Bardy

Bardy – wieś sołecka w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Dygowo.

Bardy

wieś
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	kołobrzeski
Gmina	Dygowo
Liczba ludności (2022)	122
Strefa numeracyjna	94
Kod pocztowy	78-113
Tablice rejestracyjne	ZKL
SIMC	0305981
Położenie na mapie gminy Dygowo Bardy
Położenie na mapie Polski Bardy
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Bardy
Położenie na mapie powiatu kołobrzeskiego Bardy
54°06′36″N 15°42′22″E

Według danych z 1 stycznia 2011 wieś miała 131 mieszkańców.

Historia

Data powstania miejscowości Bardy (z niem. Bartin) nie jest znana, jednak pochodząca z roku 1276 źródłowa wzmianka wskazuje na czas jej założenia w pierwszej połowie lub najpóźniej około połowy XIII wieku.

• Bardy po raz pierwszy zostały wymienione w dokumencie sporządzonym 7 marca 1276, w którym biskup kamieński Hermann nadaje kapitule kołobrzeskiej jako uposażenie jednej z prebend wsie "...item alia prebenda Moltowe, Graniz, Zymbrowe, (Crune, Poplot, Vloztibure, villa), Peterkoviz, Clobetove, Lubechowe, Dayziz, Pangarowe, Bardi, (...)”.
• Wiadomo też, że w 1276 książę Barnim I i jego syn Bogusław IV sprzedali odziedziczoną po księciu Warcisławie III część ziemi kołobrzeskiej biskupowi Hermannowi von Gleichen z Kamienia za cenę 35 tys. srebrnych marek. Przyjmuje się zatem za prawdopodobne, że podczas swojego pobytu w Kołobrzegu w 1276 r. biskup Hermann zatwierdził kapitule kołobrzeskiej prawo własności do około 50 wsi z terenu ziemi kołobrzeskiej, w tym do miejscowości Bardy.
• Jednakże w późniejszych dokumentach Bardy wymieniane są nie jako własność kapituły kołobrzeskiej, lecz kamieńskiej. Z roku 1308 pochodzi dokument, w którym biskup nadaje kapitule kamieńskiej m.in. wieś Bardy.
• Z kolei z innych jeszcze źródeł wiadomo, że w tym samym czasie miejscowość Bardy była własnością wielce zasłużonej dla kościoła rodziny de Wida. Bracia Gottfried i Ludwig de Wida pozostawili testament, w którym swoje ogromne posiadłości zapisali krewnym, kapitule kamieńskiej, miastu Kołobrzeg oraz Kościołowi.
• W 1332 kapituła kołobrzeska kupiła Bardy z Dębogardem za 1600 marek od biskupa kamieńskiego Fryderyka. Wówczas Bardy weszły w posiadanie kapituły kołobrzeskiej, pozostając jej własnością przez niespełna 500 lat – aż do czasu rozwiązania tej kapituły w 1811.

Zabytki

• cmentarzysko kurhanowe wczesnośredniowieczne, z VIII-IX w., położone 0,4 km na północny zachód od grodziska w Bardach oraz 1,7 km na wschód od drogi z Bard do Pobłocia – 10 kurhanów o wysokości 4-7 m.
• grodzisko z VIII-X w. wyżynne, dwuczłonowe, położone 1,6 km na wschód od Bard.
• osada przyzagrodowa z VIII/IX-X w,, położona bezpośrednio na zachód i północny zachód od grodziska w Bardach.
• osada z 2. połowy XI-XII w., położona bezpośrednio na południowy zachód od północnego skraju wsi, ok. 50 m na zachód od drogi prowadzącej z Bard w kierunku Pobłocia.

Bardy od początku swojego istnienia były wsią wyłącznie chłopską a obszar wsi nie uległ zmianie.

Gospodarowano na zasadzie trójpolówki, dzieląc wspólne dla wszystkich chłopów pola na trzy części (na jednej z nich uprawiano jęczmień, na następnym zboże jare, a trzecie leżało odłogiem, żeby wypocząć). Sposób uprawy poszczególnych części zmieniano cykliczni co roku, tak by po trzech latach otrzymać z każdej części ten sam plon. W stawach znajdujących się w centrum placu wiejskiego od czasów średniowiecza hodowano karpie. Pozostałe tereny, a stanowiły one nawet połowę gruntów wsi, użytkowano jako gminne pastwiska lub lasy.

Na bardowskich polach znajdowały się złoża gliny, torfu i wapienia, występującego w największej ilości na zachód od wsi, przy drodze do Dębogardu. Wapień wydobywano w dwóch kopalniach odkrywkowych, po czym w spalarni wapienia (Kison) przetwarzano na wapno do nawożenia gleby. Uprawiany na wzbogaconej w ten sposób glebie owies z niemałym zyskiem sprzedawano sąsiednim wsiom. Zapewniało to bardzkim chłopom nie tylko dobrobyt, ale także przydomek "blanke Bartiner” (biali Bardyniacy).

W 1861 rząd pruski wydał ustawę znoszącą przywiązanie chłopów do ziemi, co spowodowało początkowo falę emigracji, ale ostatecznie przyczyniło się do rozwoju wsi oraz wzrostu zamożności jej mieszkańców.

W niemałym stopniu do rozwoju wsi przyczyniła się także zakończona w 1882 budowa szosy Dygowo – Pobłocie.

Po 1900 po wschodniej stronie drogi prowadzącej z Dygowa do Bardów wybudowano dla miejscowych rzemieślników i robotników rolnych szereg domów, które pojawiły się po raz pierwszy na mapach w 1925 pod nazwą "Siedlung nach Bartin” (Osiedle do Bardów).

Przed I wojną światową wybudowano także budynek jednoklasowej szkoły.

W 1925 Bardy posiadały 50 domów mieszkalnych.

Zobacz też

• Bardyny