Antoni Wiktorowski
Antoni Józef Wiktorowski[a] (ur. 13 czerwca 1893 w Małej Wsi[2], zm. ?) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
 Antoni Wiktorowski (przed 1934) | |
 podpułkownik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 czerwca 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
n/n |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1936; |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca pułku |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
       
| |
Życiorys edytuj
Urodził w rodzinie ziemiańskiej w Małej Wsi w powiecie sandomierskim, znajdującej się wówczas w Guberni Radomskiej na terenie zaboru rosyjskiego. Rodzina pieczętowała się herbem rycerskim Jastrzębiec. Był jednym z trójki dzieci Piotra Wiktorowskiego, właściciela majątku w Małej Wsi, i Katarzyny z d. Pietrzykowskiej[3].
Po wybuchu I wojny światowej został wcielony w 1915 roku do armii rosyjskiej[4]. Służył w 2 Syberyjskim Pułku Strzelców[4]. Następnie skierowany do szkoły oficerskiej w Pskowie[4]. Po ukończeniu szkoły zgłosił się na ochotnika w 1917 roku do I Korpusu Polskiego[4]. W stopniu podporucznika służył w 2 pułku strzelców polskich 1 Dywizji Strzelców Polskich. Po rozbrojeniu Korpusu przez Niemców wrócił do kraju w grudniu 1918 roku[4].
Z uwagi na zły stan zdrowia do Wojska Polskiego wstąpił dopiero 16 lipca 1919 roku. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej w składzie 49 pułku piechoty. Dowodził kompanią, a przejściowo także III batalionem[4]. Za atak na pozycje bolszewickie pod Iwankowcami w dniu 1 kwietnia 1920 roku został odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy.
Służył jako dowódca kompanii w 44 pułku Strzelców Legii Amerykańskiej w Równem. W sierpniu 1929 został przeniesiony z 49 pp do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej na stanowisko instruktora[4][5]. W czasie roku szkolnego 1929/1930 był komendantem klasy „C”[6]. W marcu 1931 został przeniesiony do 2 pułku piechoty Legionów w Sandomierzu[7][8] na stanowisko dowódcy 7. kompanii[4]. W 1933 roku objął dowództwo I batalionu tego pułku stacjonującego w Staszowie. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 109. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. W tym samym roku został przeniesiony do rezerwy z uwagi na stan zdrowia (gruźlica).
Zmobilizowany we wrześniu 1939 roku, dostał się do niewoli niemieckiej. Zwolniony ze względu na stan zdrowia. W październiku 1939 roku założył konspiracyjną organizację „PIAST” wraz z którą został włączony w struktury ZWZ, a potem w AK. Od 1 lipca 1944 roku komendant Obwodu AK Sandomierz. W czasie Akcji „Burza” dowódca 2 pułku piechoty Legionów AK. 8 października 1944 roku przeniesiony z powrotem do konspiracji w obwodzie włoszczowskim z powodu pogarszającego się stanu zdrowia. Zakonspirowany został w Lipnie.
Po rozwiązaniu AK wrócił na Wielkanoc 1945 roku do domu, gdzie wskutek donosu został aresztowany przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego 2 kwietnia 1945 roku. Wśród ubowców część była ze Staszowa (Teodor Kufel komendant UB w Staszowie) i Sandomierza[10]. Więziony w więzieniach według różnych źródeł w Kielcach, Łodzi i Wawrze. Przyczyna i miejsce zgonu pozostają nieznane.
Symboliczna mogiła Antoniego Wiktorowskiego znajduje się na Cmentarzu Katedralnym w Sandomierzu obok grobu jego żony – Konstancji.
W Klimontowie umiejscowiony jest pominik ku czci ppłk. Antoniego Wiktorowskiego[11].
W 2019 ppłk Antoni Wiktorowski został patronem 3. Sandomierskiego Batalionu Radiotechnicznego[12].
Awanse edytuj
podporucznik – 1917 r.
porucznik – 1 marca 1920 r.
kapitan – 1 stycznia 1931 r.
major – 1 stycznia 1936 r.
podpułkownik – 10 września 1944 r.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 30 czerwca 1921[13]
- Krzyż Walecznych[14]
- Krzyż Zasługi z Mieczami
- Medal Niepodległości – 23 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[15][16]
- Srebrny Krzyż Zasługi[17]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[17]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[17]
- Odznaka za Rany i Kontuzje[17]
- Odznaka Pamiątkowa 2 pułku piechoty Legionów[17]
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 36.
- ↑ 2 pułk piechoty Legionów Armii Krajowej, Piotr Sierant, Warszawa 1996 r., Wydawnictwo Bellona
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f g h Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 sierpnia 1929 roku, s. 294.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 422.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 99.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 69, 532.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 343.
- ↑ Wiktorowski Antoni "Kruk" - AK Okręg Kielce [online], akokregkielce.pl [dostęp 2018-04-14] (pol.).
- ↑ Pomnik pamięci ppłk. Antoniego Wiktorowskiego w Klimontowie - Fluidi [online], www.fluidi.pl [dostęp 2018-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-15] (pol.).
- ↑ Dz.Urz.MON 2019 poz. 77. 2019-04-29. [dostęp 2019-05-05]. (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 23 lipca 1921 roku, s. 1181.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 69.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 19 marca 1934 roku, s. 112.
- ↑ a b c d e Na podstawie fotografii zamieszczonej w [1]
Bibliografia edytuj
- Wiktorowski Antoni Józef. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.11-690 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-05-20].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Gdzie jest twa mogiła pułkowniku Wiktorowski?, Józef Myjak, Tygodnik Nadwiślański, Nr 50 (554) s. 8.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.