Art Ensemble of Chicago
Art Ensemble of Chicago – awangardowy zespół jazzowy powstały pod koniec lat 60. XX w. i związany z samopomocową organizacją Association for the Advancement of Creative Musicians (AACM) w Chicago.
.jpg)
| |
| Rok założenia | |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Gatunek |
free jazz, jazz awangardowy, muzyka eksperymentalna, muzyka kreatywna |
| Aktywność |
od 1969 |
| Wydawnictwo | |
| Powiązania |
Association for the Advancement of Creative Musicians (AACM) |
| Skład | |
| Roscoe Mitchell, Famoudou Don Moye, Corey Wilkes (gośc.), Jaribu Shahid (gość.) | |
| Byli członkowie | |
| Phillip Wilson, Lester Bowie, Malachi Favors Maghostut, Joseph Jarman | |
| Współpracownicy | |
| Fontella Bass, Muhal Richard Abrams, Craig Taborn, William Parker, Tani Tabbal i inni | |
| Strona internetowa | |
Charakter zespołu edytuj
Grupa korzystała swobodnie z wszelkich różnych źródeł muzycznych od free jazzu do muzyki poważnej XX w. Wszyscy muzycy zespołu byli multiinstrumentalistami doskonale zaznajomionymi z wszelkimi jazzowymi, jak i niezjazzowymi, stylami muzycznymi. Sięgali także do muzyki z innych kręgów kulturowych, głównie afrykańskich.
Swoje instrumentarium poszerzali o tzw. „małe instrumenty”: klaksony, dzwonki, całą gamę „przeszkadzajek” i instrumentów perkusyjnych o pochodzeniu pozamuzycznym. W czasie jednego koncertu zespół potrafił wykorzystać 500 instrumentów muzycznych[1]
Podczas występów muzycy używali kostiumów i malowali swoje twarze. W czasie koncertu jednakowo ważne były wizualne aspekty spektaklu, jak i dźwiękowe. Wizualna strona koncertów grupy była rozwinięciem wizualnej strony koncertów Sun Ra z okresu jego działalności w Chicago pod koniec lat 50. XX w.
Art Ensemble of Chicago był jednym z najradykalniejszych przykładów kolektywności, nawet w kręgu AACM. Wszystkie decyzje były podejmowane zespołowo. Jak wyjaśniał to Roscoe Mitchell:
- Jedną z przyczyn dlaczego Art Ensemble odniósł sukces było to, że był postrzegany jako zespół i musiałeś mieć z nim do czynienia jako zespołem. Jest łatwiej działać w ten sposób, gdy jesteś młody. Masz pewny cel jako kolektyw. (..) Mając kolektyw, mieliśmy swoje sposoby na działanie[2].
Historia zespołu edytuj
Członkowie zespołu występowali ze sobą w różnych zespołach już w połowie lat 60. XX w. Jako Roscoe Mitchell Sextet wydali w 1966 r. album Sound. Zespół ten tworzyli: Roscoe Mitchell (saksofony), Lester Bowie (trąbka) i Malachi Favors Maghostut (kontrabas) oraz m.in. Leonard Smith (perkusja) i Thurman Barker (perkusja). W 1967 r. grupa ta występowała jako Roscoe Mitchell Art Ensemble. Jeszcze w tym samym roku do zespołu doszli muzycy – także z kręgu AACM – Joseph Jarman (saksofony) i Phillip Wilson (perkusja). Ten nowy skład zespołu dokonał nagrań dla Nessa Records.
W 1969 r. Phillip Wilson odszedł do zespołu Paul Butterfield Blues Band. Jako kwartet – bez perkusisty – grupa udała się na serię koncertów w Paryżu, gdzie francuski promotor dodał do nazwy „of Chicago”. Zostało to przez muzyków zaakceptowane, gdyż w opinii muzyków nazwa ta lepiej oddawała totalny i kooperacyjny charakter ich muzyki. Zespół dokonał wówczas nagrań dla przedsiębiorstw Freedom i BYG. Prawie trzyletni pobyt grupy w Europie był niezwykle owocny. Zespół nagrał wtedy 15 albumów.
