Wikipedia

Audouin Dollfus

francuski astronom

Audouin Dollfus (ur. 12 listopada 1924 w Paryżu, zm. 1 października 2010[1] w Wersalu[2]) – francuski astronom i aeronauta. Specjalista w dziedzinie Układu Słonecznego. 15 grudnia 1966 odkrył[a][b][3][4][5][6][7][8] księżyc Saturna – Janusa.

Audouin Dollfus
Ilustracja
Audouin Dollfus w 2009 roku
Data i miejsce urodzenia

12 listopada 1924
Paryż

Data i miejsce śmierci

1 października 2010
Wersal

Zawód, zajęcie

astronom, aeronauta

Narodowość

francuska

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Syn Charles’a Dollfusa, francuskiego baloniarza, pierwszego kustosza Muzeum Lotnictwa i Astronautyki Le Bourget[9]. Studiował na Sorbonie i tam w 1955 obronił doktorat z fizyki. Od 1946 pracował w Obserwatorium Paryskim, tam współpracował z nim m.in. Bernard Lyot. Jednak większość swej pracy opierał na obserwacjach poczynionych w obserwatorium na szczycie Pic du Midi de Bigorre.

W grudniu 1966 roku podczas obserwacji Saturna, w momencie, gdy ten był zwrócony krawędzią swoich pierścieni do Ziemi[c] odkrył księżyc Janus. Prawdopodobnie zaobserwował wtedy również inny, mniejszy księżyc Epimeteusz. Nie zdał sobie jednak sprawy z tego, że mogą to być dwa różne obiekty. Dlatego Richard Walker, który zaobserwował Epimeteusza trzy dni później jest uznawany za jego odkrywcę. Przez dwanaście lat nie było jasne, czy zaobserwowano w rzeczywistości jeden, czy dwa księżyce. Pewność co do istnienia ich obu przyniosły dopiero zdjęcia z sondy Voyager 1, która przeleciała przez system Saturna 12 listopada 1980 roku.

 
Kosz balonu wykorzystywanego w 1959 roku przez Dollfusa do prowadzenia obserwacji astronomicznych na wysokości 14 km

Odbył kilka lotów balonem w celu wykonania obserwacji na dużych wysokościach, a także pierwszy lot stratosferyczny we Francji. Na podstawie własności polaryzujących światła stwierdził, że materiał na powierzchni Marsa składa się z limonitu i sporządził mapę Wenus pokazującą stałe cechy jej powierzchni[10].

Nagrody i upamiętnienie edytuj

W 1993 roku przyznano mu nagrodę Prix Jules-Janssen.

Na jego cześć nazwano planetoidę (2451) Dollfus[11] oraz krater Dollfus na Marsie[12].

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Został odkryty przez A. Dollfusa, ale pewność co do jego istnienia potwierdziła dopiero sonda Voyager 1.
  2. ↑ Dollfus zobaczył Janusa lub Epimeteusza.
  3. ↑ Przy takim ustawieniu pierścienie są niemal niewidoczne.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Ministere de l’Enseignement supérieur et de la Recherche: Déces d’Audouin Dollfus, astronome et aéronaute français. 2010-10-04. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-01)]. (fr.).
  2. ↑ Richard McKim. Audouin Charles Dollfus 1924–2010. „Astronomy & Geophysics”. 52 (1), s. 1.44, 2011. DOI: 10.1111/j.1468-4004.2011.52143_1.x. (ang.). 
  3. ↑ IAUC 1987: PROBABLE NEW SATELLITE OF SATURN. [w:] Minor Planet Electronic Circular [on-line]. (ang.).
  4. ↑ IAUC 1995: SATURN X (JANUS). [w:] Minor Planet Electronic Circular [on-line]. (ang.).
  5. ↑ IAUC 3417: NEW RING AND Satellites OF SATURN. [w:] Minor Planet Electronic Circular [on-line]. (ang.).
  6. ↑ IAUC 2702: PROBABLE NEW SATELLITE OF JUPITER. [w:] Minor Planet Electronic Circular [on-line]. (ang.).
  7. ↑ IAUC 3456: 1980 S 2. [w:] Minor Planet Electronic Circular [on-line]. (ang.).
  8. ↑ IAUC 3497: SATURN. [w:] Minor Planet Electronic Circular [on-line]. (ang.).
  9. ↑ Encyclopædia Universalis, AUDOUIN DOLLFUS [online], Encyclopædia Universalis [dostęp 2020-01-18] (fr.).
  10. ↑ Encyklopedia Britannica. Ziemia i Wszechświat. Poznań: Wydawnictwo KURPISZ SA, 2006, s. 39. ISBN 978-83-60563-25-0.
  11. ↑ (2451) Dollfus w bazie Minor Planet Center (ang.)
  12. ↑ Dollfus on Mars. [w:] Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS Astrogeology Science Center, NASA. [dostęp 2022-09-03]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Audouin_Dollfus&oldid=71775939”