Andy García

Andy García
	; Andy García (2009)
Imię i nazwisko	Andrés Arturo García Menéndez
Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1956 ; Bejucal
Zawód	aktor, reżyser
Współmałżonek	Marivi Lorido Garcia; (od 1982)
Lata aktywności	od 1978
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Andy García, właśc. Andrés Arturo García Menéndez^[1] (ur. 12 kwietnia 1956 w Bejucal) – kubańsko-amerykański aktor i reżyser, laureat Złotego Globu za rolę kubańskiego trębacza i pianisty jazzowego Arturo Sandovala w filmie telewizyjnym HBO Miłość lub ojczyzna. Historia Artura Sandovala (For Love or Country: The Arturo Sandoval Story, 2000) w reżyserii Josepha Sargenta^[2].

W 1995 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 7000 Hollywood Boulevard^[3]^[4].

Życiorys edytuj

Wczesne lata edytuj

Urodził się w Bejucal, w prowincji Mayabeque, do 2010 prowincji Hawana, w rodzinie katolickiej^[5] jako syn nauczycielki języka angielskiego Amelie (z domu Menéndez) Garcíi i prawnika René Garcíi Núñeza^[6]. Wychowywał się z siostrą Tessi i bratem René (jego brat bliźniak zmarł w macicy). W wieku pięciu lat wyjechał z rodzinnej Hawany. Jego rodzina osiedliła się w Miami Beach, uciekając przed inwazją w Zatoce Świń i komunistycznymi rządami Castro^[5]. W ciągu kilku lat zbudowali milionową firmę perfumeryjną. García uczęszczał do Miami Beach Senior High School, gdzie grał w drużynie koszykówki. Podczas ostatniego roku w szkole średniej zachorował na mononukleozę. Brał udział w zajęciach aktorskich z Jayem W. Jensenem. Ostatecznie wybrał aktorstwo i po studiach na stanowym uniwersytecie Florida International University zadebiutował w miejscowym teatrze.

Kariera edytuj

Na początku lat 80. przeniósł się do Los Angeles, gdzie pojawił się w serialu NBC Posterunek przy Hill Street (1981), a także w komedii Blue Skies Again (1983) z Mimi Rogers^[7]. Został zauważony przez Briana De Palmę kompletującego obsadę do dramatu kryminalnego Nietykalni (The Untouchables, 1987)^[8]. Po roli dobrego gliny w dreszczowcu Wydział wewnętrzny (Internal Affairs, 1990) reżyser Francis Ford Coppola złożył mu propozycję zagrania brutalnego zabijaki Dona Vincenta 'Vinniego' Manciniego-Corleone w ostatniej odsłonie losów słynnej mafijnej rodziny Corleone Ojciec chrzestny III (The Godfather: Part III, 1990). Rola ta przyniosła mu nominację do nagrody Oscara i Złotego Globu^[2].

Idąc za ciosem grywał potem podobnych twardzieli: detektywów (Jennifer 8 (Jennifer Eight, 1992), cwaniaczków Przypadkowy bohater (Hero, 1992)), byłych gangsterów (Rzeczy, które robisz w Denver będąc martwym (Things to Do in Denver When You're Dead, 1995)), włoskich mafiosów (Hoodlum (1997)) i gliniarzy (W akcie desperacji (Desperate Measures (1998)). Ale równie wielkiego sukcesu nie odniósł. Spodobał się natomiast w dramacie Kiedy mężczyzna kocha kobietę (When a Man Loves a Woman, 1994), w którym stworzył przejmującą kreację męża wspierającego walczącą z alkoholizmem żonę.

Znaczący akcent w swojej karierze zawdzięcza roli czarnego charakteru w trzech częściach Ocean’s Eleven: Ryzykowna gra (Ocean’s Eleven, 2001), Ocean’s Twelve: Dogrywka (Ocean’s Twelve, 2004) i Ocean’s Thirteen (2007). Jako kuty na cztery nogi właściciel kasyna Terry Benedict jest bezwzględny, zły do szpiku kości i ma fioła na punkcie władzy.

