Artūras Zuokas

litewski polityk

Artūras Zuokas (ur. 21 lutego 1968 w Kownie) – litewski dziennikarz, biznesmen i polityk, w latach 2000–2007 i 2011–2015 mer Wilna, były poseł na Sejm Republiki Litewskiej.

Artūras Zuokas
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 lutego 1968
Kowno

Mer Wilna
Okres

od 2000
do 2007

Przynależność polityczna

LiCS

Poprzednik

Rolandas Paksas

Następca

Juozas Imbrasas

Mer Wilna
Okres

od 2011
do 2015

Przynależność polityczna

Litewski Związek Wolności

Poprzednik

Raimundas Alekna

Następca

Remigijus Šimašius

Życiorys edytuj

W młodości był korespondentem wojennym w czasie pierwszej wojny w Zatoce Perskiej. Relacjonował również jako niezależny reporter wydarzenia w Iranie, Gruzji, Azerbejdżanie, Czeczenii i Abchazji i Osetii Południowej. Odbywał staże w agencjach informacyjnych m.in. w Stanach Zjednoczonych.

Studia wyższe z zakresu dziennikarstwa ukończył w 1998 na Uniwersytecie Wileńskim. W tym samym roku znalazł się w sztabie wyborczym Valdasa Adamkusa.

W 1999 został wiceprzewodniczącym Litewskiego Związku Liberałów. W 2000 i 2002 uzyskiwał mandat radnego Wilna, obejmując po obu tych wyborach stanowisko mera tego miasta, które zajmował do 2007.

W 2003 stanął na czele nowego ugrupowania – Związku Liberałów i Centrum. Rok później z jego list uzyskał mandat poselski, którego nie przyjął z uwagi na zakaz łączenia stanowisk w parlamencie i samorządzie.

W 2005 sejmowa komisja specjalna uznała, iż Artūras Zuokas jest tożsamy z osobą o pseudonimie abonent, która miała przyjmować korzyści majątkowe od prywatnej firmy[1]. Mer Wilna nie został w tej sprawie oskarżony, „afera abonamentowa” doprowadziła jednak do rozpadu koalicji rządzącej miastem (wycofali się z niej konserwatyści) i rozłamu w partii. Z klubu parlamentarnego wystąpiło około połowy posłów, tworząc później Ruch Liberalny Republiki Litewskiej.

W 2007 po raz trzeci wszedł do wileńskiego samorządu, tracąc jednak stanowisko burmistrza. Mandat radnego został mu odebrany na początku 2008, gdy wyrokiem sądowym uznano go za winnego korumpowania jednego z radnych[2].

W wyborach parlamentarnych w tym samym roku bez powodzenia kandydował w okręgu jednomandatowym, wszedł jednak do Sejmu z listy partyjnej liberałów i centrystów, której był liderem. Wprowadził swoje ugrupowanie do koalicji rządowej. W czerwcu 2009 po porażce partii w wyborach europejskich zastąpił go Gintautas Babravičius. W listopadzie 2009 Artūras Zuokas zrezygnował z mandatu deputowanego, motywując to swoim sprzeciwem wobec prowadzonej polityki i odrzucenia proponowanych przez niego zmian w podatku VAT[3].

W wyborach samorządowych 2011 założone przez niego ugrupowanie (lit. Artūro Zuoko ir Vilniaus koalicija) zajęło pierwsze miejsce w wyborach do wileńskiej rady miejskiej, uzyskując 17,74% głosów i 12 mandatów[4]. Artūras Zuokas wyraził chęć powrotu na stanowisko burmistrza[5]. 19 kwietnia 2011 został wybrany na tę funkcję głosami koalicji złożonej z własnego ugrupowania, Partii Pracy, LSDP i Sojuszu Rosyjskiego[6]. W 2012 założył na bazie popierającego go ruchu partię polityczną Związek TAK, która nie przekroczyła progu wyborczego w wyborach do Sejmu w tym samym roku[7]. W 2014 wystartował w wyborach prezydenckich, w I turze otrzymując 5,22% głosów i zajmując 6. miejsce wśród 7 kandydatów[8]. 12 lipca 2014 został wybrany na przewodniczącego Litewskiego Związku Wolności, który powstał ze zjednoczenia Związku Liberałów i Centrum oraz Związku TAK[9].

