Arał mangy Karakumy

piaszczysta pustynia w Kazachstanie

Arał mangy Karakumy[1] (także Arał Karakumy; kaz. Арал маңы Қарақұмы; Арал Қарақұмы; ros. Приаральские Каракумы, Priaralskije Karakumy) – piaszczysta pustynia w Kazachstanie, na północny wschód od Jeziora Aralskiego, o powierzchni ok. 35-40 tys. km². Na jej południowym krańcu płynie rzeka Syr-daria. Temperatury maksymalne latem dochodzą do +35 °C (najwyższa notowana +43 °C), zimą do -10 °C (minimalne nocami do -25 °C, najniższa zanotowana -42 °C). Suma opadów 120 mm rocznie (średnia wieloletnia).

Wraz z zanikaniem Jeziora Aralskiego obszar pustyni stale się powiększał, dopiero budowa tamy Kökarał, mająca na celu ocalenie Jeziora Północnoaralskiego, zahamowała jej dalszy rozrost.

W językach kazachskim, uzbeckim i turkmeńskim Kara-kum oznacza "czarne piaski": kara="czarny"[2].

W starszej literaturze pustynia występuje pod nazwą Kara-kum Nadaralski[3].

Przypisy edytuj

  1. NAZEWNICTWO GEOGRAFICZNE ŚWIATA, Zeszyt 5, Azja Środkowa i Zakaukazie, KOMISJA STANDARYZACJI NAZW GEOGRAFICZNYCH POZA GRANICAMI POLSKI przy Głównym Geodecie Kraju, GŁÓWNY URZĄD GEODEZJI I KARTOGRAFII, Warszawa 2005
  2. z tej samej grupy języków tureckich wzięło się w języku polskim określenie końskiej maści barwy całkowicie czarnej: "koń kary"
  3. Lech Ratajski: Polskie nazewnictwo geograficzne świata. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959, s. 213.