Andrzej Grenda
Andrzej Ryszard Grenda (ur. 16 stycznia 1955 roku w Łodzi) – polski grafik, rysownik, malarz, pedagog, profesor zwyczajny.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 stycznia 1955 |
|---|---|
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
Życiorys edytuj
Studia ukończył w roku 1978 w łódzkiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych na kierunku grafika warsztatowa, w pracowniach prof. Stanisława Fijałkowskiego, prof. Leszka Rózgi i prof. Andrzeja Bartczaka. W roku 1988 podjął pracę pedagogiczną na Wydziale Grafiki i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, w Pracowni Rysunku prowadzonej przez prof. Andrzeja Kabałę. W roku 2001 uzyskał stopień doktora habilitowanego, a w roku 2010 tytuł profesora nadzwyczajnego łódzkiej uczelni. W roku 2014 uzyskał nominację na profesora zwyczajnego. Wykształcił kilka pokoleń artystów[1].
Twórczość edytuj
Początkowo specjalizował się w gipsorycie i cynkografii, wykonując tą techniką pełnoformatowe ryciny. W połowie lat osiemdziesiątych poświęcił się jednak niemal całkowicie rysunkowi. Pierwsze prace rysunkowe tworzył tylko za pomocą ołówka, nawiązując do koncepcji non finito, która cieszyła się dużym powodzeniem w osiemnastowiecznej estetyce rysunku angielskiego. Z czasem, chcąc dodać do prostych linii szerokie spektrum walorowe, dołączył do swoich prac także techniki fotograficzne. Końcowe dzieło było więc efektem dwóch działań plastycznych: najpierw pokryta rysunkiem tafla szyby służyła jako negatyw do naświetlenia bardzo drobnego płótna fotograficznego, a następnie, po wywołaniu negatywu, następował etap nakładania grafitu. W twórczości tego okresu dominowały achromatyczne formy figuratywne w niedookreślonym kontekście i układzie (Pejzaż górski).
Na początku lat dziewięćdziesiątych Andrzej Grenda opracował własną technikę rysunkową, stosując nakładanie na papier transparentnych warstw ciekłego grafitu wymieszanego z płynnymi mediami o różnej lepkości. Nanoszona na papier grafitowa mikstura mogła być w zależności od potrzeb usuwana. W tego rodzaju pracach równorzędnym narzędziem kreacji nadal pozostawał ołówek. Dzięki tej technice można było uzyskać różne warianty czerni i szarości. Kompozycja w tym okresie była na ogół nieskomplikowana, oparta najczęściej na układach pionów i poziomów. Dzieło zamykało się w prostokącie zorientowanym horyzontalnie lub wertykalnie. Do najważniejszych prac z tego okresu należą rysunki: Wspomnienia z wakacji, Tablice reklamowe o czwartej nad ranem w niedzielę, Okruchy czasu, Droga do Damaszku. W recenzjach podkreślano oryginalność zastosowanych rozwiązań plastycznych i świadome ograniczenie środków wyrazu[2]. Zdaniem krytyków silne kontrasty przy jednoczesnej delikatności rysunku przywodziły na myśl malarską technikę laserunkową, a w sferze skojarzeń literackich nastrojowość poezji Rainera Marii Rilkego[3].
Na początku lat dwutysięcznych Andrzej Grenda pracował nad rysunkami wielkoformatowymi, często tryptykami, na papierze oraz na płótnach o bardzo gęstym splocie, zagruntowanych podkładami o określonej strukturze, chłonności i gładkości. Inspiracją stała się w tym wypadku natura pojmowana jako świat widzialny, a tematami rysunków były pejzaż, czas, a zwłaszcza postać ludzka stanowiąca egzemplifikacją rozmaitych idei i mitów. Widoczne jest to zwłaszcza w rysunkach Czekam Ciebie po północy, Kobieta patrząca w przeszłość, Korowód, Drogeria w Nicei, Samotność i Przepowiednia II. Krytyka podkreślała, że w pracach tych różne elementy narracyjne funkcjonują w obrębie osobnych planów: przestrzennych, czasowych i niekiedy tematycznych. Nie brak w nich również wątków osadzonych w tradycji świata starożytnego i chrystianizmu[4].
Podobne spektrum zagadnień daje się także zauważyć w przypadku malarskiego dorobku Andrzeja Grendy. Tematy i formy jego obrazów nacechowanych odrealnieniem i niejednoznacznością odwołują się bezpośrednio do krainy mitu lub archetypów. Istotną rolę odgrywają w nich również uproszczone znaki bliskie kaligrafii i automatyzmom[5]. Ich intensywna obecność w obrazach sprawia, że twórczość Grendy określa się czasem mianem malarskiej hermeneutyki, dążącej do wydobycia z poszczególnych znaków pierwotnego sensu. W obrazach tych równie istotne są zabiegi technologiczne, które pozwalają modyfikować sposób wykonania linii i jej relacji do podłoża[6]. Zresztą już same tytuły tych prac (Znak, abstract) sugerują, że artysta chce wykroczyć poza rzeczowy charakter malarstwa i zwrócić się ku temu, co pojęciowe[7].
