Wikipedia

Antoni Jahołkowski

polski aktor

Antoni Jahołkowski (ur. 1 lipca 1931 w Radomiu, zm. 1 września 1981 we Wrocławiu) – polski aktor teatralny i filmowy, teoretyk teatru, pedagog i aktor Teatru Laboratorium.

Antoni Jahołkowski
Data i miejsce urodzenia

1 lipca 1931
Radom

Data i miejsce śmierci

1 września 1981
Wrocław

Zawód

aktor, pedagog

Życiorys edytuj

W 1952 rozpoczął studia na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Przerwał je dla szkoły aktorskiej, której ostatecznie nie dokończył normalnym trybem. Występował jako aktor estradowy w Teatrze Rapsodycznym, następnie Rozmaitości w Krakowie[1]. Wystąpił w filmie Jadą goście jadą... w 1962[2]. W 1963 w trybie eksternistycznym ukończył studia na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie.

Aktor w Teatrze Laboratorium edytuj

Od 1959 występował w Teatrze 13 Rzędów i Teatrze Laboratorium Jerzego Grotowskiego w Opolu, następnie we Wrocławiu – aż do samorozwiązania teatru. Brał udział we wszystkich przedstawieniach zespołu. W czasie prób nad Akropolis, gdy członkowie teatru prowadzili konkretne treningi w zakresie umiejętności aktorskich, Jahołkowski kierował ćwiczeniami ze śpiewu i muzyki. Od Studium o Hamlecie wyspecjalizował się w postaciach racjonalistów i władców (np. Król w Księciu Niezłomnym oraz Szymon-Piotr w Apocalypsis cum figuris), będących antagonistami postaci ofiarniczych (kreowanych zazwyczaj przez Ryszarda Cieślaka).

W latach 70. brał udział w działaniach parateatralnych (m.in. Special Project), współpracował przy realizacji staży z cyklu Acting Therapy Zygmunta Molika, należał także do zespołu realizującego Drzewo Ludzi[3].

Prowadził staże parateatralne i wykłady z metody aktorskiej, m.in. na uniwersytetach amerykańskich (Nowy Jork, Hamilton, 1977), staże i warsztaty twórcze, na przykład w Berkeley (1977), Turynie, Winterthur, Monachium, Aarhus (1980/1981). W 1981 zagrał w Teatrze Laboratorium główną rolę w quasi-spektaklu Thanatos polski. Inkantacje w reżyserii Ryszarda Cieślaka[4]. Choroba i śmierć Antoniego Jahołkowskiego spowodowała zaprzestanie prac przy Thanatosie polskim[4].

Kariera teatralna edytuj

dramat autor rola reżyser teatr miejsce data premiery
Jadzia wdowa Ryszard Ruszkowski Kucharz Jerzy Bujański Teatr Rozmaitości Kraków 22 kwietnia 1959
Orfeusz Jean Cocteau Azrael, Protokulant Jerzy Grotowski Teatr 13 Rzędów Opole 10 sierpnia 1959
Kain George Byron Adam Jerzy Grotowski Teatr 13 Rzędów Opole 30 stycznia 1960
Kabaret Błażeja Sartra Adam Kurczyna Staruszek III, Kelner Zygmunt Molik Teatr 13 Rzędów Opole 15 maja 1960
Misterium buffo według Władymira Majakowskiego Jerzy Grotowski Teatr 13 Rzędów Opole 31 lipca 1960
Siakuntala według Kālidāsy Wesołek, Rybak Jerzy Grotowski Teatr 13 Rzędów Opole 13 grudnia 1960
Turyści Estrada Publicystyczna Jerzy Grotowski Teatr 13 Rzędów Opole 1 kwietnia 1961
Dziady Adam Mickiewicz Jerzy Grotowski Teatr 13 Rzędów Opole 18 czerwca 1961
Pamiętnik śląski Estrada Publicystyczna Zygmunt Molik Teatr 13 Rzędów Opole 9 lipca 1961
Idiota według Fiodora Dostojewskiego Rogożyn Waldemar Krygier Teatr 13 Rzędów Opole 21 października 1961
Kordian Juliusz Słowacki Dozorca (Prezes) Jerzy Grotowski Teatr 13 Rzędów Opole 13 lutego 1962
Akropolis Stanisław Wyspiański Anioł II[5] Jerzy Grotowski, Józef Szajna Teatr Laboratorium 13 Rzędów Opole 10 października 1962
Tragiczne dzieje doktora Fausta Christopher Marlowe Mefisto Jerzy Grotowski Teatr Laboratorium 13 Rzędów Opole 23 kwietnia 1963
Studium o Hamlecie na tekstach Williama Shakespeare’a i Stanisława Wyspiańskiego Jerzy Grotowski Teatr Laboratorium 13 Rzędów Opole kwiecień 1964[6]
Akropolis
(V wersja) 		Stanisław Wyspiański Izaak-Strażnik Jerzy Grotowski Teatr Laboratorium Wrocław 17 maja 1967
Ewangelie
próba otwarta[7] 		opoka Jerzy Grotowski Teatr Laboratorium Wrocław 1967
Książę Niezłomny Juliusz Słowacki Król Jerzy Grotowski Teatr Laboratorium Wrocław 19 marca 1968
Apocalypsis cum figuris Jerzy Grotowski Szymon Piotr Jerzy Grotowski Teatr Laboratorium Wrocław 19 lipca 1968
Thanatos polski. Inkantacje na motywach Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego (roboczy tytuł Po Dostojewsku[8]) z tekstami wierszy Adama Mickiewicza, Czesława Miłosza, Rafała Wojaczka i Reny Mireckiej, w układzie Ryszarda Cieślaka[4] Ryszard Cieślak Teatr Laboratorium Wrocław próby z publicznością, oficjalny pokaz 28 lutego 1981[4]

