Artemi Aroniszydze
Aroniszydze Artemi (gruz. არტემ არონიშიძე; ur. 8 października?/20 października 1891 w Konczkati[a] w Gurii, zm. 22 kwietnia 1950 we Wrocławiu) – gruziński oficer kontraktowy w Wojsku Polskim, major.
 major
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 października 1891 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 kwietnia 1950 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
63 Toruński Pułk Piechoty, 41 Suwalski Pułk Piechoty |
| Stanowiska |
komendant Inspektoratu AK |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Syn Michała i Niny z domu Cytlidze. Absolwent szkoły oficerskiej w Tyflisie. Po inwazji bolszewików na Gruzję w 1921 roku ewakuowany z kraju. Od roku 1922 w Polsce. Jako oficer kontraktowy służył w 63 pułku piechoty w Toruniu. W Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie ukończył kurs unifikacyjny dla majorów.
Od 1935 roku był dowódcą II batalionu w 63 pp w Toruniu, którym dowodził także podczas wojny obronnej w 1939 roku. Uczestniczył w obronie Warszawy, gdzie dowodził od 11 września do kapitulacji Warszawy II batalionem 41 pułku piechoty na Pododcinku „Zachód” (Wola)[1]. Odznaczony Orderem Virtuti Militari. Po kapitulacji Warszawy trafił do niemieckiej niewoli. Od połowy 1941 roku przebywał w karnym obozie pod Dreznem, gdzie osadzono go za odmowę wyjścia z oflagu.
Zwolniony z obozu w 1942 roku. Wrócił do Warszawy i jako Jan Pilecki wstąpił do Armii Krajowej. Pod koniec wojny został komendantem Inspektoratu AK Piotrków Trybunalski. Tam w marcu 1945 roku został aresztowany przez NKWD. Po torturach został przekazany łódzkiemu UBP, gdzie oczekiwał na wyrok śmierci „za działalność na szkodę Armii Czerwonej”. Zwolniony na mocy amnestii w lipcu 1945 roku.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Złoty Krzyż Zasługi (25 maja 1939)[2]
Upamiętnienie edytuj
- 22 marca 2020 r., uchwałą Rady m. st. Warszawy, rondu na skrzyżowaniu ul. Opaczewskiej i al. Bohaterów Września na warszawskich Szczęśliwicach nadano nazwę Ronda Artemiego Aroniszydzego[3].
Uwagi edytuj
- ↑ Z innych przekazów wynika, że urodził się w gruzińskim Batumi.
Przypisy edytuj
- ↑ Grzybowski 1990 ↓, s. 165.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ Uchwała nr XXVII/770/2020 Rady M. St. Warszawy z dn. 9 marca 2020 r., ogłoszona w Dz. Urz. Województwa Mazowieckiego w dn. 9 marca 2020 r.. [dostęp 2020-04-07]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Jan Grzybowski: 40 pułk piechoty „Dzieci Lwowskich” w obronie Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1990. ISBN 83-11-07846-7.
- „Gruzini w polskich szeregach” – focus.pl
- stankiewicze.com
- kaukaz.pl