W 1970 r. (w dalszym ciągu podczas pobytu w Paryżu) grupa dokooptowała perkusistę Famoudou Don Moye. W tym samym roku zespół dokonał nieco odmiennych od ich typowej muzyki nagrań z pianistką i piosenkarką, i ówczesną żoną Lestera Bowiego Fontellą Bass, które ukazały się na albumach Art Ensemble of Chicago with Fontella Bass i Les Stances a Sophie. Ten drugi album zawierał ścieżkę dźwiękową do francuskiego filmu pod tym samym tytułem.
Grupa powróciła do USA w 1972 r. już jako kwintet i ten skład przetrwał do 1993 r. W USA grupa dokonała wtedy m.in. swoich podstawowych nagrań dla Atlantic: Bap-Tizum i Fanfare for the Warriors.
W tym też czasie zespół podjął decyzję o samoograniczeniu swojej działalności, równocześnie zezwalając na indywidualną działalność swoich muzyków. Była to zapewne jedna z przyczyn niezwykłej długowieczności zespołu. Mimo tego zespół wydał w okresie 1972–2004 ponad 20 albumów.
W 1973 r. zespół podpisał kontrakt z Atlantic. W tym samym roku AEC wystąpił na Newport Jazz Festival, co zostało odebrane jako rozpoznanie przez kulturę amerykańską wagi AACM[3]. Był to także pierwszy koncert AEC od prawie roku.
W 1993 r. z zespołu odszedł Jarman, który poświęcił się praktykowaniu zenu i aikido. Obecnie jest kapłanem Jōdo-shinshū i właścicielem dojo aikido.
W 1999 r. zmarł na raka wątroby Lester Bowie.
Zespół kontynuował działalność jako trio, jednak dobierając gościnnie wielu muzyków.
W 2003 r. do zespołu powrócił Jarman, jednak w styczniu 2004 r. Favors Maghostut zmarł nagle podczas nagrywania albumu Sirius Calling. W 2004 r. zespół został wzmocniony przez trębacza Coreya Wilkesa i basistę Jaribu Shahida. Są oni jednak traktowani jako muzycy-goście. Ten skład grupy wydał 2-dyskowy album koncertowy Non-Cognitive Aspects of the City w 2006 r.
Muzycy edytuj
- Lester Bowie – trąbka, skrzydłówka, kelphorn, bęben basowy, instrumenty perkusyjne, wokal i inne
- Roscoe Mitchell – saksofony (sopranowy, altowy, tenorowy, basowy), klarnet, perkusja, bongosy, syreny, dzwonki, wokal i inne
- Joseph Jarman – saksofony (sopranino, sopranowy, altowy, tenorowy, basowy), flety, klarnet, fagot, obój, klawikord, gitara, kongi, wibrafon, syntezator, instrumenty perkusyjne, wokal i inne
- Malachi Favors Maghostut – kontrabas, gitara basowa, bandżo, cytra, gongi, różne bębny, gwizdki, melodica, wokal i inne
- Famoudou Don Moye – perkusja, kongi, basowa marimba, gongi, różne bębny, instrumenty perkusyjne, wokal i inne
- Phillip Wilson – perkusja
- Corey Wilkes – trąbka
- Jaribu Shahid – kontabas, gitara basowa
Dyskografia edytuj
Wideografia edytuj
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Ekkehard Jost: Free Jazz. Da Capo Press [bmw], 1994 s. 214 ISBN 0-306-80556-1.
- George E. Lewis: A Power Stronger That Itself. The AACM and American Experimental Music. The University of Chicago Press, Chicago 2008. s. 676 ISBN 978-0-226-47695-7.