Źródło[9]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Antoni Jahołkowski: Ciekawość i gotowość szukania nowego, rozmawiał Tadeusz Burzyński, [w:] Tadeusz Burzyński: Mój Grotowski, wybór i opracowanie Janusz Degler i Grzegorz Ziółkowski, posłowie Janusz Degler, Wrocław 2006, s. 147–148.
  2. ↑ Andrzej Trzos-Rastawiecki: Jadą goście jadą.... Film Polski, 1962. [dostęp 2010-02-15]. (pol.).
  3. ↑ Jahołkowski Antoni [online], grotowski.net [dostęp 2019-09-17] (pol.).
  4. ↑ a b c d Kornaś Tadeusz: „Thanatos Polski” w Teatrze Laboratorium, „Pamiętnik Teatralny” 2000 z. 1–4, s. 272–283.
  5. ↑ Za: od lewej: Ryszard Cieślak (Anioł I), Andrzej Bielski (Pani) i Antoni Jahołkowski (Anioł II) w Acropolis (II wersja), Teatr Laboratorium, 1963. [w:] fot. [on-line]. [dostęp 2010-02-15]. (pol.).
  6. ↑ Plakat do spektaklu „Studium o Hamlecie” według Shakespeare’a i Wyspiańskiego, Opole 1964. Projekt Waldemar Krygier. [dostęp 2010-02-15]. (pol.).
  7. ↑ Plakat do prób otwartych spektaklu „Ewangelie”, Wrocław 1967. Projekt Waldemar Krygier. [dostęp 2010-02-19]. (pol.).
  8. ↑ „Początkowo dzieło miało nosić tytuł Po Dostojewsku. Nie dlatego jednak, że zamierzano wykorzystać prozę Dostojewskiego, lecz dlatego, że chciano przekazać dylematy człowieka z taką mocą, jak robił to autor Zbrodni i kary. Pokazać człowieka rozpiętego między dobrem a władzą, zdolnego do tkliwości i miłości, a równocześnie w pełni jego okrucieństwa, wybierającego pomiędzy namiętnością i Bogiem. Doświadczenia wyniesione z lektury Dostojewskiego zderzyły się z własnymi doświadczeniami twórców.” za: Tadeusz Kornaś: Inny Teatr. „Pamiętnik Teatralny” 2000 nr 1-4, s. 272–283.. [dostęp 2010-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-26)]. (pol.).
  9. ↑ Antoni Jahołkowski – kariera teatralna. e-teatr. [dostęp 2010-02-19]. (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Ludwik Flaszen: Antek, „Notatnik Teatralny” 2001 nr 22–23, s. 99–108.
  • Antoni Jahołkowski: Ciekawość i gotowość szukania nowego, rozmawiał Tadeusz Burzyński, „Gazeta Robotnicza” 1979 nr 263, z 22 listopada, s. 3, 5. Przedruk, [w:] „Notatnik Teatralny” 2001 nr 22–23, s. 95–98 oraz, [w:] Tadeusz Burzyński: Mój Grotowski, wybór i opracowanie Janusz Degler i Grzegorz Ziółkowski, posłowie Janusz Degler, Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, Wrocław 2006, s. 147–154.\

Zobacz też edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Antoni_Jahołkowski&oldid=71153496”