Analiza specjacyjna

Analiza specjacyjna – dział analizy chemicznej poświęcony badaniu specjacji w próbkach naturalnych. Jest to proces identyfikacji i oznaczania różnych form chemicznych i fizycznych, w jakich dany pierwiastek występuje w badanej próbce. Metoda ta pozwala na uzyskanie szczegółowej informacji o zawartości poszczególnych analitów. Analizie specjacyjnej poddaje się głównie pierwiastki, które zmieniają swoje właściwości w zależności od stopnia utlenienia na którym występują tj. tal, chrom, arsen. Analiza specjacyjna znajduje zastosowania m.in. w ochronie środowiska, biochemii, geologii, medycynie, farmacji oraz kontroli jakości produktów żywnościowych.

Analiza specjacyjna na przykładzie talu

Właściwości talu silnie zależą od stopnia utlenienia, na którym ten pierwiastek występuje, dlatego bardzo ważne jest określenie jego specjacji w badanym materiale. Tal może występować w formie jednowartościowej i trójwartościowej. Toksyczność talu jest powiązana z jego stanem redoks, dlatego też określenie całkowitej zawartości tego pierwiastka nie daje pełnej informacji o zagrożeniu jakim jest obecność danego pierwiastka w badanym materiale. Tl(I) jest termodynamicznie stabilniejszy i mniej reaktywny niż Tl(III), dlatego też Tl(III) może być dużo bardziej toksyczny i niebezpieczny w środowisku. Tl(III) z łatwością ulega redukcji do Tl(I). Ze względu na bardzo niskie stężenia talu w badanych próbkach, jak i z niestabilności Tl(III) wykonanie analizy specjacyjnej talu w środowisku nie należy do łatwych procedur. Występowanie licznych interferencji w biologicznych matrycach również wpływa na określenie rzeczywistej postaci i stężenia talu. Dokładne i precyzyjne wyniki w analizie specjacyjnej talu można otrzymać tylko poprzez zastosowanie bardzo czułych metod badawczych, wyróżniających się niskimi granicami oznaczalności (ng mL^-1). Takie wyniki możemy osiągnąć poprzez zastosowanie kilku metod analitycznych tj. anodowa woltamperometria inwersyjna (ASV) czy wysokosprawna chromatografia cieczowa sprzężona ze spektrometrią mas z plazmą indukcyjnie sprzężoną (HPLC ICP MS).