Antykwa barokowa
Antykwa barokowa − rodzaj pisma antykwowego, który rozwinął się w okresie baroku, cechujący się dużą czytelnością i trwałością. Antykwa barokowa jest często określana jako rodzaj łącznika między elegancją i lekkimi formami antykw renesansowych, a starannie modelowanymi antykwami klasycystycznymi.
Historia edytuj
Rozkwit antykwy barokowej przypadł na wiek XVII. W powszechnym użyciu była ona jeszcze przez większą część wieku XVIII, natomiast w kolejnym stuleciu nastąpiło jej odrodzenie[1]. W związku z rozwojem technik graficznych, m.in. użycia suchej igły i stalorytu, obraz litery stał się wyraźniejszy niż we wcześniejszych krojach, zwłaszcza w zakresie szczegółów i zróżnicowania grubości kresek[2].
Rozwój antykwy barokowej zaznaczył się głównie w Europie Zachodniej, przede wszystkim w Anglii, Francji i Holandii.
Holenderskie antykwy barokowe powstały w wieku XVII, a ich główni autorzy to Anton Janson, Christoffel van Dijck i Johann Michael Fleischmann. Kroje tego pisma podobne są do antykw renesansowych, a ich cechą charakterystyczną jest smukłość linii.
Francuska odmiana antykwy barokowej powstała w 1692 roku, kiedy to Ludwik XVI zlecił zaprojektowanie nowego kroju pisma – Romain du Roi. Zostało ono opracowane przez Philippe'a Grandjeana i mogło być używane tylko w Drukarni Królewskiej. Pierre Simon Fournier stworzył na jego podstawie krój do użytku ogólnego.
Typ angielski rozwinął się w wieku XVIII, a jego główni przedstawiciele to William Caslon i John Baskerville[3].
W późniejszym okresie powstawały adaptacje stylów historycznych, wśród których można wymienić:
- Monotype „Garamond” – oparty na kroju francuskiego typografa Jeana Jannona z ok. 1621 r.
- Elzevir – powstały na podstawie kroju stworzonego przez Christoffela van Dijcka z Amsterdamu w latach 60. XVII w.
- Linotype Janson Text – wzorowany na kroju Miklósa Kisa z Amsterdamu z ok. 1685 r.
- Adobe Caslon – inspirowany krojem wykonanym w Anglii przez Williama Caslona w latach 30. XVIII w.[1]
Cechy edytuj
Omawiane antykwy w swojej formie odwołują się do sztuki barokowej – są dynamiczne i charakteryzują się znacznym wykorzystaniem przeciwieństw. W porównaniu do „pisanych” antykw renesansowych kształty liter w antykwie barokowej są bardziej wymodelowane. Natomiast ślad prowadzenia pióra nie jest tak widoczny jak we wcześniejszych formach. W piśmie barokowym po raz pierwszy pojawia się połączenie antykwy i kursywy w jednym wierszu[1].
Najistotniejsze cechy antykwy barokowej:
- prawie prosta oś litery,
- kontrastowość grubych i cienkich elementów liter oraz wysokości między minuskułą a majuskułą,
- kąt nachylenia kursywy wynosi najczęściej 15-20° i jest znacznie zróżnicowany w zakresie jednej odmiany,
- szeryfy odmiany prostej zaostrzone i obcięte prostopadle do linii bazowej pisma,
- szeryfy w kursywie są poziome i ostre,
- łezkowate zwieńczenia liter,
- oś cieniowania zawsze występuje pod kątem innym niż prosty,
- powiększona wysokość x.
Przykładowe kroje edytuj
Janson, Caslon, Fleischmann, Fournier, Baskerville, Times New Roman, Georgia
Zastosowanie edytuj
Antykw barokowych najczęściej używa się jako pism dziełowych i gazetowych ze względu na ich czytelność, trwałość i odporność na trudne warunki druku.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Robert Bringhurst: Elementarz stylu w typografii. Wyd. 3. Kraków: 2007, s. 138–141.
- ↑ Krzysztof Tyczkowski: Lettera magica. Łódź: 2005, s. 22-23.
- ↑ Andrzej Nowak: Z archiwum drukarstwa: ANTYKWA. albumpolski.pl, 2005-11-18. [dostęp 2014-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-08)].)
Bibliografia edytuj
- Robert Bringhurst: Elementarz stylu w typografii. Wyd. 3. Kraków: 2007, s. 138–141.
- Iwona Skrzos: Antykwa barokowa. Mulitimedialny słownik z procesów przeddrukowych. [dostęp 2014-09-07].
- Rodzaje krojów, czcionek i fontów. [w:] 2011-11-07 [on-line]. szablonykatemac.blox.pl. [dostęp 2014-09-07].
- Wojciech Regulski: Minisłownik typograficzny dla studentów podstaw typografii. liternictwo.asp.krakow.pl, 2013. [dostęp 2014-09-07].
- Krzysztof Tyczkowski: Lettera magica. Łódź: 2005, s. 22-23.