W wyborach samorządowych w 2015 uzyskał mandat radnego Wilna. Ponownie startował też na burmistrza – w drugiej turze głosowania bezpośredniego przegrał jednak z Remigijusem Šimašiusem[10]. Także w 2019 wszedł w skład stołecznej rady miejskiej. Kolejny raz ubiegał się również o urząd mera, przegrywając ponownie w drugiej turze z Remigijusem Šimašiusem[11]. W 2020 objął funkcję wiceprzewodniczącego partii Wolność i Sprawiedliwość, formacji powstałej z przekształcenia LLS, do której dołączyły ugrupowanie Porządek i Sprawiedliwość oraz ruch Artūrasa Paulauskasa[12]. W wyborach lokalnych w 2023 ponownie kandydował na burmistrza Wilna (przegrał w drugiej turze tym razem z Valdasem Benkunskasem); utrzymał natomiast mandat radnego miejskiego[13]. W 2024 został nowym przewodniczącym Wolności i Sprawiedliwości[14].

Wyróżnienia edytuj

W 2011 został laureatem pokojowego Ig Nobla za to, że osobiście zademonstrował, iż problem samochodów zaparkowanych nieprzepisowo na ścieżce rowerowej można rozwiązać, rozjeżdżając je transporterem opancerzonym[15].

Przypisy edytuj

  1. Abonentas, czyli Zuokas. „Tygodnik Wileńszczyzny” nr 49/2005. [dostęp 2011-10-13].
  2. Socjaldemokraci oraz liberalni centryści mają problemy. infopol.lt, 31 marca 2008. [dostęp 2011-10-13].
  3. Litwa. Poseł Zuokas na znak protestu zrzekł się mandatu, „Gazeta Wyborcza” z 27 listopada 2009.
  4. Rinkimų rezultatai savivaldybėje. Vilniaus miesto (Nr.57) savivaldybė. vrk.lt, 28 lutego 2011. [dostęp 2011-10-13]. (lit.).
  5. A. Zuokas sieks grįžti į Vilniaus mero postą. diena.lt, 28 lutego 2011. [dostęp 2011-10-13]. (lit.).
  6. Vilniaus meru išrinktas Zuokas. alfa.lt, 19 kwietnia 2011. [dostęp 2011-10-13]. (lit.).
  7. Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2012. [dostęp 2012-10-25]. (lit.).
  8. Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2014. [dostęp 2014-05-12]. (ang.).
  9. Arūnas Dumalakas: „TAIP” ir LiCS suvažiavime įkurta Lietuvos laisvės sąjunga. lrytas.lt, 12 lipca 2014. [dostęp 2014-07-31]. (lit.).
  10. Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2015. [dostęp 2015-03-16]. (ang.).
  11. Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2019. [dostęp 2019-03-17]. (lit.).
  12. Nowa partia „Wolność i sprawiedliwość” z Remigijusem Žemaitaitisem na czele. tvp.pl, 6 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-06].
  13. Główna Komisja Wyborcza – Wybory 2023. [dostęp 2023-03-20]. (lit.).
  14. Jūratė Skėrytė: „Laisvės ir teisingumo” pirmininku išrinktas Zuokas, partija rems Vėgėlę. etaplius.lt, 3 lutego 2024. [dostęp 2023-04-19]. (lit.).
  15. Jonathan Amos: Beetle’s beer bottle sex wins Ig Nobel Prize. bbc.co.uk, 30 września 2011. [dostęp 2011-10-13]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj