Aniela Aszpergerowa
Aniela Aszpergerowa, z domu Kamińska (ur. 29 listopada 1816[według kogo?] w Warszawie, zm. 27 stycznia 1902 we Lwowie) – polska aktorka.
| |
| Imię i nazwisko |
Aniela Kamińska |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Lata aktywności |
1835-1896 |
Życiorys edytuj
Była córką Stefana Kamińskiego i Marii z Wasińskich. Została żoną Wojciecha Aszpergera (do 1838 r. występowała pod nazwiskiem panieńskim)[1]. Rozpoczęła karierę w Warszawie, debiutowała na deskach Warszawskich Teatrów Rządowych wiosną 1835 r. 30 marca tego roku zadebiutowała w roli Ludwiki (Zazdrośni w miłości) na scenie Teatru Rozmaitości i została doń zaangażowana. Grała też na deskach teatrów Mińska Litewskiego i Wilna. Przez kolejne kilkadziesiąt lat związana była ze lwowską sceną teatralną. Występowała na scenie Teatru Skarbkowskiego podczas jego uroczystego otwarcia w 1842 r., grając rolę Anieli w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry, zaś w 1900 r. podczas ostatniego w tym teatrze przedstawienia zasiadała w jednej z lóż jako honorowy gość. Była aktorką wszechstronną – w jej repertuarze były role melodramatyczne, komediowe i współczesne. Początkowo powierzano jej role amantek, później role tragiczne. Grała w dramatach Williama Szekspira (Ofelia w Hamlecie), Juliusza Słowackiego (Wdowa w Balladynie), komediach Fredry (Aniela, Klara w Ślubach panieńskich).
Za działalność patriotyczną została aresztowana w 1864 r. i skazana na 1 rok więzienia. We Lwowie cieszyła się ogromnym uznaniem i popularnością. Jej pogrzeb na Cmentarzu Łyczakowskim stał się wielką manifestacją. Poślubiła aktora Wojciecha Aszpergera[2]. Była teściową Adama Giełguda, prababką angielskiego aktora Johna Gielguda. Po jego śmierci prasa brytyjska przypisywała Aszpergerowej litewskie pochodzenie, łącząc litewskie korzenie rodu Gielgudów i krótki pobyt aktorki w Wilnie.
Kariera aktorska edytuj
- Warszawskie Teatry Rządowe (1835-1841)
- Teatr w Wilnie (1836-1840)
- Teatr w Mińsku Litewskim (1837-1839)
- Teatr Skarbkowski we Lwowie (1842-1896)
Przypisy edytuj
- ↑ Aniela Aszpergerowa, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-10-31].
- ↑ St. Meliński Aniela Aszpergerowa „Kurier Lwowski” 1902 nr 29 s. 5
Bibliografia edytuj
- Ludwik Simon, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 175.
- Aniela z Kamińskich Aszpergerowa. kuriergalicyjski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-20)].