Babka nadmorska

Babka nadmorska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	babkowate
Rodzaj	babka
Gatunek	babka nadmorska
	Nazwa systematyczna
	Plantago maritima L.; Sp. pl. 1:114. 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Babka nadmorska (Plantago maritima L.) – gatunek rośliny zielnej z rodziny babkowatych. Jest szeroko rozprzestrzeniony na świecie. Występuje w Afryce Północnej, na większości obszaru Europy, w Azji Zachodniej i Środkowej, na Syberii, w Ameryce Północnej, a nawet w Ameryce Południowej (Argentyna, Chile)^[4]. W Polsce występuje na Pomorzu na wschód po Gdańsk, znaleziona także w Ciechocinku.

Morfologia edytuj

Kwitnący kłos babki nadmorskiej.

Pokrój: Wysokość 15–40 cm.
Liście: Równowąskie, szerokie na 2–6 mm, szarozielone, mięsiste, w nasadzie pochwiaste, wełnisto owłosione, całobrzegie, rzadziej bardzo słabo i odlegle ząbkowane.
Kwiat: Kłos walcowaty, gęsty, 3–11 mm długości. Przysadki jajowatolancetowate, tępe lub słabo zaostrzone. Wszystkie cztery działki prawie od nasady wolne, zielone, błoniasto obrzeżone, na brzegu orzęsione. Korona o długości 4–5 mm, jej łatki długo zaostrzone. Nas. 2 mm długości.

Biologia i ekologia edytuj

Babka nadmorska na solnisku nad Bałtykiem

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do października. Rośnie na terenach zasolonych, słonych łąkach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Asteretea tripolium^[5].

Zagrożenia i ochrona edytuj

Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie:

Polskiej czerwonej księgi roślin (2001, 2014) – gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia VU)^[6].
Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006, 2016)^[7]^[8] – gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia VU).

Zastosowanie edytuj

Sztuka kulinarna: młode liście babki nadmorskiej są jadalne i bywają spożywane ugotowane lub na surowo w sałatce.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-06] (ang.).
↑ Plantago maritima, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia edytuj

Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-06] (ang.).

[iucn-3] Plantago maritima, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[6] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[7] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[8] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]