Oprócz aktorstwa jego pasją jest muzyka – codziennie gra na fortepianie i bongosach, komponuje i produkuje płyty.

Jako reżyser ma na koncie dokumentalny film Cachao... Como Su Ritmo No Hay Dos (1993) o twórcy mambo, Israelu Lopezie. Kolejny jego film Hawana – miasto utracone (The Lost City, 2005) to nostalgiczna opowieść o stolicy Kuby z końca lat 50.

Życie prywatne edytuj

Jest praktykującym katolikiem^[9]. Od 1982 roku żonaty z Kubanką Marivi Victorią Lorido, z którą ma czworo dzieci: Dominika Cristinę (ur. 16 sierpnia 1984), Daniella (ur. 3 stycznia 1988), Alessandrę Andreę (ur. 20 czerwca 1991) i Andresa Antonio (ur. 28 stycznia 2002).

Filmografia edytuj

Filmy fabularne edytuj

Rok	Tytuł filmu	Rola	Reżyseria
1983	Blue Skies Again	Ken	Richard Michaels
	A Night in Heaven	T.J. – barman	John G. Avildsen
	Guaguasi	Ricardo	Jorge Ulla
1984	Samotny facet (The Lonely Guy)		Arthur Hiller
1985	Niebezpieczna aura (The Mean Season)	Ray Martínez	Phillip Borsos
1986	Śmierć na wiele sposobów (8 Million Ways to Die)	Angel Moldonado	Hal Ashby
1987	Nietykalni (The Untouchables)	agent George Stone/Giuseppe Petri	Brian De Palma
1988	Wszystko albo nic (Stand and Deliver)	dr Ramírez	Ramón Menéndez
	Brudne pieniądze (Clinton and Nadine, TV)	Clinton Dillard	Jerry Schatzberg
	Amerykańska ruletka (American Roulette)	Carlos Quintas	Maurice Hatton
1989	Czarny deszcz (Black Rain)	detektyw Charlie Vincent	Ridley Scott
1990	Wydział wewnętrzny (Internal Affairs)	Raymond Avila	Mike Figgis
	Pokaz siły (A Show of Force)	Luis Ángel Mora	Bruno Barreto
	Ojciec chrzestny III (The Godfather: Part III)	Vincent Mancini	Francis Ford Coppola
1991	Umrzeć powtórnie (Dead Again)	Gray Baker	Kenneth Branagh
1992	Jennifer 8 (Jennifer Eight)	sierżant John Berlin	Bruce Robinson
1992	Przypadkowy bohater (Hero)	John Bubber	Stephen Frears
1994	Kiedy mężczyzna kocha kobietę (When a Man Loves a Woman)	Michael Green	Luis Mandoki
1995	Rzeczy, które robisz w Denver, będąc martwym (Things to Do in Denver when You’re Dead)	Jimmy "święty Jimmy" Tosnia	Gary Fleder
	Braterskie porachunki (Steal Big, Steal Little)	Ruben Partida Martinez/Robert Martin/Narrator	Andrew Davis
	Młodzi gniewni (Dangerous Minds)	sceny usunięte	John N. Smith
1996	Noc na Manhattanie (Night Falls on Manhattan)	Sean Casey	Sidney Lumet
1997	Zniknięcie Garcia Lorca (Disappearance of Garcia Lorca)	Federico García Lorca	Marcos Zurinaga
1997	Gangster (Hoodlum)	Lucky Luciano	Bill Duke
1998	W akcie desperacji (Desperate Measures)	Frank Conner	Barbet Schroeder
1999	Z miłości do... (Just the Ticket)	Gary Starke	Richard Wenk
1999	Trudny wybór (Swing Vote, TV)	Joseph Kirkland	David Anspaugh
2000	Lakeboat	Guigliani	Joe Mantegna
2000	Miłość lub ojczyzna. Historia Artura Sandovala (For Love or Country: The Arturo Sandoval Story, TV)	Arturo Sandoval	Joseph Sargent
2001	Milczenie (The Unsaid)	Michael Hunter	Tom McLoughlin
	Gra w słowa (The Man from Elysian Fields)	Byron Tiller	George Hickenlooper