Wybrane wystawy zbiorowe edytuj
- 1990 – Jubileusz 45-lecia PWSSP w Łodzi, Salon Sztuki Współczesnej, Łódź
- 1994 – Łódzki Salon Zimowy 1994, Muzeum Historii Miasta Łodzi
- 1995 – 50–lecie PWSSP w Łodzi, Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi
- 1999 – Akademie der Künste, Berlin, Niemcy
- 1999 – I Międzynarodowy Konkurs Rysunku „Wrocław 1999/2000“, Muzeum Architektury, Wrocław
- 2002 – Ogólnopolska Wystawa Plastyczna „Natura Rzeczy – Ziemia”, Galeria ZPAP, Warszawa
- 2003 – II Międzynarodowy Konkurs Rysunku „Wrocław 2003/2004”, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych, Wrocław
- 2004 – Wystawa laureatów wszystkich Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego, Pałac Branickich, Warszawa
- 2004 – Wystawa rysunków II Międzynarodowego Konkursu Rysunku, Biuro Wystaw Artystycznych, Sandomierz
- 2004 – Wystawa po II Międzynarodowym Konkursie Rysunku – Wrocław, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa
- 2008 – Wystawa po III Międzynarodowym Konkursie Rysunku, Saloniki, Grecja
- 2008 – Wystawa po VI Międzynarodowym Workshop Klubu Polskiego – Koszyce, Ďanová, Słowacja
- 2010 – Muzeum Etnografii i Artystycznego Przemysłu Instytutu Narodowej Akademii Nauk, Lwów, Ukraina
- 2011 – Akademia Sztuk Pięknych, Kijów, Ukraina
- 2013 – „Profesorowie – adepci. Łódzka Szkoła Grafiki Warsztatowej”, Galeria „Kobro“, Łódź
- 2014 – „Dramat Wolności”, Areszt Śledczy Montelupich, Kraków
- 2014 – „Pen to Paper – Contemporary Drawing Show”, Knight Webb Gallery, Londyn, Wielka Brytania
- 2018 – „Kafka – przełamywanie granic”, Galeria Sztuki Współczesnej „Profil”, Poznań
Wybrane wystawy indywidualne edytuj
- 1991 – Neo-Art Galeria, Treviso, Włochy
- 2001 – Galeria „Browarna”, Łowicz
- 2005 – Biuro Wystaw Artystycznych, Sandomierz
- 2007 – Biuro Wystaw Artystycznych, Rzeszów
- 2014 – Biuro Wystaw Artystycznych, Kielce
- 2016 – Galeria Willa, Łódź
- 2018 – Kunstverein und Stadtmuseum, Zweibrücken, Niemcy
- 2019 – Galeria „Jatki”, Ostrów Mazowiecki
- 2022 – Piwnica PodCieniami, Krosno
Przypisy edytuj
- ↑ Marta Rymar, Wstęp [w:] Andrzej Grenda – Kuszenie, Muzeum Rzemiosła w Krośnie, Krosno 2022, str. 2, ISBN 978 83 89921 43 7
- ↑ Ryszard Otręba, O rysunkach Andrzeja Grendy – słowo [w:] Grenda – Rysunki, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 2013, str. 63, ISBN 978 83 63141 18 9
- ↑ Włodzimierz Kotkowski, Aluzje do natury [w:] Grenda – Rysunki, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa 2013, str. 65, ISBN 978 83 63141 18 9
- ↑ Dariusz Leśnikowski, Wstęp [w:] Andrzej Grenda, Firma Projektowo-Wydawnicza Jurczyk, Łódź 2001, str. 2, ISBN 83 911095 7 7
- ↑ Dariusz Leśnikowski, Relacje znakowe w twórczości wybranych łódzkich artystów [w:] Znaki, kody, komunikaty, Miejska Galeria Sztuki, Łódź 2018, str. 10, ISBN 978 83 63942 51 9
- ↑ Grzegorz Sztabiński, Kiedy rzecz staje się znakiem [w:] Kiedy rzecz staje się znakiem, Akademia Sztuk Pięknych, Łódź 2019, str. 9, ISBN 978-83-66037-40-3
- ↑ Paulina Sztabińska-Kałowska, Rzeczy, znaki i cytowanie, Format. Pismo artystyczne, nr 84/2020, str. 48