełzną po śmierci z jego ust[2]. Amirani zgodził się, jednak kiedy z robaków wyrosły trzy smoki: biały, czerwony i czarny, heros zabił dwa pierwsze a następnie został pożarty przez trzeciego, czarnego smoka[2]. Jego bracia rozcięli brzuch bestii i uwolnili Amiraniego[2]. Następnie Amirani udał się na poszukiwania wybranki swego serca – Kumrani[2]. Odnalazł ją w pałacu zwisającym na łańcuchu z nieba i zastał sprzątającą dom[2]. Kumrani zgodziła się z nim uciec, ale dopiero po umyciu naczyń[2]. Amirani zaczął jej pomagać, jednak szybko stracił cierpliwość i zbił naczynie, co spowodowało, że inne naczynia zaalarmowały ojca Kumrani w niebie, który rozpoczął walkę z herosem i jego braćmi[2]. W walce tej zginęli jego bracia a Amirani próbował popełnić samobójstwo, jednak został przywrócony do życia przez Kumrani[2]. Walczył dalej ze smokami, potworami i dzikimi zwierzętami, a w końcu rzucił wyzwanie samemu Bogu[2]. Bóg wbił w ziemię pal – Amirani, aby pokonać Boga miał wyciągnąć go z ziemi[2]. Nie udało mu się to, a Bóg za karę miał przykuć go do pala wbitego w górę Kazbek[2]. Codziennie do Amiraniego przylatywał kruk z chlebem i winem[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k Dali. W: Alexander Mikaberidze: Historical Dictionary of Georgia. Rowman & Littlefield, 2015, s. 121. ISBN 978-1-4422-4146-6. [dostęp 2018-04-08]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Peter Nasmyth: Georgia in the Mountains of Poetry. Gerald Duckworth & Co, 2018. ISBN 978-0-7156-5153-7. [dostęp 2018-04-08]. (ang.).