	Ocean’s Eleven: Ryzykowna gra (Ocean’s Eleven)	Terry Benedict	Steven Soderbergh
2003	Przekręt doskonały (Confidence)	agent specjalny Gunther Butan	James Foley
2003	Zupełnie jak Mona (Just Like Mona)		Joe Pantoliano
2004	Amnezja (Twisted)	Mike Delmarco	Philip Kaufman
	Modigliani, pasja tworzenia (Modigliani)	Amedeo Modigliani	Mick Davis
	Ocean’s Twelve: Dogrywka (Ocean’s Twelve)	Terry Benedict	Steven Soderbergh
2005	Hawana – miasto utracone (The Lost City)	Fico Fellove	Andy García (także scenarzysta i producent wykonawczy)
2005	Uwięziona we śnie (The Lazarus Child)	Jack Heywood	Graham Theakston
2006	As w rękawie (Smokin' Aces)	Stanley Locke	Joe Carnahan
2007	Ocean’s Thirteen	Terry Benedict	Steven Soderbergh
2007	Odwrócić przeznaczenie (The Air I Breathe)	Fingers	Jieho Lee
2008	Cziłała z Beverly Hills (Beverly Hills Chihuahua)	Delgado (głos)	Raja Gosnell
2008	Zakochany Nowy Jork (New York, I Love You)	Garry	Jiang Wen
2009	Różowa Pantera 2 (The Pink Panther 2)	inspektor Vicenzo Brancaleone	Harald Zwart
	City Island	Vince Rizzo	Raymond De Felitta
	Szlak śmierci (La Linea)	Javier Salazar	James Cotten
2010	Across the Line: The Exodus of Charlie Wright	Jorge Garza	R. Ellis Frazier
2011	5 dni wojny (5 Days of August)	Micheil Saakaszwili	Renny Harlin
2012	Mroczna prawda (A Dark Truth)	Jack Begosian	Damian Lee
2012	Cristiada (For Greater Glory: The True Story of Cristiada)	generał Enrique Gorostieta Velarde	Dean Wright
2013	Open Road	Chuck	Márcio Garcia
2013	Dzień w Middleton (At Middleton)	George Hartman	Adam Rodgers
2014	Udając gliniarzy (Let's Be Cops)	detektyw Brolin	Luke Greenfield
	Wyrok za prawdę (Kill the Messenger)	Norwin Meneses	Michael Cuesta
	Rob the Mob	Big Al	Raymond De Felitta
	Rio 2	Eduardo (głos)	Carlos Saldanha
2016	Ghostbusters: Pogromcy duchów (Ghostbusters: Answer the Call )	major Bradley	Paul Feig
	Max Steel	dr Miles Edwards	Stewart Hendler
	Wspomnienia płatnego zabójcy (True Memoirs of an International Assassin)	El Toro	Jeff Wadlow
	Pasażerowie (Passengers)	admirał Norris	Morten Tyldum
2017	Geostorm	Andrew Palma	Dean Devlin
2018	Pozycja obowiązkowa (Book Club)	Mitchell	Bill Holderman
	My Dinner with Hervé (TV)	Ricardo Montalbán	Sacha Gervasi
	Złe psy (Bent)	Jimmy Murtha	Robert Moresco
	Mamma Mia: Here We Go Again!	Fernando Cienfuegos	Ol Parker
	Przemytnik (The Mule)	Laton	Clint Eastwood
2019	Zabójczy umysł (Against the Clock)	Gerald Hotchkiss	Mark Polish
2020	Przewrotny umysł (Words on Bathroom Walls)	Ojciec Patrick	Thor Freudenthal
	Ana	Rafa	Charles McDougall
	What About Love	Peter Tarlton	Klaus Menzel
2021	Barb i Star jadą do Vista Del Mar (Barb and Star Go to Vista Del Mar)	Tommy Bahama	Josh Greenbaum
	Jeden gniewny człowiek (Wrath of Man)	Agent King	Guy Ritchie
	Big Gold Brick	Floyd	Brian Petsos
	Dzień odkupienia (Redemption Day)	Ambasador Earl Williams	Hicham Hajji
	Hemingway & Fuentes	Fuentes	Andy Garcia (także scenarzysta i producent)

