Wikipedia

Banja Luka (turniej szachowy)

Międzynarodowy szachowy turniej w Banja Luce po raz pierwszy rozegrany został w 1974 r., kolejne – w odstępach dwu- i trzyletnich (do 1987), a po dwudziestoletniej przerwie – ponownie w latach 2007 i 2008. Turnieje rozgrywane były systemem kołowym w obsadzie od dziesięciu do szesnastu uczestników.

Banja Luka i Garri Kasparow edytuj

 
Garri Kasparow w 1980 r.,
po zdobyciu w Dortmundzie tytułu mistrza świata juniorów do 20 lat.

W 1979 r. w Banja Luce światową karierę, uwieńczoną zdobyciem tytułu mistrza świata, rozpoczął szesnastoletni wówczas Garri Kasparow. W turnieju, w którym startował były mistrz świata Tigran Petrosjan oraz trzynastu innych arcymistrzów, uzyskał w pierwszych 10 rundach 9 punktów, a ostatecznie 11½ pkt na 15 możliwych (bez przegranej), będąc teoretycznie najsłabszym uczestnikiem, który nie posiadał nawet międzynarodowego rankingu. Uzyskany przez Kasparowa wynik rankingowy (ang. rating performance) 2717 punktów był wyższy niż punktacja mistrza świata i lidera ówczesnej listy rankingowej, Anatolija Karpowa, który 1 stycznia 1979 r. notowany był z wynikiem 2705 punktów[1]. Rezultatem w Banja Luce zdobył on pierwszą normę arcymistrzowską oraz ranking wejściowy 2595 punktów na liście z 1 stycznia 1980 r. (rezultat ten odpowiadał wówczas dzielonemu 15–17. miejscu na świecie)[2], co jest niepobitym rekordem.

Sam udział nieznanego wówczas na arenie międzynarodowej Kasparowa tłumaczono faktem, iż federacja szachowa Związku Radzieckiego wysłała go do Jugosławii w przekonaniu, że startować ma w turnieju juniorów. Jednakże jednoczesny udział Petrosjana, bardzo dobre stosunki pomiędzy federacjami radziecką i jugosłowiańską (wykluczające pomyłkę wynikającą z braku szczegółowych informacji), jak również rezygnacja ze startu (w ostatniej chwili) Wiktora Korcznoja podważają taką ewentualność. Najbardziej prawdopodobny wydaje się fakt, iż już wówczas uważano młodego szachistę za wielki talent, a udział w turnieju był dla niego próbą, z której wyszedł celująco.

Garri Kasparow tak później wspominał swój start w Banja Luce:[3]

Pamiętam zabawny przypadek na swoim pierwszym dorosłym turnieju w Banja Luce. Uczestniczyło 13 arcymistrzów i były mistrz świata Tigran Petrosjan. Tylko ja nie miałem tytułu i rankingu międzynarodowego, byłem drobnym 16-latkiem o wyglądzie nieopierzonego kurczęcia. Jugosłowiański arcymistrz Milan Vukić na mój widok aż klasnął w dłonie: "Rosjanie nas obrażają – przysyłają dzieci!". Przestał się oburzać, kiedy go ograłem.

Banja Luka 1979 edytuj

Banja Luka, 11 – 29 kwietnia 1979

Miejsce Tytuł Zawodnicy Ranking 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Razem
1    Garri Kasparow – ½ ½ ½ ½ 1 ½ 1 1 ½ 1 1 1 ½ 1 1 11½
2 am    Ulf Andersson 2560 ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ 1 ½ ½ 1 1 1 ½ ½ 9½
3 am    Jan Smejkal 2550 ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ 0 1 1 ½ 1 ½ 1 1 9½
4 am    Tigran Petrosjan 2610 ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ 1 ½ ½ ½ ½ 1 1 ½ 9
5 am    András Adorján 2525 ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ 1 ½ ½ ½ ½ ½ 1 8½
6 am    Milorad Knežević 2500 0 ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ 1 ½ ½ ½ ½ ½ 1 8
7 am    Aleksandar Matanović 2495 ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ 7½
8 am    Walter Browne 2540 0 ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ 0 1 ½ ½ 1 ½ ½ 7½
9 am    Enver Bukić 2495 0 0 1 0 ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ 1 ½ ½ ½ 7
10 am    Guillermo García González 2490 ½ ½ 0 ½ 0 0 ½ 1 ½ 1 ½ 0 0 ½ 1 6½
11 am    Milan Vukić 2485 0 ½ 0 ½ ½ ½ ½ 0 ½ 0 ½ 1 ½ ½ 1 6½
12 am    Dražen Marović 2470 0 0 ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ 6½
13 am    Slavoljub Marjanović 2505 0 0 0 ½ ½ ½ ½ ½ 0 1 0 ½ 1 ½ 1 6½
14 am    Bojan Kurajica 2515 ½ 0 ½ 0 ½ ½ ½ 0 ½ 1 ½ ½ 0 ½ ½ 6
15 am    Román Hernández Onna 2500 0 ½ 0 0 ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ 6
16    Milenko Sibarević 2355 0 ½ 0 ½ 0 0 ½ ½ ½ 0 0 ½ 0 ½ ½ 4

Zwycięzcy dotychczasowych turniejów edytuj

Najwyższy procentowy wynik spośród wszystkich zwycięzców osiągnął w 1981 r. Witalij Cieszkowski, który zdobył 90,91% możliwych do uzyskania punktów. W 1985 r. w Banja Luce zwyciężyła ówczesna mistrzyni świata, Maja Cziburdanidze. Jedynym dotychczasowym polskim szachistą, który zwyciężył w tym turnieju, był w 2008 r. Bartłomiej Heberla.

Lp Rok Zwycięzcy Punkty
1 1974   Milan Vukić 10½ (15)
2 1976   Vlastimil Hort 10 (15)
3 1979   Garri Kasparow 11½ (15)
4 1981   Witalij Cieszkowski 10 (11)
5 1983   Krunoslav Hulak,   András Adorján,   Jonathan Speelman   8½ (13)
6 1985   Maja Cziburdanidze 8½ (13)
7 1987   Roland Ekström,   Krunoslav Hulak 8½ (13)
8 2007   Wiktor Korcznoj,   Zlatko Ilinčić 6½ (9)
9 2008   Bartłomiej Heberla 6 (9)

Przypisy edytuj

  1. ↑ All Time Rankings: January 1979 FIDE rating list. chess.eusa.ed.ac.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-11)]. [dostęp 06.10.2008]
  2. ↑ "Szachy" nr 4/1980, str. 121
  3. ↑ Anna Żebrowska, Szach Rosji [online], Wyborcza.pl, 31 lipca 2005 [dostęp 2008-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2011-01-28].

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Banja_Luka_(turniej_szachowy)&oldid=68153444”