Wikipedia

Bartel Wielki

wieś w województwie pomorskim

Bartel Wielki – wieś kociewska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Kaliska[4], na Pojezierzu Starogardzkim.

Bartel Wielki
wieś
Ilustracja
Fragment stawku wiejskiego
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

starogardzki

Gmina

Kaliska

Wysokość

142 – 158 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

133[2]

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

83-260[3]

Tablice rejestracyjne

GST

SIMC

0162010

Położenie na mapie gminy Kaliska
Mapa konturowa gminy Kaliska, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Bartel Wielki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Bartel Wielki”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Bartel Wielki”
Położenie na mapie powiatu starogardzkiego
Mapa konturowa powiatu starogardzkiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Bartel Wielki”
Ziemia53°54′50″N 18°09′04″E/53,913889 18,151111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Domniemywa się, że nazwa wsi wywodzi się od imienia Bartel[5] notowanego już w dokumentach z 1428 r. Potwierdzeniem istnienia takowego imienia, jest informacja zawarta w lustracji Prus Królewskich z 1624 r., która podaje, że na terenach starostwa człuchowskiego w 1624 r. mieszkał młynarz Bartel Jeskie[6]. Inną możliwość na pochodzenie nazwy wsi Bartel Wielki, podaje Józef Milewski[7] wywodząc ją od słów barć[8], bartnik[9].

Nazwa Bartel Wielki jest jedyną taką nazwą wsi w Polsce.

Bartel Wielki jest wsią sołecką położoną wśród wielkiego kompleksu leśnego. Zabudowa wsi jest rozproszona i rozciąga się na przestrzeni około 2 kilometrów, równolegle do biegnącej drogi asfaltowej. Na dzień 31 grudnia 2007 roku wieś Bartel Wielki zamieszkiwało 140 osób w 28 zabudowaniach gospodarskich, zajmujących łącznie z okolicznymi lasami, powierzchnię 3216 ha[10].

W ramach Pomorskiego Programu Odnowy Wsi, budynek zlikwidowanej szkoły w Bartlu Wielkim został odremontowany i przekształcony w Ośrodek Rozwoju i Integracji Sołectwa. Z tych samych środków postawiono obok drewniany obiekt na styl wigwamu, gdzie wewnątrz przy murowanym kominku, może pomieścić się naraz około 50 osób. We wsi Bartel Wielki odbywa się corocznie Festyn Rodzinny organizowany przez Radę Sołecką.

Podział administracyjny edytuj

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Historia edytuj

11 maja 1946 5 Wileńska Brygada AK rozbiła grupę operacyjną KBW i UB pod Bartlem Wielkim[11].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 2920
  2. ↑ Wieś Bartel Wielki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-11-12], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 14 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Rejestr GUS
  5. ↑ [Kreja Bogusław, Nazwy miejscowe Kociewia i okolicy, Gdańsk 1988]
  6. ↑ [Lustracja województw Prus Królewskich 1624, wyd. Stanisław Hoszowski, Gdańsk 1962]
  7. ↑ [Milewski Józef, Dzieje wsi powiatu starogardzkiego, Gdańsk 1968 r.]
  8. ↑ Barć
  9. ↑ Bartnik
  10. ↑ {Z dziejów gminy Kaliska, Krzysztofa Kowalkowskiego, str. 163-178, ISBN 978-83-7591-134-3]
  11. ↑ Rajd ku czci żołnierzy V Brygady Wileńskiej AK 26.06.2011

Bibliografia edytuj

  • Krzysztof Kowalkowski - "Z dziejów GMINY KALISKA oraz wsi do niej należących", Wyd. Region, Gdynia 2010 - ISBN 978-83-7591-134-3
  • Fikus Dariusz - Pseudonim "Łupaszka" Wydawnictwo Most Warszawa, 1988
  • Milewski Józef - "Dzieje wsi powiatu starogardzkiego", Gdańsk 1968

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bartel_Wielki&oldid=72533568”