seriale TV edytuj

1978: ¿Qué pasa, U.S.A.? jako chłopak Carmen
1981: Posterunek przy Hill Street (Hill Street Blues) jako uliczny dzieciak
1984: Napisała: Morderstwo jako biały twardziel
1984: Posterunek przy Hill Street (Hill Street Blues) jako Ernesto
1985: Alfred Hitchcock przedstawia (Alfred Hitchcock Presents) jako Alejandro
2001: Frasier jako Terrance (głos)
2003: Will & Grace jako Milo
2010: Top Gear - gość
2011: Simpsonowie (The Simpsons) jako zręczny wydawca (głos)
2012: Dora poznaje świat (Dora the Explorer) jako Don Kichot
2016: Gracze (Ballers) jako Andre Allen

Bibliografia edytuj

Andy García. T. 6: Kolekcja Alfred Hitchcock Przedstawia. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., lipiec 2009, s. 6. ISBN 978-83-252-0467-9.

Przypisy edytuj

↑ Personalidade: Andy Garcia (Cuba). InterFilmes.com. [dostęp 2018-07-25]. (port.).
↑ ^a ^b Andy Garcia. MYmovies. [dostęp 2018-07-25]. (wł.).
↑ Andy García. Walk of Fame. [dostęp 2022-08-26]. (ang.).
↑ Agustin Gurza: Hollywood Star Walk: Andy García. „Los Angeles Times”, 2006-04-23. [dostęp 2022-08-26]. (ang.).
↑ ^a ^b catholicdigest.com (2013-04-05): Andy Garcia – aktor z zasadami. Polonia Christiana. [dostęp 2017-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-25)]. (pol.).
↑ Andy Garcia Biography (1956–). Filmreference.com. [dostęp 2018-07-25]. (ang.).
↑ Andy Garcia. Rotten Tomatoes. [dostęp 2018-07-25]. (ang.).
↑ Andy Garcia (12 de Abril de 1956). Filmow. [dostęp 2018-07-25]. (port.).
↑ Decca Aitkenhead (2010-07-19): Andy Garcia: 'The problem with producing movies? You get paid last'. The Guardian. [dostęp 2017-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-25)]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Andy García w bazie IMDb (ang.)
Andy García w bazie Filmweb
Andy García w bazie Notable Names Database (ang.)

[interfilmes-1] Personalidade: Andy Garcia (Cuba). InterFilmes.com. [dostęp 2018-07-25]. (port.).

[mymovies-2] Andy Garcia. MYmovies. [dostęp 2018-07-25]. (wł.).

[3] Andy García. Walk of Fame. [dostęp 2022-08-26]. (ang.).

[4] Agustin Gurza: Hollywood Star Walk: Andy García. „Los Angeles Times”, 2006-04-23. [dostęp 2022-08-26]. (ang.).

[pch24-5] tholicdigest.com (2013-04-05): Andy Garcia – aktor z zasadami. Polonia Christiana. [dostęp 2017-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-25)]. (pol.).

[filmreference-6] Andy Garcia Biography (1956–). Filmreference.com. [dostęp 2018-07-25]. (ang.).

[rottentomatoes-7] Andy Garcia. Rotten Tomatoes. [dostęp 2018-07-25]. (ang.).

[filmow-8] Andy Garcia (12 de Abril de 1956). Filmow. [dostęp 2018-07-25]. (port.).

[theguardian-9] Decca Aitkenhead (2010-07-19): Andy Garcia: 'The problem with producing movies? You get paid last'. The Guardian. [dostęp 2017-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-25)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]