Artemisia Gentileschi

Artemisia Gentileschi
	; Autoportret jako alegoria malarstwa
Data i miejsce urodzenia	8 lipca 1593 ; Rzym
Data i miejsce śmierci	po 31 stycznia 1654 ; Neapol
Narodowość	włoska
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	barok
	Multimedia w Wikimedia Commons

Artemisia Gentileschi, właśc. Artémisia Lomi Gentileschi (ur. 8 lipca 1593 w Rzymie, zm. w Neapolu po 31 stycznia 1654^[1]) – włoska malarka reprezentująca wczesny barok^[2].

Życiorys edytuj

Córka malarza fresków Orazia Gentileschiego, wywodzącego się ze szkoły Caravaggia. Była jedną z pierwszych kobiet, które podejmowały w swoim malarstwie tematykę religijną i historyczną, uznawaną za niedostępną dla kobiet. Malowała w pracowni ojca, wykazując znacznie większy talent niż jej bracia. Jednym z jej pierwszych obrazów był Zuzanna i starcy. Namalowała go mając 17 lat, około 1610^[3].

Pobierała lekcje malarstwa u Agostino Tassiego, który współpracował z jej ojcem. Została przez niego kilkukrotnie zgwałcona. Gdy jego obietnice ślubu okazały się kłamstwem, został zaskarżony przez jej ojca do sądu. Przedmiotem oskarżenia była defloracja córki^[3]. Podczas procesu była poddana torturom, co miało w wyobrażeniu sądu uwiarygodnić jej zeznania. Tassi, który zamierzał, jak dowiedziono podczas procesu, zabić swoją żonę i ukraść część obrazów ojca Artemisii, został ostatecznie skazany na grzywnę i osiem miesięcy więzienia. To przeżycie wywarło wpływ na malarstwo Gentileschi, np. Judytę zabijającą Holofernesa namalowała niedługo po tym wydarzeniu^[4].

Po procesie wyszła za mąż za Pierantonio Stiattesiego i wyjechała do Florencji^[3]. Urodziła tam piątkę dzieci (czworo zmarło)^[4], jednocześnie dużo malowała (między innymi dla Medyceuszy). Jako pierwsza kobieta została przyjęta do florenckiej Accademia del Disegno. W roku 1620 z powodu długów wyjechała do Rzymu^[3], rozstając się z mężem^[4]. Była uznaną artystką i utrzymywała się ze sztuki wszędzie tam, gdzie mieszkała, a były to: Florencja, Wenecja, Rzym, Londyn i Neapol^[3].

W 1638 Gentileschi dołączyła do ojca, który został zatrudniony jako malarz na dworze króla Karola I w Anglii. W kolekcji władcy znalazł się jej Autoportret jako alegoria malarstwa^[5]. Ostatnie lata życia spędziła w Neapolu^[4].

Dzieła artystki edytuj

Zuzanna i starcy – ok. 1610
Autoportret jako alegoria malarstwa – 1630, olej na płótnie 96,5 × 73,7 cm, Royal Collection, Windsor
Judyta zabijająca Holofernesa – 1612–1613, olej na płótnie 199 × 162 cm, Museo di Capodimonte, Neapol
Judyta odcinająca głowę Holofernesowi – olej na płótnie, Detroit Institute of Arts, Detroit
Judyta odcinająca głowę Holofernesowi – 1612–1621, olej na płótnie 199 × 162 cm, Galeria Uffizi, Florencja
Judyta ze służącą – ok. 1618–1619, olej na płótnie 117 × 93 cm, Pałac Pitti, Florencja

Biografie edytuj

Lapierre Alexandra, Artemizja, Rebis, w tłumaczeniu Stanisława Kroszczyńskiego, ISBN 83-7301-241-9.

Filmy edytuj

Artemisia (1997) – reż. Agnes Merlet, w roli głównej wystąpiła Valentina Cervi.

Przypisy edytuj

↑ Michele Nicolaci: APPENDIX I. Biographical conspectus of Artemisia Lomi Gentileschi. W: Artemisia Gentileschi. The Story of a Passion. Roberto Contini, Francesco Solinas (red.). 24 ORE Cultura, listopad 2011, s. 258–269. ISBN 978-88-7179-668-0. (ang.).
↑ Jesse M. Locker: Artemisia Gentileschi: The Language of Painting. Yale, 2015. ISBN 0-300-18511-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Anita Kłos: Artemisia Anny Banti. Od historii sztuki do sztuki pisarstwa. W: Literatura a malarstwo. Joanna Godlewicz-Adamiec, Piotr Kociumbas, Tomasz Szybisty (red.). Kraków – Warszawa: iMEDIUS, 2017, s. 245–260, seria: Literatura – konteksty. ISBN 978-83-944308-6-3. ISSN 2543-9480. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d AnnaA. Arno AnnaA., Artemisia Gentileschi. Nawet jej pobożne obrazy tryskają kobiecą zmysłowością: pokutująca Maria Magdalena wygląda jak kobieta w ekstazie [online], Wysokie Obcasy, 14 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-15] .
↑ Artemisia Gentileschi (Rome 1593-Naples 1652) – Self-Portrait as the Allegory of Painting (La Pittura). Royal Collection Trust. [dostęp 2017-12-30]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Artemisia Gentileschi – życie i twórczość
The Life and Art of Artemisia Gentileschi. artemisia-gentileschi.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-26)].

[PRapdx1-1] Michele Nicolaci: APPENDIX I. Biographical conspectus of Artemisia Lomi Gentileschi. W: Artemisia Gentileschi. The Story of a Passion. Roberto Contini, Francesco Solinas (red.). 24 ORE Cultura, listopad 2011, s. 258–269. ISBN 978-88-7179-668-0. (ang.).

[Locker-2] Jesse M. Locker: Artemisia Gentileschi: The Language of Painting. Yale, 2015. ISBN 0-300-18511-1.

[banti-3] Anita Kłos: Artemisia Anny Banti. Od historii sztuki do sztuki pisarstwa. W: Literatura a malarstwo. Joanna Godlewicz-Adamiec, Piotr Kociumbas, Tomasz Szybisty (red.). Kraków – Warszawa: iMEDIUS, 2017, s. 245–260, seria: Literatura – konteksty. ISBN 978-83-944308-6-3. ISSN 2543-9480. (pol.).

[:0-4] AnnaA. Arno AnnaA., Artemisia Gentileschi. Nawet jej pobożne obrazy tryskają kobiecą zmysłowością: pokutująca Maria Magdalena wygląda jak kobieta w ekstazie [online], Wysokie Obcasy, 14 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-15] .

[royal-5] Artemisia Gentileschi (Rome 1593-Naples 1652) – Self-Portrait as the Allegory of Painting (La Pittura). Royal Collection Trust. [dostęp 2017-12-30]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]