Arystoksenos

Arystoksenos z Tarentu, gr. Ἀριστόξενος ὀ Ταραντίνος (ur. ok. 354 p.n.e. w Tarencie, zm. ok. 300 p.n.e. w Atenach) – filozof i teoretyk muzyki, perypatetyk, uczeń Arystotelesa.

Arystoksenos z Tarentu

Ἀριστόξενος ὀ Ταραντίνος

Arystoksenos z Tarentu - rycina z XIX w. autorstwa Guglielmo Morghena (1758-1833)
Data i miejsce urodzenia	ok. 354 p.n.e. Tarent (wolne miasto w Wielkiej Grecji)
Data i miejsce śmierci	ok. 300 p.n.e. Ateny

Jest uważany za jednego z najwybitniejszych muzykologów oraz twórcę starożytnej nauki greckiej o muzyce, który doprowadził do szczytu wiedzę starożytnych na jej temat. Autor wielu dzieł dotyczących muzyki (zachowanych we fragmentach). Wywarł wielki wpływ zarówno na współczesnych sobie, jak i późniejszych teoretyków. Kontynuował badania pitagorejczyków nad muzyką, stosując jednak przy tym metodę empiryczną Arystotelesa. Przeciwstawił panującym wówczas matematycznym podstawom pitagorejczyków dotyczących muzyki, harmonii i rytmu, swe teoretyczne poglądy oparte na słuchu (brał za podstawę doświadczenie słuchowe przy opisywaniu elementów ówczesnej praktyki muzycznej). Dziełem Arystoksenosa był również pierwszy zwarty system wiedzy o muzyce. W zachowanych rozprawach „Elementy harmoniki” i „Elementy rytmiki” znajduje się wyczerpujące opracowanie podstaw teoretycznych greckiego systemu skalowego oraz rytmiki, a także rozważania dotyczące notacji. Starożytni świadomi jego dokonań w tej dziedzinie dali mu przydomek „muzyka”.

Jest również uznawany za pierwszego biografa filozofów. Był autorem licznych biografii (m.in. Pitagorasa, Sokratesa, Platona).

Bibliografia

• Władysław Tatarkiewicz: Historia filozofii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988. ISBN 83-01-08651-3, t.1: Filozofia starożytna i średniowieczna
• Danuta Szlagowska: Kultura muzyczna antyku. Gdańsk: Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. St. Moniuszki w Gdańsku, 1996. ISSN 0860-5750