Balice (województwo świętokrzyskie)
Balice – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Gnojno[6][5].
| wieś | |
 Kościół Św. Stanisława b.m. w Balicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-114[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TBU |
| SIMC |
0237989[5] |
Położenie na mapie gminy Gnojno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu buskiego  | |
 50°32′41″N 20°50′02″E/50,544722 20,833889[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0237995 | Balice-Kolonia | część wsi |
| 0238003 | Jadwisin | część wsi |
| 0238010 | Michałówka | część wsi |
| 0238026 | Przyborów | część wsi |
Historia edytuj
Pierwsza wzmianka o wsi Balice pochodzi z 1207 roku[7]. W 1783 roku właścicielami Balic byli bracia Augustyn i Jan Kanty Lubienieccy[8]. W 1864 roku na mocy ukazu z dnia 2 marca 1864 roku o uwłaszczeniu chłopów wydanego przez cara Aleksandra II Romanowa mieszkańcy (rolnicy) stali się właścicielami ziemi i budynków w Balicach. Do 1923 roku wierni z Balic należeli do parafii rzymskokatolickiej z siedzibą w Gnojnie. W 1923 roku utworzono nową parafię rzymskokatolicką a Balice stały się jej siedzibą. Parafia powstała przez wydzielenie z parafii Gnojno i Janina[9] Poświęcenie kościoła, adaptowanego z pałacu dworskiego, miało miejsce w 1935 roku[10]. W 1927 roku powstała w Balicach jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. Utworzona została z inicjatywy Andrzeja Buczaka, kierownika szkoły podstawowej[11].
W czasie okupacji niemieckiej wiele osób wywieziono na roboty do III Rzeszy, oraz zmuszano do budowy umocnień polowych w okolicy Balic[12]. Jednostka OSP podczas okupacji nie działała, a jej sprzęt (pompa) Niemcy wykorzystywali do usuwania wody z bunkrów[13]. W czasie walk prowadzonych przez armię niemiecką z Armią Czerwoną, w ramach ofensywy styczniowej rozpoczętej 12 stycznia 1945 roku, ucierpieli mieszkańcy i wieś[7]. W 1961 roku zakończono prace związane z elektryfikacją wsi[14]. Ponieważ mieszkańcy Balic związani byli z ruchem ludowym i w czasie wojny działali w ruchu oporu, w 2006 roku zbudowano pomnik poświęcony partyzantom Batalionów Chłopskich[15].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Balice. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.
Zabytki edytuj
- Kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa, wzniesiony w 1923 roku; przebudowany z klasycystycznego pałacu. Wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A-43 z 31.03.1971)[16].
Osoby związane z Balicami edytuj
- Antoni Kenar (1906-1959) – artysta rzeźbiarz, wykonawca wielu prac przy kościele w Balicach[17].
- Jan Kanty Adam Lubieniecki (1764-1845) – hrabia, deputat na trybunał, poseł na sejm.
- Hipolit Lubieniecki (1808-1864) – ppr. pułku Krakusów, oficer w powstaniu listopadowym.
- Włodzimierz Lubieniecki (1844-1912) – ziemianin urodzony w Balicach, uczestnik powstania styczniowego, dziadek mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”[18].
- Leon Sulimierski (1863–1933) – właściciel folwarku w Balicach.
- Józef Skwark (ur. 1938 w Balicach) – aktor i reżyser teatralny.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 2133
- ↑ Wieś Balice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-10], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 11 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b Wcisło 2010 ↓, s. 26.
- ↑ Czaykowski 2006 ↓, s. 252.
- ↑ Wiśniewski 2000 ↓, s. 102.
- ↑ Wcisło 2010 ↓, s. 46.
- ↑ Wcisło 2010 ↓, s. 114.
- ↑ Wcisło 2010 ↓, s. 172,173.
- ↑ Wcisło 2010 ↓, s. 115.
- ↑ Wcisło 2010 ↓, s. 188.
- ↑ Wcisło 2010 ↓, s. 189.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 2 [dostęp 2015-10-09].
- ↑ Wcisło 2010 ↓, s. 56, 57.
- ↑ Dobrzański Henryk „Hubal”. jaslanie.gal.pl (arch.). [dostęp 2012-04-06].
Bibliografia edytuj
- Franciszek Czaykowski: Regestr diecezjów Franciszka Czaykowskiego czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2006. ISBN 83-7181-333-3.
- Stanisław Wcisło: Balice. 800 lat historii. Wyd. 1. Kielce: Gens, 2010. ISBN 978-83-89005-97-7.
- Jan Wiśniewski: Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w stopnickiem. Wyd. 2. Kielce: Wydawnictwo Jedność, 2000. ISBN 83-7224-249-6.